زیر سایهبان ستارگان و چرخههای بیشمار ماه، فرهنگ و حضور اولین ملتهای استرالیا به هزاران سال پیش بازمیگردد.
از شگفتی کهکشان راه شیری گرفته تا شهابها و گامهای مختلف ماه؛ موضوعاتی زیادی برای یادگیری در مورد ستارهشناسی بومی و دانش ستارهها وجود دارد.
با نگاه به آسمان شب، مجموعهای زیبا از ستارگان دیده میشود که در میان فازهای در حال تغییر ماه چشمک میزنند.
ستارهشناسی مطالعه اجرام و پدیده های آسمانی است و «نجوم بومی» به دانش عمیق ستارگان و ارتباط آنها با زمین اشاره دارد؛ درک اینکه هر چیزی روی زمین در آسمان منعکس میشود.
برای مردم بومی و جزیرهنشین تنگه تورس، آسمان رسوم فرهنگی را روایت میکند که از طریق سنت شفاهی در طول هزاران نسل سینهبهسینه، با آهنگ، مراسم و هنر منتقل شدهاند.
Moon over the Sydney Harbour Bridge – image Eclipse Chasers.
او گفت: «بیش از ۶۰هزار سال است که مردم ملل اول به آسمان نگاه کردهاند، این به ما کمک میکند تا با استفاده از رصد ستارهها، سیارات، ماه، خورشید و جو برای پیشبینی تغییرات جوی و جزر و مد، دنیای اطراف خود را درک کنیم.»
دانش ستارهشناسی بومی راهی برای مردم ملل اول است تا دنیایی را که در آن زندگی میکنند و نقشها و مسئولیتهایشان را در آن درک کنند.
عمه جوآن گفت: «ما یک ضرب المثل داریم؛ هر چیزی که آن بالا است اینجا پایین است. بنابراین میتوانید با استفاده از ستارهها جامعه، آهنگها ، مکانهای مراسم مهم و سایر نقاط راهیابی خود را بیابید.»
دوان هاماچر دانشیار نجوم فرهنگی در دانشکده فیزیک دانشگاه ملبورن است. او با جوامع بومی و جزیره نشینان تنگهتورس کار میکند تا دانش سنتی خود را مستند کند و به اشتراک بگذارد.
بزرگان تعریف میکنند که همه چیز در آسمان به زمین متصل است. بنابراین، اگر میخواهید بدانید دنیای اطراف ما چگونه کار میکند، باید به ستاره ها نگاه کنید.دوان هاماچر
هاماچر توضیح داد: «انسان ها همیشه ارتباط نزدیکی با آسمان داشتهاند. ستارهها به ما کمک میکنند مکان و زمان را درک کنیم. حقوق و علم را اطلاع میدهند. آنها به عنوان یک نقشه و یک ساعت عمل می کنند و آنها به عنوان یک فضای حافظه قدرتمند عمل می کنند و مردم را قادر میسازند تا دانش را برای هزاران سال منتقل کنند.»
هر چیزی در آسمان معنا و هدف دارد. حرکات خورشید، ماه و ستارگان برای پیشبینی تغییرات در محیط محلی ما، مانند فصول، الگوهای اقلیمی، رفتار گیاهان و حیوانات استفاده میشود.
The Australian sky at night - Image Ken Cheung.
او افزود: «اگر میخواهید بدانید چه زمانی باران میبارد، به بالا نگاه کنید. اگر میخواهید چرخههای رفتاری حیوانات را مشخص کنید یا بدانید چه زمانی باغها یا منابع غذایی را بکارید یا برداشت کنید، به بالا نگاه کنید. شما باید یاد بگیرید که ستارهها و محیط خود را بخوانید تا بفهمید چه چیزی به شما می گوید.»
دوان هاماچر میگوید این شیوه نگاه جامع به جهان در فرهنگ بومیان و جزیرهنشینان تنگه تورس نقش اساسی دارد.
هر شب، ستارگان در شرق آسمان چهار دقیقه زودتر از روز قبل طلوع میکنند. در طول یک سال، با حرکت زمین به دور خورشید، ستارگان یک دور کامل میچرخند.
این چرخه تغییر آسمانی با تغییرات روی زمین همزمان است. همانطور که عمه جوآن توضیح می دهد، امو یا دارکامو ، صورت فلکی شناخته شدهای است که توسط مناطق تاریک در کهکشان راه شیری مشخص شده است.
او گفت: «چیزی که من در مورد امو در آسمان دوست دارم این است که به دیگران نشان میدهد که چگونه مردم ملل اول از تکههای تاریک در آسمان به اندازه ستارگان استفاده میکنند،.»
The Dark Emu rising - Image Geoffrey Wyatt.
دوان هاماچر میگوید: «این مصادف است با زمانی از سال که اموها در حال تولید مثل هستند.»
امو در داستانهای سنتی که توسط مردم ملل اول منتقل شده است، اطلاعات علمی مهمی را ثبت میکند.
هاماچر گفت: «بزرگان گونایکورنای در جنوب ویکتوریا میگویند که چگونه مرد ماه در حال شکار یک امو بود. امو سعی کرد با دویدن از روی درختی که روی رودخانه افتاده بود فرار کند. اما لیز خورد و در آب افتاد. امروز میتوانید تصویر این داستان را در آسمان ببینید.»
پدیدههای گذرا در آسمان شب، مانند شهابها در فرهنگهای بومی هم معنی دارند.
Aunty Joanne Selfe - Image supplied. Associate Professor Duane Hamacher, image – Amanda Fordyce.
او گفت: «در بسیاری از بخشهای شمال استرالیا، شهابهای درخشان به موجودات ارواح شیطانی ربط داده میشوند. شهاب ها نمایانگر موجودات بلندب هستند که در آسمان پرواز می کنند. در تنگه تورس، شهابهای درخشان مایر نامیده می شوند. بزرگان توضیح میدهند که آنها نشان دهنده روح افرادی هستند که به تازگی درگذشتهاند و مانند موشکی در آسمان به سوی بیگ، سرزمین مردگان سفر میکنند.»
رابطه بین مردم بومی و جزیره نشینان تنگه تورس و ستارگان شامل احساس هویت و تعلق به جهان طبیعی، حس بودن و فرهنگ آنها است.
در نجوم بومیان، خاستگاه جهان به حوکورپا باز میگردد. غربیها از آن به عنوان رویاپردازی یاد میکنند، اما اساسا این به زمانی برمیگردد همه آنچه وجود دارد به وجود آمد.عمه جوآن
به این ترتیب، دانش ستاره های بومی بخشی جدایی ناپذیر از پیوند دادن گذشته، حال و آینده به یک سیستم جامع از دانش است که برای فرهنگ ملل اول اهمیت دارد.
برای اطلاعات ارزشمندتر و نکاتی در مورد استقرار در زندگی جدید خود در استرالیا، پادکستهای دریچهای به استرالیا را دنبال کنید.