ཆུ་འབུ་ཡབ་པི་དང་། ཕྱེ་མ་ལེབ། སྦལ་བ། ཨོ་སི་ཊོ་ལི་ཡའི་ཉ་དམར། ཉ་རིགས་སོགས།
སེམས་ཅན་འདི་དག་ནི་གཙང་ཆུ་དང་མཚེའུ་ལྟ་བུའི་མཚོ་ཆུ་གསར་པའི་ནང་གནས་པའི་སྲོག་ཆགས་ཀྱི་རིགས་ཡིན།
འོན་ཀྱང་སྙན་ཐོ་གསར་པ་དེའི་ནང་འཛམ་གླིང་གི་མཚོ་ཆུ་གསར་པར་གནས་པའི་སྲོག་ཆགས་ཀྱི་བཞི་ཆའི་གཅིག་ཙམ་རྩ་མེད་དུ་འགྲོ་བའི་ཉེན་ཁའི་ནང་དུ་ལྷུང་ཡོད་འདུག
སྙན་ཐོ་དེ་ནི་འཛམ་གླིང་ཡོངས་ཀྱི་ཚན་རིག་པ་༨༠ ལྷག་གིས་མཉམ་དུ་བྲིས་པ་ཞིག་ཡིན་འདུག
ཁོང་ཚོས་རྒྱལ་སྤྱིའི་རང་བྱུང་ཐོན་ཁུངས་སྲུང་སྐྱོབ་མཐུན་ཚོགས་ཀྱི་ཐོ་གཞུང་དམར་པོའི་ནང་ཡོད་པའི་ཆུ་གཙང་དང་མཚོ་ཆུ་གསར་པའི་ནང་གནས་པའི་སྲོག་ཆགས་༢༣༠༠༠ ལྷག་ལ་ཞིབ་འཇུག་བྱས་པའི་གྲུབ་དོན་ཞིག་ཆགས་ཀྱི་ཡོད་འདུག
ཚན་རིག་པ་དེ་ཚོས་སེམས་དེ་དག་ནང་ཉུང་མཐར་སེམས་ཅན་རིགས་ ༤༢༠༠ཙམ་ནི་རྩ་མེད་དུ་འགྲོ་ཉེན་ཆེན་པོ་ཡོད་པ་ཤེས་རྟོགས་བྱུང་ཡོད་པ་དང་། དེས་ཆུ་གཙང་མར་གནས་པའི་སྲོག་ཆགས་རིགས་ཀྱི་བརྒྱ་ཆ་ ༢༤ ཟིན་གྱི་ཡོད་པ་རེད།
ཨན་ཧེ་རེ་སོན་ Ian Harrison ལགས་ནི་སྙན་ཐོ་དེ་འབྲི་མཁན་གྲས་ཤིག་དང་། རྒྱལ་སྤྱིའི་རང་བྱུང་ཐོན་ཁུངས་སྲུང་སྐྱོབ་མཐུན་ཚོགས་ I-U-C-N ཀྱི་ཆུ་གཙང་མའི་སྲུང་སྐྱོབ་ཚོགས་ཆུང་གི་ཚོགས་གཙོ་གཞོན་པ་ཡིན་པ་རེད།
ཁོང་གིས་བརྒྱ་ཆ་ ༢༤ ནི་ཧ་ཅང་མང་པོ་ཞིག་རེད་ཅེས་བརྗོད་འདུག
ཁོང་གིས་ཆུ་གཙང་ཆུ་གནས་སྲོག་ཆགས་ནི་རྒྱ་མཚོ་དང་སྐམ་སའི་སྲོག་ཆགས་ལས་མང་བ་ཞིག་ཉམས་ཆག་འགྲོ་བའི་བཞིན་ཡོད་པ་ཡུན་རིང་ནས་ཤེས་རྟོགས་བྱུང་ཡོད། དེ་ནི་ཉེན་ཁ་འཕྲད་པའི་ཚད་གཞི་དང་ཉེན་ཁ་དེ་དག་ནི་གཙང་ཆུའི་རྒྱུན་དེ་དག་ཡར་མར་འཕེལ་འགྲིབ་བྱེད་བཞིན་ཡོད་པའི་རྒྱུ་མཚན་གྱིས་ཀྱང་རེད་འདུག་ཅེས་འགྲེལ་བརྗོད་གནང་འདུག
ཆུ་གཙང་མའི་སྣོད་བཅུད་ཀྱི་ཁྱོན་ནི་སའི་གོ་ལའི་རྒྱ་ཁྱོན་གྱི་བརྒྱ་ཆ་.༠༡ ལས་ཉུང་བ་ཡིན ་ཡང་། དེས་སའི་གོ་ལའི་སྲོག་ཆགས་རིགས་ཀྱི་བརྒྱ་ཆ་ ༡༠ ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱེད་ཀྱི་ཡོད།
ཞིབ་འཇུག་སྙན་ཐོའི་ནང་། ཞིང་ལས་དང་ནགས་ལས་ཀྱི་འབག་བཙོག་སོགས་ཀྱིས་གཙང་ཆུའི་ནང་གནས་པའི་སྲོག་ཆགས་ཉམས་ཆག་འགྲོ་བཞིན་པ་རྣམས་ཀྱི་བརྒྱ་ཆ་ལྔ་བཅུ་ལྷག་ལ་ཤུགས་རྐྱེན་ཐེབས་བཞིན་ཡོད་པ་དང་། ཆུ་རག་རྒྱག་པ་སོགས་ཀྱི་ལས་གཞིས་ཀྱང་གཙང་ཆུའི་སྐྱེ་ཁམས་རིམ་ལུགས་ལ་གནོད་སྐྱོན་བཟོ་བཞིན་ཡོད་སྐོར་བཀོད་ཡོད།
སློབ་དཔོན་ཆེན་མོ་ཧེ་རི་སིན་ Professor Harrison གྱིས་ཁྱེད་ཀྱིས་ཆུ་རགས་ཤིག་བཙུགས་པ་ཡིན་ན། མངོན་གསལ་དོད་ཤོས་ནི་ཁྱེད་ཀྱིས་ཆུ་བོའི་རྒྱུན་ལ་གཏོར་བཤིག་གཏོང་གི་ཡོད་པ་དེ་རེད། དེའི་དོན་ནི་གཙང་པོའི་སྟེང་འོག་ལ་འགྲོ་བཞིན་པའི་སྲོག་ཆགས་གང་འདྲ་ཞིག་ཡིན་རུང་དེ་དག་འགྲོ་མི་ཐུབ་པ་ཆགས་ཀྱི་ཡོད། དེས་དཔེར་ན། འཁྱུག་ཉ་རིགས་རྣམས་ཁོང་ཚོའི་སྒོ་ང་གཏོང་སའི་གནས་ལ་འགྲོ་མི་ཐུབ་པ་ཆགས་ཀྱི་ཡོད། དེ་བཞིན་སྟེང་འོག་གི་སྲོག་ཆགས་རིགས་རྣམས་འདྲེས་སྦྱོར་ཡོང་གི་མེད་པ་ཆགས་ཀྱི་ཡོད། དེར་བརྟེན་གཙང་པོའི་སྟོད་སྨད་ཀྱི་སྲོག་ཆགས་རིགས་རྣམས་འདྲེས་སྦྱོར་བྱེད་མི་ཐུབ་པ་བཟོ་བཞིན་ཡོད་པ་རེད་ཅེས་གསུངས་འདུག
གནམ་གཤིས་འགྱུར་ལྡོག་དང་ཆུ་བེད་སྤྱོད་ཚད་མེད་གཏོང་བ་སོགས་ནི་ཉེན་ཁའི་ནང་དུ་ལྷུང་བའི་ཆུ་གནས་སྲོག་ཆགས་རིགས་རྣམས་རྩ་མེད་དུ་འགྲོ་ཉེན་གྱི་རྒྱུ་རྐྱེན་གཞན་ཞིག་ཡིན།
སློབ་དཔོན་ཆེན་མོ་ཧེ་རི་སོན་གྱིས་དཀའ་ངལ་དེ་སྙན་ཐོའི་ནང་དུ་བཀོད་པ་ལས་ལྷག་པ་ཞིག་དངོས་སུ་ཡོང་རྒྱུ་ཡིན་སྐོར་གསུངས་འདུག
ང་ཚོར་སེམས་ཅན་དེ་དག་ལ་ཉེན་ཁ་ག་ཚོད་ཅིག་ཡོད་མེད་གནས་ཚུལ་ཆ་ཚང་ཞིག་རག་ཐུབ་ཀྱི་མི་འདུག་ཀྱང་སེམས་ཅན་མང་པོ་ཞིག་ལ་ཉེན་ཁ་ཆེན་པོ་རེད་འདུག ང་ཚོར་རག་པའི་གནས་ཚུལ་གཞན་དག་ལ་གཞིར་བཞག་ནས། གལ་སྲིད་ང་ཚོས་ཤེས་རྟོགས་ཡོད་པའི་སྲོག་ཆགས་རིགས་ཀྱི་བརྒྱ་ཆ་༢༥ ལ་ཉེན་ཁ་ཡོད་ན། དེ་ནས་ང་ཚོས་གནས་ཚུལ་མ་འདང་བ་ཡོད་པའི་སྲོག་ཆགས་རིགས་བཞི་ཆ་གཅིག་ཙམ་ཡང་ཉེན་ཁའི་ནང་ལྷུང་ཡོད་པ་བཤད་ཐུབ། དེར་བརྟེན་ཉེན་ཁའི་ནང་དུ་ལྷུང་བའི་སྲོག་ཆགས་རིགས་ཀྱི་གྲངས་ཀ་ནི་ང་ཚོས་དངོས་སུ་ཤེས་པ་ལས་ཀྱང་མང་བ་ཡོད་སྲིད་ཅེས་གསུངས་འདུག
གཙུག་ལག་སློབ་དཔོན་པི་ཊོག་ Professor Pittock གིས་ཆུ་བོའི་མ་ལག་ལ་གྱོང་གུན་ཕོག་པ་དེས་ཨོ་སི་ཁྲུ་ལི་ཡའི་སྲོག་ཆགས་རིགས་འདི་དག་ལ་ཉེན་ཁ་བཟོ་བའི་རྒྱུ་རྐྱེན་གཙོ་བོ་ཞིག་རེད་ཅེས་གསུངས་འདུག
ཡང་ཁོང་གིས་དཔེར་ན་ཉའི་ཐེམ་སྐས་བཟོ་རྒྱུ་ལྟར་བུར་གཞུང་ལ་ཨོ་སི་ཁྲུ་ལི་ཡའི་ཆུ་ལམ་གྱི་བདེ་འཇགས་སླར་གསོ་བྱེད་པའི་ལས་དོན་ལ་མ་དངུལ་སྤྲོད་དགོས་པའི་འབོད་སྐུལ་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་ཅེས་གསུངས་འདུག
གཙུག་ལག་སློབ་དཔོན་པི་ཊོག་གིས་ད་ལྟ་ཨོ་སི་ཁྲུ་ལི་ཡའི་ཆུ་བོ་རིང་ཤོས་དེ་སྲུང་སྐྱོབ་བྱེད་པའི་བྱེད་ཐབས་གསར་པ་བཏོན་པའི་དུས་ཚོད་ཡག་ཤོས་ཤིག་ཡིན་སྐོར་བརྗོད་འདུག
ཁོང་གིས་ཨོ་སི་ཁྲུ་ལི་ཡའི་གཞུང་གིས་ལོ་གཉིས་སྔོན་ལ་གཙང་ཆུར་གནས་པའི་སྲོག་ཆགས་རིགས་མང་པོ་རྩ་མེད་འགྲོ་བར་བཀག་འགོག་བྱ་རྒྱུའི་ཁས་ལེན་བྱས་ཡོད། ད་ལྟ་སྤྱི་མཐུན་གཞུང་གིས་དེ་ལ་མ་དངུལ་མང་བ་གཏང་ནས་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱེད་དགོས་པའི་དུས་ཚོད་ཅིག་རེད་ཅེས་གསུངས་འདུག
