Cuộc điều tra của Thượng viện về giá hàng hoá tại siêu thị đã công bố phúc trình cuối cùng, kêu gọi cải tổ lĩnh vực này và đưa ra chính sách khuyến khích cạnh tranh.
Ủy ban đã xem xét hơn 150 đơn đệ trình, cũng như bằng chứng được đưa ra bởi hàng chục nhân chứng trong sáu ngày điều trần công khai trên khắp nước Úc.
Chủ tịch uỷ ban điều tra, Thượng nghị sĩ đảng Xanh Nick McKim, cho biết ông đã nghe thấy những câu chuyện “đau lòng” về tác động của việc tăng giá quá mức.
Phúc trình đã đưa ra 14 khuyến nghị nhằm giải quyết các vấn đề mà ngành này đang phải đối mặt.
“Đây là một phúc trình mang tính bước ngoặt với những đề xuất nghiêm túc nhằm giải quyết vấn đề giá thực phẩm và hành vi trục lợi, vốn gây ra rất nhiều tổn hại cho người dân Úc,” ông McKim nói.
Những khuyến nghị được đề xuất là gì?
Một trong những khuyến nghị chính của cuộc điều tra là việc cấm tăng giá quá mức.
“Điều này có nghĩa là các tập đoàn không thể tùy tiện tăng giá mà không phải đối mặt với hậu quả từ tòa án,” ông McKim nói.
“Đây sẽ là một quyền hạn mới đáng kể để ngăn chặn việc định giá vô lý, vốn phổ biến trong nhiều năm qua do thiếu cạnh tranh.”
Phúc trình cũng kêu gọi luật thoái vốn để phá vỡ thế độc quyền của hai siêu thị Coles và Woolworths, trong trường hợp các siêu thị thực hiện “hành vi vô lương tâm”.
“Nếu không có khả năng phá vỡ thế độc quyền, thị trường của chúng ta vẫn sẽ nghiêng về lợi ích của một số người chơi có quyền lực, và sẽ không có gì thay đổi.”
Tasmanian Greens Senator Nick McKim chaired the Senate committee's inquiry into supermarket prices. Source: AAP / Mick Tsikas
Cuộc điều tra cũng kêu gọi chính phủ thành lập ủy ban giá cả và cạnh tranh để kiểm tra hoạt động ấn định giá của các siêu thị cũng như các ngành kỹ nghệ khác.
Việc giảm giá tại các siêu thị cũng cần được chuẩn hóa, cũng như các điều khoản khuyến mãi nhằm ngăn chặn .
Bên cạnh đó, phúc trình kêu gọi việc áp dụng bắt buộc Bộ quy tắc ứng xử về Thực phẩm và Hàng tạp hóa, vốn quy định mối quan hệ giữa các siêu thị và nhà cung cấp.
Một đánh giá riêng do cựu Bộ trưởng Lao động Craig Emerson thực hiện cũng đã kêu gọi áp dụng bộ quy tắc này.
Các khuyến nghị khác nhằm mục đích giải quyết tình trạng lãng phí thực phẩm, , và hành vi “land banking” – khi các siêu thị mua đất mà không có ý định xây dựng, nhằm ngăn chặn các đối thủ cạnh tranh sử dụng địa điểm này – cũng như cải thiện các tiêu chuẩn về sức khỏe và an toàn cho nhân viên siêu thị.
Các siêu thị lớn và chính phủ đã phản ứng như thế nào?
Một phát ngôn nhân của Tập đoàn Woolworths nói với SBS News rằng gã khổng lồ siêu thị sẽ “dành thời gian để xem xét phúc trình”.
“Chúng tôi sẽ tiếp tục tham gia một cách xây dựng với các yêu cầu và đánh giá khác đang được tiến hành,” phát ngôn nhân cho biết.
“Trong khi đó, giá hàng hoá tại các siêu thị của chúng tôi đang giảm, và chúng tôi tiếp tục làm việc chăm chỉ để giúp khách hàng mua sắm với giá tốt nhất, đồng thời chăm sóc đội ngũ nhân viên của chúng tôi và làm điều đúng đắn với các nhà cung cấp.”
Còn Coles thì cho biết họ đã “ghi nhận” các khuyến nghị của uỷ ban Thượng viện.
“Trong phạm vi mà các khuyến nghị có thể tác động tiêu cực đến hoạt động của các thị trường cạnh tranh mở và tự do trong việc cung cấp thực phẩm và hàng tạp hóa tại Úc, chúng tôi sẽ không ủng hộ các khuyến nghị đó,” siêu thị này cho biết trong một thông cáo.
Coles nói thêm rằng họ đang tiếp tục hỗ trợ cuộc điều tra của Ủy ban Cạnh tranh và Người tiêu dùng Úc (ACCC), cũng như đánh giá của ông Emerson.
“Chúng tôi vẫn tập trung làm việc tích cực với các nhà cung cấp của mình và mang lại giá trị to lớn cho khách hàng.”
Trước đó, Thủ tướng Anthony Albanese cho biết áp lực chính trị gia tăng đối với các siêu thị đã dẫn đến việc giảm giá.
Tuy nhiên, ông cho biết chính phủ sẽ xem xét những phát hiện của phúc trình.
Chính phủ có ba tháng để đưa ra phản hồi cho cuộc điều tra.
