Cộng đồng người Duy Ngô Nhĩ tại Úc đã bày tỏ sự bàng hoàng và đau buồn sau khi tài liệu của cảnh sát bị rò rỉ cho thấy hàng nghìn người Duy Ngô Nhĩ bị giam giữ hàng loạt ở vùng Tân Cương của Trung Quốc.
Đảng Cộng sản cầm quyền của Trung Quốc đã bị một số quốc gia phương Tây cáo buộc tội diệt chủng đối với người thiểu số Hồi giáo, nhưng đã bác bỏ những tuyên bố đó.
Hàng nghìn hình ảnh và tài liệu của cảnh sát bị rò rỉ cho thấy các thành viên của nhóm người Duy Ngô Nhĩ, tiếng Anh là Uyghur, bị giam giữ ở vùng Tân Cương của Trung Quốc, dưới sự giám sát chặt chẽ của cảnh sát có vũ trang.
Các nhóm nhân quyền tin rằng Trung Quốc đã bắt giữ hơn một triệu người Duy Ngô Nhĩ, như một phần của chiến dịch đàn áp các nhóm Hồi giáo thiểu số.
Trung Quốc cho biết những người Duy Ngô Nhĩ đang ở trong các trại cải tạo để giúp họ gột rửa bản thân khỏi những quan điểm cực đoan. Nhiều người khác đã bị kết án nhiều năm tù vì các tội danh bao gồm nghe các bài giảng Hồi giáo hoặc đi du lịch đến một số quốc gia Hồi giáo.
Các bức ảnh chỉ cho thấy một tỷ lệ nhỏ dân số, khoảng ba nghìn người bị giam giữ. Nhưng chúng là một cái nhìn cực kỳ hiếm hoi bên trong một hoạt động vô cùng bí mật, mà một số quốc gia phương Tây đã gán cho là tội diệt chủng.
"Hồ sơ của cảnh sát địa phương nói rằng nếu học viên tìm cách trốn thoát, cảnh sát trong các trại có thể bắn cảnh cáo, họ không bắt buộc phải xuất hiện. Nếu người bị giam giữ tiếp tục bỏ trốn, họ có thể bắn để giết, đó là từ ngữ tiếng Hoa."
Đó là chia sẻ của Tiến sĩ Adrian Jenz từ Tổ chức Tưởng niệm Nạn nhân Chủ nghĩa Cộng sản có trụ sở tại Hoa Kỳ nói chuyện với Al Jazeera.
Các hồ sơ của cảnh sát đã bị rò rỉ gửi cho Tiến sĩ Jenz, trước khi được chuyển cho các nhà báo.
Ông nói rằng các hồ sơ liên kết chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình với các sự kiện đang xảy ra trong khu vực.
Tập Cận Bình rõ ràng đã được thông báo. Ông ta biết các trại nhốt người Duy Ngô Nhĩ đã quá đông, do đó ông ta ra lệnh cho các quan chức cung cấp nguồn lực, gửi thêm nhiều quản ngục hơn, đưa thêm cảnh sát bảo vệ để mở rộng trại và xây dựng trại mới.
Các bức ảnh được chụp từ tháng 1 đến tháng 7 năm 2018 tại một quận nhỏ trong vùng.
Người bị bắt giữ trẻ nhất lúc đó là 15 tuổi, người lớn tuổi nhất là 73 tuổi.
Mehmet Obul là chủ tịch của Hiệp hội người Duy Ngô Nhĩ ở Úc.
Anh đến Úc tị nạn cách đây 20 năm, nhưng không nghe tin tức gì về các chị gái của anh ở Tân Cương trong suốt sáu năm.
Anh ấy đến từ quận ở Xianjang, nơi có những bức ảnh này.
"Tôi đến từ khu vực có 250.000 hoặc 200.000 người, tôi đã cố gắng xem những bức ảnh nhưng tôi không thể nhận ra tất cả mọi người. Điều đó rất đáng lo ngại. Tôi bỏ lại bốn chị em của mình ở đó, nhưng tôi không chắc tất cả họ đều ổn vì tôi chưa có bất kỳ tin tức nào từ họ".
Ramila Chanisheff là chủ tịch của Hiệp hội phụ nữ người Duy Ngô Nhĩ tại Úc Tangritagh.
"Mọi người đang xem những bức ảnh đó và nghĩ rằng có một thành viên trong gia đình, có một người hàng xóm hoặc ai đó mà họ đã học cùng hoặc ai đó mà họ có thể biết. Biết đâu họ có mặt trong những bức ảnh đang được phát tán."
Bà nói rằng chính phủ mới của Úc có cơ hội để chống lại những gì đang xảy ra ở Tân Cương.
"Chế độ diệt chủng đang được thực hiện ở thế kỷ 21 và Úc cần phải hành động. Với một chính phủ mới tại Úc, trước cuộc bầu cử, họ đã nói khá mạnh mẽ về cách sẽ giao thương với Trung Quốc, chúng ta phải bắt Trung Quốc chịu trách nhiệm ngay bây giờ."
Các bức ảnh đã bị rò rỉ khi Cao ủy Nhân quyền Liên hợp quốc, Michelle Bachelet đến thăm Tân Cương.
Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ Ned Price nói rằng chuyến đi không nên tiếp tục.
"Dựa trên sự hiểu biết của chúng tôi về những hạn chế theo kế hoạch mà bà ấy sẽ phải chịu trong chuyến thăm, chúng tôi không nghĩ rằng CHND Trung Hoa sẽ cấp quyền tiếp cận cần thiết để tiến hành đánh giá hoàn chỉnh về môi trường nhân quyền ở Tân Cương.
Chúng tôi nghĩ thật sai lầm khi đồng ý đến thăm khu vực này. Trong trường hợp này, Cao ủy nhân quyền LHQ sẽ không được cấp quyền đến nhưng nơi này mà không bị cản trở, quyền tham quan tự do và đầy đủ, điều đó sẽ được yêu cầu."
Trung Quốc đã kịch liệt bác bỏ cáo buộc họ đang phạm tội diệt chủng người Duy Ngô Nhĩ, gọi đây là "lời nói dối của thế kỷ".
