Key Points
- วันตรุษจีนเป็นวันหยุดทางวัฒนธรรมที่สำคัญซึ่งมีการเฉลิมฉลองในประเทศจีน และประเทศอื่นๆ ในเอเชียตะวันออก
- งานฉลองตรุษจีนที่ซิดนีย์ถือเป็นงานที่ใหญ่ที่สุดนอกเอเชีย
- วันปีใหม่ทางจันทรคติจะแตกต่างกันไปในแต่ละปี โดยเกิดขึ้นในช่วงเวลาอื่นในเดือนมกราคม และในเวลาอื่นในเดือนกุมภาพันธ์
เทศกาลปีใหม่ มีองค์ประกอบสี่ประการ พวกเขาเริ่มต้นสัปดาห์ด้วย Little Year ซึ่งเป็นวันแห่งการรำลึกถึง และสวดมนต์ ตามด้วยวันส่งท้ายปีเก่า ซึ่งเป็นวันแห่งการกลับมาพบกันและให้ของขวัญ
ดร. ปาน หวัง (Dr Pan Wang) อาจารย์อาวุโสด้านภาษาจีนและเอเชียศึกษาที่มหาวิทยาลัยนิวเซาท์เวลส์ (University of New South Wales) อธิบายว่าเทศกาลฤดูใบไม้ผลิเฉลิมฉลองเป็นเวลาสิบห้าวันจนกระทั่งถึงเทศกาลโคมไฟ
“ปีใหม่ทางจันทรคติเป็นจุดเริ่มต้นของปีปฏิทินจันทรคติ ขึ้นอยู่กับการโคจรของดวงจันทร์ อาจเรียกอีกอย่างว่าตรุษจีนหรือเทศกาลฤดูใบไม้ผลิงานนี้มีการเฉลิมฉลองในจีนและประเทศอื่นๆ ในเอเชียตะวันออก เช่น เกาหลี เวียดนาม และญี่ปุ่น” ดร. หวังอธิบาย
อีกทั้งยังมีการเฉลิมฉลองในประเทศมาเลเซียด้วย มองโกเลีย ตลอดจนผู้พลัดถิ่นจำนวนมากทั่วโลก วันตรุษจีนมีประวัติศาสตร์ยาวนานถึง 4,000 ปี เริ่มตั้งแต่ราชวงศ์เซี่ยหรือราชวงศ์ซาง ดร.หวังกล่าวเสริม
นักเต้นชาวจีนแสดงระหว่างงานเปิดตัวสื่อเทศกาลไหว้พระจันทร์ที่ซิดนีย์ที่ Chinese Garden of Friendship ในซิดนีย์เมื่อวันที่ 9 กุมภาพันธ์ 2564 Source: AAP / AAP Image/Bianca De Marchi
"โอกาสในการเรียนรู้เกี่ยวกับวัฒนธรรมเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ และเอเชียตะวันออก"
ดร. ไค ซาง (Dr Kai Zhang) ทำงานร่วมกับโปรแกรมภาษาจีนสมัยใหม่ที่คณะวัฒนธรรม ประวัติศาสตร์ และภาษา ที่มหาวิทยาลัยแห่งชาติออสเตรเลีย (Australian National University) ในแคนเบอร์รา เธอกล่าวว่าการเฉลิมฉลองปีใหม่ทางจันทรคติในออสเตรเลียเป็นโอกาสอันดีสำหรับผู้คนทั่วโลกในการเรียนรู้เกี่ยวกับวัฒนธรรมจีน เอเชียตะวันออกเฉียงใต้ และเอเชียตะวันออก
“มันเป็นเหตุการณ์ทางวัฒนธรรมที่มีประวัติศาสตร์อันยาวนานและมีความหมายเชิงสัญลักษณ์ที่ฝังอยู่ในนั้น” เธอกล่าว
วิธีการเฉลิมฉลองปีใหม่ทางจันทรคติ
- ประดับตกแต่งบ้าน
- กินข้าวเย็นกับครอบครัวในวันส่งท้ายปีเก่า
- แจกอั่งเปาและของขวัญอื่นๆ
- การจุดประทัดและดอกไม้ไฟ
- ชมการแสดงสิงโตและมังก
“ปีใหม่ทางจันทรคติมีการเฉลิมฉลองผ่านทางอาหาร การรับประทานปลา เกี๊ยว การพบปะกับครอบครัว และเพื่อนฝูงด้วย สีแดงถือเป็นสีนำโชคมาก ดังนั้นคุณจึงเห็นการตกแต่งสีแดงมากมาย ชาวจีนมีประเพณีมอบอั่งเปาให้กับเด็กๆ เพื่อเป็นการเฉลิมฉลองปีใหม่และเฉลิมฉลองการเติบโตของพวกเขา” ดร. หวังอธิบาย
ไอริส ถัง (Iris Tang) เติบโตในประเทศจีนและย้ายไปออสเตรเลียเมื่อ 20 กว่าปีที่แล้ว เธอกล่าวว่าความแตกต่างที่สำคัญระหว่างการเฉลิมฉลองในออสเตรเลียและจีนแผ่นดินใหญ่ก็คือ ในบ้านเกิดของเธอ จะมีวันหยุดราชการที่ยาวนานซึ่งตรงกับการเฉลิมฉลองปีใหม่ทางจันทรคติ ซึ่งเป็นเวลาที่ผู้คนหลายร้อยล้านคนเดินทางไปบ้านเกิดในประเทศจีนเพื่อพบปะครอบครัว
ถังกล่าวว่า อาหารเป็นส่วนสำคัญในการเฉลิมฉลองวันตรุษจีนในออสเตรเลีย เช่นเดียวกับในประเทศจีน "ฉันเฉลิมฉลองกับครอบครัว และเพื่อนๆ ที่แคนเบอร์ราด้วยการเตรียมอาหารมากมาย วิธทีี่เราทำคือนั่งรอบโต๊ะทำเกี๊ยวหลายร้อยชิ้นจากวันส่งท้ายปีเก่า ฉันทำอาหารมากกว่าหนึ่งมื้อให้คุ้มค่า และ ฉันอาจจะแช่แข็งไว้กินทีหลังในช่วงเทศกาลปีใหม่ที่เหลือ”
ปฏิทินแบบจีนดั้งเดิม
แม้ว่าปฏิทินแบบสากล (Gregorian calendar) จะใช้กันอย่างแพร่หลายในประเทศจีนยุคใหม่ แต่ปฏิทินจีนแบบดั้งเดิมยังคงมีความสำคัญที่นั่น รวมถึงในชุมชนชาวจีนที่อยู่ไกลบ้าน เนื่องจากปฏิทินจีนแบบดั้งเดิม ยังคงใช้เพื่อกำหนดวันหยุดตามประเพณี เช่น วันตรุษจีน เทศกาลโคมไฟ และเทศกาลเชงเม้ง
นอกจากนี้ ยังให้ระบบการตั้งชื่อวันที่ตามแบบจีนโบราณภายในหนึ่งปี ซึ่งใช้เพื่อเลือกวันมงคลสำหรับงานแต่งงาน งานศพ การย้ายบ้าน หรือการเริ่มต้นธุรกิจ ดร. หวัง อธิบาย
ปฏิทินแบบจีนเป็นแบบจันทรคติ-สุริยคติ เกิดจากการโคจรของดวงจันทร์และดวงอาทิตย์ จึงพิจารณาทั้งวงโคจรของดวงจันทร์รอบโลกและวงโคจรของโลกรอบดวงอาทิตย์ด้วย “ในปฏิทินนี้ การเริ่มต้นของเดือนจะถูกกำหนดโดยข้างขึ้นข้างแรม ดังนั้น เช่นเดียวกับในปฏิทินจันทรคติส่วนใหญ่ เดือนต่างๆ จะมีระยะเวลา 29 หรือ 30 วัน และจุดเริ่มต้นของปีจะถูกกำหนดโดยปีสุริยคติ” ดร. หวังกล่าว
ปฏิทินจีนแบบต่างๆ มีการใช้กันทั่วเอเชียตะวันออก วันตรุษจีนอาจตกในเดือนมกราคมหรือกุมภาพันธ์ของทุกปี
เทศกาลโคมไฟ
การเฉลิมฉลองปีใหม่ทางจันทรคติตามประเพณีใช้เวลาประมาณสองสัปดาห์ ตั้งแต่วันส่งท้ายปีเก่าทางจันทรคติไปจนถึงเทศกาลโคมไฟซึ่งจัดขึ้นในวันที่ 15 ของปีตามจันทรคติ ดร. ไค จาง อธิบาย ตามปฏิทินจีน เทศกาลโคมไฟตรงกับวันที่สิบห้าของเดือนแรก
“เทศกาลนี้เรียกว่าเทศกาลโคมไฟ เพราะครอบครัวต่างพากันทำโคมไฟเล็กๆ ให้กับลูกๆ ของพวกเขา และพวกเขาจะจุดตะเกียงด้านนอกประตูบ้านของพวกเขาจริงๆ” เธอกล่าว “และเท่าที่เราสามารถย้อนกลับไปในประวัติศาสตร์ได้ เร็วที่สุดเท่าที่ราชวงศ์ถัง จะมีงานใหญ่ที่จัดขึ้นในวันนั้น”
Source: AAP / AAP Image/Jeremy Ng
“ถึงเวลาสักการะบรรพบุรุษ”
ดร. เครก สมิธ (Dr Craig Smith) เป็นอาจารย์อาวุโสด้านการศึกษาการแปล (ภาษาจีน) ที่สถาบันเอเชียแห่งมหาวิทยาลัยเมลเบิร์น (University of Melbourne) เขาอาศัยอยู่ในไต้หวัน และเกาหลีใต้มาสองสามปีแล้ว และมีความทรงจำดีๆ เกี่ยวกับการเฉลิมฉลองปีใหม่ทางจันทรคติ ดร.สมิธกล่าวว่าวันตรุษจีนในเกาหลีใต้เป็นเวลาที่ต้องเคารพบรรพบุรุษ ซึ่งเป็นประเพณีที่วัฒนธรรมอื่นมีร่วมกัน “ในวันปีใหม่ ทุกคนจะเตรียมอาหารให้กับบรรพบุรุษที่เสียชีวิต แสดงความเคารพต่อพวกเขา และมอบเครื่องดื่มให้พวกเขา” ดร.สมิธกล่าว
“ประวัติศาสตร์ที่ย้อนกลับไปนับพันปี”
ดร.สมิธกล่าวว่า องค์ประกอบหลายอย่างในการเฉลิมฉลองตามประเพณีของวันตรุษจีนมาจากประเทศอื่นที่ไม่ใช่จีน ตัวอย่างเช่น กรณีของการเชิดสิงโต ซึ่งมักแสดงในระหว่างขบวนพาเหรดวันตรุษจีน
“เมื่อนักวิชาการพิจารณาประเพณีเชิดสิงโตนี้ จริงๆ แล้วมองย้อนกลับไปเมื่อหลายพันปีก่อน และเรารู้มานานแล้วว่าประเพณี ศาสนา ดนตรี ศิลปะมากมายเข้ามาในประเทศจีนจากสิ่งที่เราเรียกว่าตะวันตกหรือภาคกลาง ประเทศในเอเชีย โดยเฉพาะตามเส้นทางสายไหมอันโด่งดัง” ดร.สมิธอธิบาย
ประเพณีนี้น่าจะมีรากฐานมาจากนอกประเทศจีน หลายคนเชื่อมโยงกับประเพณีเปอร์เซียโดยอาศัยการวิเคราะห์ทางภาษาและประวัติศาสตร์ ปีนักษัตรจีนเริ่มต้นและสิ้นสุดในวันตรุษจีน ในแต่ละปีในรอบจักรราศี 12 ปีจะมีสัตว์นักษัตรเป็นตัวแทน ซึ่งแต่ละตัวจะมีคุณลักษณะที่มีชื่อเสียง ได้แก่ หนู วัว เสือ กระต่าย มังกร งู ม้า แพะ ลิง ไก่ สุนัข และหมู
คุณสามารถติดตามข่าวสารล่าสุดจากออสเตรเลียและทั่วโลกเป็นภาษาไทยจากเอสบีเอส ไทย ได้ที่เว็บไซต์
บันทึกเว็บไซต์ของเราเก็บไว้ในบุ๊กมาร์ก เพื่อไม่ให้คุณพลาดสถานการณ์ล่าสุด หรือติดตามเราทางเฟซบุ๊กที่
