سازمان‌های متعلق به جامعه هزاره از سراسر آسترالیا اعلام کرده‌اند که در رفراندوم امسال قویاً از جانب 'آری' حمایت می‌کنند. با این وجود، برخی از فعالان هزاره به این باورند که تشکیل این نهاد مشورتی فقط لایه دیگری از بروکراسی خواهد بود.
آسترالیا شاید هزاران کیلومتر با افغانستان فاصله داشته باشد، اما وقتی صحبت از رنج تاریخی می‌شود، مردم هزاره می‌گویند که پیوند محکمی بین تجربه تاریخی خود و مردمان بومی آسترالیا می‌بینند.
هزاره‌ها کیستند؟
هزاره‌ها یک گروه قومی-فرهنگی متمایز هستند که عمدتاً در مناطق کوهستانی افغانستان مرکزی زندگی می‌کنند.
هزاره‌ها با وجودی که ادعا می‌شود ۶۲ درصد از جمعیت شان را در نتیجه سرکوب پادشاه وقت افغانستان، امیر عبدالرحمان، در دهه ۱۸۹۰ میلادی، از دست داده‌اند، هنوز سومین گروه قومی بزرگ در افغانستان محسوب می‌شوند.
به روایت تاریخ، امیر عبدالرحمان «کفر اشرار هزاره» را درهم کوبید، زمین‌های حاصل‌خیز آن‌ها را بین قبایل خود تقسیم کرد و به سپاهیانش دستور داد زنان و دختران هزاره را به بردگی بگیرند.
احمدعلی وفاق از انجمن هزاره‌های جیلانگ، شهری در جنوب‌غربی ایالت ویکتوریا، گفت: «همان‌طوری که شما در جریان هستید، در زمان عبدالرحمان ۶۲ درصد نفوس هزاره‌ها قتل عام شد، کشته شد، از سرزمین‌های شان آواره شدند، سرزمین های شان غصب شدند... به کشورهای همسایه فرار کردند، مجبور شدند به کوهستان ها پناه ببرند.»
بشنوید:
گفت‌وگو با احمدعلی وفاق، عضو انجمن هزاره‌های جیلانگ
05:02
برعکس، هزاره‌ها همواره از سوی دولت‌ها و گروه‌های شبه‌نظامی در افغانستان مورد تبعیض، آزار و اذیت و کشتار قرار گرفته‌اند.
یک فرمانده طالبان در دوره اول حکمروایی این گروه بر افغانستان در اواخر دهه ۱۹۹۰ گفته بود که هزاره‌ها باید به «گورستان» بروند.
پس از فروپاشی رژیم اول طالبان و ایجاد یک دولت دموکراتیک توسط غرب در افغانستان، هزاره‌ها فرصت را غنیمت شمردند و با استقبال از دموکراسی، به‌شدت روی آموزش فرزندان شان سرمایه‌گذاری کردند.
اما شورشیان طالب و سایر گروه‌های افراطی هرگز به آن‌ها امان ندادند و در طول ۲۰ سال حضور غرب در افغانستان، به انجام حملات هدفمند علیه این گروه قومی ادامه دادند.
در ۳۰ سپتامبر ۲۰۲۲، یک بمب‌گذار انتحاری یک مرکز آموزشی را در محله هزاره‌نشین غرب کابل هدف قرار داد که در نتیجه آن دست‌کم ۵۴ دانش‌آموز جوان هزاره کشته شدند و ۱۱۲ تن دیگر زخم برداشتند.
اعضای جامعه هزاره در یک مراسم یادبود از حمله بر آموزشگاه کاج در ملبورن Credit: Ahmad Bakhtiary
در نتیجه، شهرداری دندینانگ در جنوب‌شرقی ملبورن، که بیش از ۱۲ هزار هزاره در آن زندگی می‌کنند، تبدیل به اولین حکومت در سطح جهان شد که «نسل‌کشی هزاره‌ها» را به رسمیت شناخت.
باور بر این است که آسترالیا پس از پاکستان و ایران بزرگ‌ترین جمعیت هزاره‌ها را در خارج از افغانستان در خود جا داده است.
'ستم مشابه'
انجمن هزاره‌های جیلانگ در بیانیه‌ای می‌گوید، این شباهت تاریخی آن‌ها را واداشته که همدلی عمیقی با مبارزات عدالت‌خواهانه مردمان بومی آسترالیا داشته باشند.
آقای وفاق گفت: «بومیان آسترالیا نیز سرنوشت مشابهی داشته‌اند؛ گفته می‌توانیم که بدتر از هزاره‌ها بر آن ها ظلم شده است.»
او افزود: «از آن‌جایی که بومیان آسترالیا در تاریخ واقعاً زجر دیده‌اند، مشکلات دیده‌اند، حق شان پامال شده، از حق و حقوق انسانی در گذشته‌ها برخوردار نبوده‌اند، ما مهم دانستیم و وظیفه خود دانستیم که از این حق دفاع کنیم و صدای خود را به نفع بومیان آسترالیا بلند کنیم.»
دکتر نعمت‌الله ابراهیمی، استاد روابط بین‌الملل در دانشگاه لاتروب و نویسنده کتاب «هزاره‌ها و دولت افغان»، گفت که اگرچه سرزمین هزاره‌ها توسط یک نیروی خارجی اشغال نشد، اما «شباهت‌های عمده‌ای» بین تجربه تاریخی هزاره‌ها و مردمان بومی آسترالیا وجود دارند.
دکتر ابراهیمی گفت: «شباهت‌های بسیار عمده‌ای در مورد پیامد و شیوه این نوع رخدادها در دو کشور می‌شود دید.»
او افزود: «اول این‌که از نظر عملکرد شباهت‌هایی میان این دو جریان وجود دارند: هردو گروه قومی، هم هزاره‌ها و هم مردمان بومی آسترالیا، در جریان این حملات سرزمین خود را از دست دادند و هم از این نظر که کشتارهای بسیار وسیع و گسترده‌ای اتفاق افتاده که در هر دو مورد هزاره‌ها امروز می‌توانند تا حدود زیادی تاریخ خود را شبیه تاریخ مردم بومی آسترالیا ببینند.»
دکتر نعمت‌الله ابراهیمی، استاد دانشگاه لاتروب در ملبورن Source: SBS / SBS News
او می‌گوید: «دهه‌هاست که هزاره برای عدالت اجتماعی مبارزه می‌کنند و به همین خاطر است که یک نوع همذات‌پنداری و احساس همدردی میان هزاره‌های ساکن آسترالیا و مردمان بومی آسترالیا وجود دارد».
بشنوید:
گفت‌وگو با دکتر نعمت‌الله ابراهیمی
09:10
او گفت: «فرهنگ سیاسی آسترالیا با فرهنگ سیاسی داخل افغانستان تفاوت‌های بسیار زیادی دارد.»
«در دهه‌های گذشته کشور آسترالیا یک نظام چندفرهنگی بسیار موفقی را به وجود آورد که آن، نه تنها صداهای مختلف و تجربه‌های تاریخی مختلف بازتاب پیدا می‌کند، بلکه تقدیر می‌شود، عملاً توسط گروه‌ها و احزاب سیاسی داخل آسترالیا مورد تشویق و حمایت قرار می‌گیرد.»
«اما در افغانستان، به‌خصوص با آمدن طالبان، با یک عقب‌گشت تاریخی بسیار بزرگی مواجه شدیم که همچو صداها نه تنها به رسمیت شناخته نمی‌شوند، بلکه عملا توسط عمال سیاسی حکومت افغانستان تحت رهبری طالبان سرکوب می‌شوند.»
«افغانستان نسبت به آسترالیا سالیان بسیار درازی را در پیش دارد تا یک نظام سیاسی در آن به وجود بیاید که نه تنها از گروه‌های سیاسی مختلف افغانستان به شکل واضح و واقعی نمایندگی کند، بلکه به دنبال این باشد که رنج و مصیبت‌هایی را که از نظر تاریخی بر گروه‌های مختلف انسانی داخل افغانستان تحمیل شده، جبران کند.»
'صدا لایه دیگری از بروکراسی به وجود خواهد آورد'
با این‌حال، حسن ورسی، تاجر هزاره ساکن آدلاید، مخالف همه‌پرسی صدای بومیان در پارلمان است.
آقای ورسی گفت، به عنوان یک هزاره که زخم تبعیض را از سرزمین مادری‌اش با خود آورده، با مردم بومی آسترالیا «احساس همدردی عمیق» دارد.
اما به باور او، حکومت کارگر در انتخاب اولویت‌هایش اشتباه کرده است.
حسن ورسی می‌گوید که حکومت کارگر در انتخاب اولویت‌هایش اشتباه کرده و باید مبارزه با گرانی را در اولویت قرار دهد. Credit: Supplied
آقای ورسی گفت: «وقتی مردم آسترالیا تورم شدید تاریخی را تجربه مي‌كنند كه زندگی همه را تحت شعاع قرارداده و تعداد زیادی از مردم جهت تأمین نیازهای اوليه زندگی در تقلا هستند، هزینه رفراندومی كه شانس موفقیت ندارد، نشان بي‌مسئوليتي دولت فدرال است.»
به باور او، هدف اصلی سیاست‌مداران از برگزاری رفراندوم صدای بومیان، «اسطوره‌سازی» از خودشان در تاریخ است تا یافتن «راه‌حل عملی جهت رفع تبعیض علیه مردم بومی آسترالیا».
آقای ورسی همچنین یکی از استدلال‌های کمپ 'نه' را تکرار می‌کند که حکومت کارگر می‌خواهد «مردم به چیزی مجهول رای دهند که به یک چک سفید می‌ماند».
او افزود که نهاد پیشنهادی حکومت لایه دیگر از بروکراسی را برای مردم بومی اضافه خواهد کرد و تبدیل به «یک سازمان دولتی بی‌مسئولیت دیگر خواهد شد که حتا پارلمان نمی‌تواند آن را منحل کند».
آقای ورسی باور دارد که درج صدا در قانون اساسی «زمینه سوءاستفاده» را برای ادعاهای مالکیت زمین فراهم خواهد ساخت و «تنش و تنفر طبقاتی» بین بومیان و غیربومیان ایجاد خواهد کرد.
کمپ 'نه' چه می‌گوید؟
چپ به راست: سناتور مستقل ویکتوریایی لیدیا تورپ؛ سخنگوی اپوزیسیون در امور بومیان جاسینتا پرایس و رهبر اپوزیسیون پیتر داتون Credit: Supplied/AAP
کمپ مخالف 'صدا' همچنین حکومت را متهم به وارد کردن نژاد در قانون اساسی کشور می‌کند و آن را باعث ایجاد «تفرقه» می‌داند.
اما تمام مخالفان 'صدا' با هم هم‌نظر نیستند.
گروهی به نام 'جنبش حاکمیت سیاهان' می‌خواهد حکومت فدرال قبل از تشکیل صدا باید با بومیان آسترالیا معاهده امضا کند.
آن‌ها به این باورند که صدای پیشنهادی حکومت سمبولیک است و از قدرت و صلاحیت کافی حل مشکلات جوامع بومی برخوردار نمی‌باشد.
