فرهنگ و حضور ملت‌های اولى آسترالیا در زیر گنبدى از ستارگان چشمک‌زنان و در طول چرخش بی‌شمار مهتاب، به هزاران سال پیش بر می‌گردد.
از شگفتی کهکشان راه شیری (Milky Way) گرفته تا شهاب‌ها، و مراحل مختلف ماه، چیزهای فراونى برای آموزش در مورد ستاره شناسی بومی و دانش ستاره‌ها وجود دارد.
با نگاه کردن به آسمان در جریان شب، مجموعه‌ای زیباى از ستاره‌ها را می‌بینیم که پس از غروب روزانه خورشید در میان مراحل دائماً در حال تغییر مهتاب، چشمک می‌زنند.
ستاره شناسی، مطالعۀ اجرام و پدیده‌های آسمانی است و نجوم بومی از دانش عمیق ستارگان و ارتباط آن‌ها با زمین يادآورى مى‌كند، البته با درک این‌که همه چیز روی زمین در آسمان منعکس می‌شود.
آسمان برای مردم بومی و جزیره نشینان تنگه تورس، معلوماتى را فراهم مى‌كند كه به شیوه‌های فرهنگی در قالب داستان، آهنگ، مراسم و هنر در طول هزاران نسل بصورت شفاهى منتقل شده است.
Moon over the Sydney Harbour Bridge – image Eclipse Chasers.
آنتی جوان توضیح می‌دهد: «از ۶۰هزار سال بدینسو مردمان ملل اول به آسمان نگاه کرده اند، این امر به ما کمک می‌کند تا با رصد ستاره‌ها، سیارات، مهتاب، آفتاب و اتومسفیر تغییرات اقلیمی و آب و هوایی را پیش‌بینی کرده و دنیای اطراف خود را درک کنیم. نگاه کردن به آسمان هم‌چنان به ما کمک می‌کند تا برای حرکت در زمین و دریاها، برنامه‌ریزی برای جمع‌آوری غذا، شکار، تجارت یا مراسم خاص و هم‌چنان برای انتقال داستان‌ها از یک نسل به نسل دیگر آماده باشیم.»
دانش ستاره‌های بومی يك طريقه برای مردم ملل اول است كه از طریق آن دنیای را که در آن بسر مى‌برند را شناخته و نقش‌ها و مسئولیت‌های‌شان را درک کنند.
آنتی جوان می‌افزاید: «ما یک ضرب‌المثل داریم که می‌گوئیم، هر چیزی‌که در بالا است در پائین نیز است. بناءً با استفاده از ستاره‌ها جامعه، آهنگ‌ها، مکان‌های مهم برگزاری مراسم خاص و سایر نقاط را می‌توان رهیابی کرد. اما ستاره‌ها تا یک اندازه به کمک شما نیاز دارند که این کمک از طریق دانستن زبان، رقص و مناطقی‌که سرزمین تان را وصل می‌کنند، همه چیز را تائید خواهد کرد.»
دوان هارمرکاه استاد نجوم فرهنگی در فاکولته فزیک پوهنتون ملبورن است که با جوامع بومی و جزیره نشینان تنگه تورس کار می‌کند تا دانش سنتی خود را مستند کرده و به اشتراک بگذارند.
بزرگان توضیح کرده اند، تمام چیزهای که در آسمان وجود دارند، با زمین در ارتباط اند. بناءً اگر می‌خواهید در مورد کارکرد دنیای اطراف بدانید، به ستاره‌ها نگاه کنید.دوان هارمرکاه، استاد نجوم فرهنگی
دوان هارمرکاه می‌گوید: «انسان‌ها همیشه ارتباط نزدیک با آسمان داشته اند. ستاره‌ها در درک کردن زمان و مکان به ما کمک می‌کند. آن‌ها در باره دانش و قوانین برای ما آگاهی می‌دهند. ستاره‌ها منحیث نقشه و ساعت کار می‌کنند. و آن‌ها بحیث یک حافظه بسیار قوی کار می‌کنند که مردم را قادر می‌سازند تا دانش را بدون ضایع و فاسد شدن برای هزاران سال منتقل کنند.»
همه چیز در آسمان معنا و هدفى دارند. از حرکات آفتاب، مهتاب و ستاره‌ها برای پیش‌بینی تغییرات در محیط، مانند فصول، الگوهای اقليمى، و روش گیاهان و حیوانات استفاده می‌شود.
The Australian sky at night - Image Ken Cheung.
«اگر می‌خواهید زمان بارش را بدانید، بالا نگاه کنید. اگر می‌خواهید چرخه سلوک حیوانات را مشخص کنید یا زمان کشت و زراعت را بدانید، به آسمان نگاه کنید. برای درک همه این‌ها ضرورت دارید تا نحوه مطالعه ستاره‌ها و محیط خود را بدانید.»
او می‌افزاید که .
هارمرکاه توضیح می‌دهد: «در تنگه تورس، بزرگان نحوه رصد چشمک‌زدن ستاره‌ها را آموزش می‌دهند. اگر بتوانید نحوه چشمک زدن ستاره‌ها که در تفسیر و تغییرات خصوصیات آن‌ها مانند رنگ، تیزی یا سرعت چشمک‌زدن نهفته است را بدانید، در مورد تغییرات جوی چیزهای مهم یاد خواهید گرفت. مثلاً آیا طوفان آمدنی است و یا هم بادهای شدید خواهد وزید؟»
ستاره‌ها هر شب در شرق آسمان چهار دقیقه زودتر از روز قبل طلوع می‌کنند. در طول یک سال، با حرکت زمین به دور آفتاب، ستاره‌ها به دور کامل می‌چرخند.
این گردش تغییر آسمانی با تغییرات روی زمین هم‌زمان است. همانطور که آنتى جوآن توضیح می‌دهد، پرنده ايميو در آسمان، یا ايميوى تاريك ، يك برج شناخته شده‌ایست که توسط مناطق تاریک در کهکشان Milky Way يا راه شيرى مشخص شده است.
«چیزی‌که من در باره ایمیوی تاریک، دوست دارم اینست که به دیگران نشان می‌دهد که چگونه مردمان ملل اول از قطعات تاریک آسمانی و ستاره‌ها استفاده می‌کنند. رفتار ایمیو، سلوک زمینی را نیز منعکس می‌کند، بدین معنی هر آن چیزی‌که ایمیو زمینی، در روی زمین انجام می‌دهد عین معلومات را به موازات آسمان نیز می‌بینیم.»
The Dark Emu rising - Image Geoffrey Wyatt.
دوان هارمرکاه توضیح می‌دهد: «این مصادف است با آن زمان سال که ایمیوها در حال تولید مثل هستند.»
«با گذشت ماه‌ها، ایمیوی تاریک تا ماه‌های جون و جولای در بالا است. این زمانی‌ست که ایمیوهای نر بر تخم‌ها می‌نشینند. هنگامی‌که در ماه‌ها اگست و سپتمبر ایمیوی آسمانی بر افق جنوب‌غربی تغییر می‌کند، چوچه‌ها از تخم می‌برایند.»
.
دوان هارمرکاه توضیح می‌دهد: «بزرگان گونای‌کورنای در جنوب ویکتوریا از چگونگی شکار یک ایمیو توسط مردماه (Moon man) صحبت می‌کنند. ایمیو کوشش کرد با دویدن بر شاخه‌های درختی‌که روی دریاچه خمیده بود فرار کند. اما لخچید و در آب افتاد. این داستان به تصویر کشیده شده را امروز می‌توان در آسمان دید. شبح ایمیو در دریاچه آسمان که بنام راه شیری (Warrambool) یاد می‌شود، قرار دارد دارد.»
«درخت (Yarran) که در آن سوی دریاچه و در نزدیکی سر ایمیو قرار دارد، صورت فلکی است. وقتی مردماه یا Moon man برای شکار بیرون می‌آید، ایمیور پنهان می‌شود. این توضیح می‌دهد که چگونه آلودگی نوری طبیعی مهتاب، که نور درخشان آن جزئیات موجود در کهکشان شیری را از بین می‌برد، باعث شود، تا ایمیو دیده نشود.»
پدیده‌های گذرا در آسمان شب، مانند شهاب‌ها هم در فرهنگ‌های بومی مفهومى دارند.
Aunty Joanne Selfe - Image supplied. Associate Professor Duane Hamacher, image – Amanda Fordyce.
«در اکثریت مناطق آسترالیای شمالی، شهاب‌های درخشان مربوط به ارواح شیطانی اند. شهاب‌ها نمایانگر این موجودات دراز و باریک اند که در آسمان پرواز می‌کنند. در تنگه تورس، شهاب‌های درخشان بنام Maier یاد می‌شوند. بزرگان توضیح می‌دهند که آن‌ها نشان‌دهنده ارواح افرادی هستند که به تازگی از دنیا رفته اند و مانند راکت در سراسر آسمان بسوی سرزمین مردگان یا Beig در حال حرکت اند.»
رابطه بین مردم بومی و جزیره نشینان تنگه تورس و ستاره‌ها شامل احساس هویت و تعلق به جهان طبیعی، احساس زندگى و فرهنگ آن‌ها است.
در علم نجوم ملل اول، خاستگاه جهان به Tjukurrpa بر می‌گردد. غربی‌ها از آن بحیث رویاپردازی یاد می‌کنند. اما اساساً این دوره، مدت‌ها پیش است، زمانی‌که همه چیزی‌که فعلاً وجود دارند، بوجود آمدند.آنتی جوآن
آنتی جوآن توضیح می‌دهد: «چیزی جالب در این تاریخ اینست که آنطوری‌که ما می‌دانیم، نه زمان و نه تاریخ در معنی دخیل استند. شما می‌بینید که ما یک مفهوم داریم که به آن همه‌وقت (everywhen) گفته می‌شود. همان‌طوری‌که مردمان روحانی در زمین گشت و گذار کرده و کوه‌ها را می‌ساختند؛ دریاچه، آسمان و همه اجرام آسمانی که در اطراف خود می‌بینیم به شما این امکان را می‌دهد تا یک نگاه اجمالی به درک این موضوع داشته باشید که در واقعیت ما خالق جهان هستیم که در آن زندگی می‌کنیم.»
به این ترتیب، دانش ستاره‌های بومی بخشی جدایی ناپذیر از پیوند دادن گذشته، حال و آینده به یک سیستم جامع دانش است که محور فرهنگ ملل اول را تشكيل مى‌دهد.
بیشتر بخوانید
چرا پروتکل های بومی برای همه آسترالیایی‌ها مهم اند؟
Sبرای معلومات ارزشمندتر و توصيه‌ها در مورد مستقر شدن در زندگی جدید خود در آسترالیا، در پادکست اس‌بى‌اس تحت عنوانAustralia Explained يا روزنه‌اى به آستراليا اشتراك یا آن‌را دنبال کنید.
آیا سوال یا نظرياتى در مورد موضوعات براى اين بخش معلوماتى دارید؟ ایمیلى به ما به آدرس
بفرستيد.
