"Chúng tôi sẽ không bao giờ bỏ cuộc. Chúng tôi sẽ không bao giờ nhượng bộ. Đất nước chúng ta đã hứng chịu đủ xáo trôn rồi, chúng tôi sẽ không chấp nhận thêm bất cứ điều gì như vậy. Chúng tôi sẽ kết thúc trò gian lận này.”
Đó là một phần trong bài phát biểu dài 70 phút mà Donald Trump dành cho hàng nghìn người ủng hộ tại cuộc biểu tình ở Washington DC vào ngày 6 tháng 1, thách thức kết quả bầu cử tháng 11.
Chỉ vài giờ sau, một đám đông đã gây náo loạn tấn công làm chết người vào Điện Capitol của Hoa Kỳ.
Những từ ngữ trong bài phát biểu đó hiện nay là tâm điểm trong phiên tòa luận tội lần thứ hai với cựu tổng thống, dự kiến sẽ bắt đầu vào tuần này .
Ông bị buộc tội đã sử dụng từ ngữ kích động cuộc bạo lực diễn ra tại Điện Capitol cùng ngày.
Alan Dershowitz là một luật sư hiến pháp đã bảo vệ ông Trump trong phiên tòa luận tội đầu tiên của ông.
"Một trong những lý do tôi không tham gia phiên tòa này là tôi nghĩ đây là một cuộc bầu cử công bằng, ttôi không nghĩ nó gian lận và tôi sẽ không tham gia bào chữa bất kỳ lập luận nào trong số đó. Tôi cũng nghĩ bài phát biểu của tổng thống thật khủng khiếp. Tôi nghĩ nó sai. Nhưng nó đã được bảo vệ về mặt Hiến pháp.”
Bradley P. Moss, một luật sư chuyên về an ninh quốc gia đã chống lại lập luận này.
"Ông ấy đã khơi mào cho cuộc hỗn loạn này khoảng hai tháng sau cuộc bầu cử, châm ngòi cho vụ bạo động từ ngày này qua ngày khác, qua các cuộc phỏng vấn trên truyền thông, tweeter, nói rằng toàn bộ quá trình bầu cử đã bị gian lận. Ông ấy đã thua cuộc và tuyên bố đó là do có âm mưu đằng sau và kêu gọi mọi người “hãy tập hợp lại. Mọi thứ đều bị gian lận hết rồi.”
"Và sau đó ông ấy bảo mọi người biểu tình ở Capitol rồi để mọi người muốn làm gì thì làm. Ông ấy đã chẳng đưa ra bất kỳ hành động gì trong nhiều giờ liền ngoài việc lên tweet nói rằng "Đây là hậu quả cho những ai đã giở trò gian lận bầu cử với tôi. Đây đúng là hành vi phạm tội."
Donald Trump là tổng thống duy nhất bị Hạ viện luận tội hai lần, và là người đầu tiên phải hầu tòa sau khi rời nhiệm sở.
Adam Schiff là người đứng đầu nhóm công tố luận tội chính trong phiên tòa đầu tiên của cựu tổng thống.
Ông nói với NBC rằng các công tố viên luận tội cho phiên tòa thứ hai sẽ cần cung cấp những thông tin đầy đủ hợp lý về các hành động của ông Trump trước vụ tấn công.
"Khi bạn xem xét toàn bộ trình tự thời gian của những gì tổng thống đã làm trong những tuần và tháng trước ngày 6 tháng 1, những nỗ lực của ông ấy để bác bỏ kết quả nếu ông ấy thua, những lời nói dối của ông ấy để lấy phiếu cử tri trước, trong và sau cuộc bầu cử, nỗ lực của ông để can thiệp với các quan chức dân cử địa phương, Bộ trưởng Ngoại giao Georgia, Bộ Tư pháp, nhằm giúp lật ngược kết quả bầu cử; nhiều người Mỹ và thực tế là nhiều thượng nghị sĩ có thể không nhận ratất cả những sự kiện đó đã kích động đám đông hung hãn đó."
Các luật sư của Donald Trump đã từ chối yêu cầu của Đảng Dân chủ yêu cầu ông Trump tuyên thệ tại phiên tòa.
Họ cho rằng bản thân phiên tòa là trái với Hiến Pháp.
Alan Dershowitz một lần nữa phát biểu.
"Tôi nghĩ những lập luận mạnh mẽ nhất đang chống lại việc Thượng viện có thẩm quyền đối với một tổng thống đã kết thúc nhiệm kỳ của một cuộc bầu cử."
Để kết tội ông Trump, cần có sự ủng hộ của ít nhất 2/3 trong số 100 thượng nghị sĩ, đồng nghĩa với sự ủng hộ của ít nhất 17 thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa và 50 thượng nghị sĩ đảng Dân chủ.
Theo Hiến pháp Mỹ, khi một Tổng thống đương nhiệm bị đưa ra xét xử luận tội, chánh án sẽ chủ trì quá trình tố tụng. Nhưng vì ông Trump không còn là Tổng thống, Chủ tịch Thượng viện tạm quyền sẽ đảm nhiệm vai trò chủ yếu mang tính chất nghi thức này.
Bradley P. Moss nói rằng điều đó khó có thể xảy ra, nhưng không có nghĩa là phiên toà này không có thẩm quyền.
"Không có lý do gì để tin rằng ông ta thực sự sẽ bị kết án. Nhưng nó đòi hỏi ông ta phải chịu trách nhiệm chính trị trước mắt công chúng thay vì nhất thiết phải chịu sự luận tội và bị kết tội. Điều này cần được ghi lại trong lịch sử. Các thế hệ tương lai cần phải tìm hiểu về nó và nghiên cứu nó để hiểu điều gì đã xảy ra."
Ngay cả khi Donald Trump thoát án tại Thượng viện, ông vẫn có thể phải chịu các vụ án hình sự và dân sự vì các cáo buộc gian lận và phỉ báng.
Thêm thông tin và cập nhật Like Nghe SBS Radio bằng tiếng Việt mỗi tối lúc 7pm tại
