نکات کلیدی
- اگر نسخه‌ای از داکتر دریافت کنید، باید برای تهیه داروی تجویزشده خود به دواخانه مراجعه کنید.
- داروشناسان همچنین می‌توانند برخی معاینات صحی مانند اندازه‌گیری فشار خون را ارائه دهند و در برخی موارد واکسیناسیون انجام دهند.
- طرح مزایای دارویی آسترالیا (PBS) یارانه‌ای است که برای دسترسی مقرون‌به‌صرفه به مجموعه‌ای از داروها طراحی شده است - و برای دریافت این یارانه، بیمار باید ساکن آسترالیا باشد و کارت میدیکر معتبر داشته باشد.
اگر بیمار باشید و داکتر دوایی برای شما تجویز کرده باشد، قدم بعدی شما مراجعه به دواخانه محلی برای دریافت داروی تجویزشده است.
دواخانه محلی شما می‌تواند مرجعی برای توزیع دواهای تجویزشده و مشاوره‌های صحی و سایر محصولات و خدمات بهداشتی باشد. درک نحوه کار دواخانه‌ها در آسترالیا مهم است، زیرا باید بدانید که هنگام مراجعه به آن‌ها چه انتظاری می‌توانید داشته باشید.
لینا منصور، داروشناس ساکن ملبورن، تجربه کار در هر دو کشور مصر و آسترالیا را دارد و تفاوت هر دو سیستم را از نزدیک مشاهده کرده است.
خانم منصور می‌گوید: «افرادی که از پیشینه‌های مختلف می‌آیند، درک‌های متفاوتی از نحوه عملکرد سیستم دارند. برخی‌ها از بعضی از جنبه‌ها آگاه نیستند: مثلاً این‌که نسخه داکتر تاریخ انقضا دارد که بسته به نوع دارو ممکن است یک سال یا شش ماه باشد.»
یکی دیگر از اتفاقات معمول این است که بیماران داروهایی را از دواخانه درخواست می‌کنند که قبلاً توسط داکتری در خارج از آسترالیا به آن‌ها تجویز شده است.
خانم منصور می‌گوید: «در چنین مواردی، من به آن‌ها توضیح می‌دهم که این دارو نمی‌تواند توسط یک داروشناس ارائه شود، مگر این‌که بیمار نسخه‌ای در دست داشته باشد که توسط یک داکتر در این‌جا، در آسترالیا، نوشته شده باشد.»
داروهای تجویزی
در آسترالیا، تنها داکتران ثبت‌شده مجاز به صدور نسخه هستند که سپس می‌توان آن را از داروخانه‌ها دریافت کرد.
تام اندرو، مالک داروخانه کاپیتان استرلینگ در پرت توضیح می‌دهد: «برخی نسخه‌ها به صورت دست‌نویس توسط داکتر نوشته می‌شوند، برخی دیگر به صورت کامپیوتری ایجاد و چاپ می‌شوند، و برخی نیز به صورت چیزی که به آن «نسخه الکترونیکی» (e-script) گفته می‌شود، ارائه می‌شوند- این یک کد است که داکتر می‌تواند آن را به تلفون همراه یا ایمیل بیمار ارسال کند.»
نسخه‌های الکترونیکی می‌توانند در تلفون همراه شما قابل دسترس باشند. Credit: Yong Hwee Goh
دواخانه‌ها ممکن است هم نسخه تجارتی و هم نسخه عمومی ارزان‌تر هر دارو را در انبار خود داشته باشند. این نسخه‌های عمومی دارای عین ماده مؤثره‌ای هستند که در داروی تجارتی یافت می‌شود و توسط نهاد نظارتی دولت آزمایش و تأیید شده‌اند.
آقای اندرو می‌گوید: « در داخل یک داروخانه، معمولاً قسمتی به نام بخش داروهای نسخه‌ای وجود دارد که داروشناس/داروساز داروها را از آن‌جا توزیع می‌کند. این بخش اغلب قابل شناسایی و علامت‌گذاری‌شده است.»
او می‌افزاید: «ممکن است داروشناس یا کارکنان داروخانه قبل از تسلیم‌گیری نسخه نیاز داشته باشند که برخی اطلاعات را با بیمار بررسی کنند. این اطلاعات می‌توانند ساده باشند، مانند آدرس، تاریخ تولد یا وضعیت میدیکر بیمار. جزئیات دیگری مانند وزن فعلی بیمار – به‌ویژه در مورد کودکان- این‌که آیا دارو جدید است یا خیر، و این‌که بیمار کدام برند را ترجیح می‌دهد، نیز ممکن است لازم باشند.»
داروشناس سپس دارو را آماده کرده و اطمینان حاصل می‌کند که دوای صحیح با دوز مناسب برای بیمار تهیه شده است.
آقای اندرو می‌گوید: «اکثر نسخه‌ها در مدت پنج تا سی دقیقه آماده می‌شوند. نسخه جدید برای یک داروی جدید و یک بیمار جدید احتمالاً زمان بیشتری برای آماده‌سازی نیاز دارد نسبت به دارویی که برای بیمار ثابت و آشنا تجویز شده و مدت زیادی است که همان دارو را مصرف می‌کند.»
طبقه‌بندی داروها
در آسترالیا، تمام داروها به‌عنوان سم طبقه‌بندی می‌شوند و هر دارو بر اساس میزان ایمنی آن برای بیمار در یک گروه (schedule) قرار می‌گیرد.
گاهی ممکن است در دسترسی به برخی گروه‌های دارویی بین ایالت‌ها و قلمروهای مختلف آسترالیا تفاوت‌هایی وجود داشته باشند.
یونگ هویی گو، داروشناس ساکن پرت، توضیح می‌دهد: «داروهای خارج از گروه‌بندی در مکان‌هایی مانند سوپرمارکت‌ها، فروشگاه‌های کوچک و پترول استیشن‌ها در دسترس هستند. داروهای دواخانه‌ای که به نام گروه ۲ نیز یاد می‌شوند، تنها در داروخانه‌ها قابل فروش هستند اما نیازی به نسخه ندارند. در بیشتر ایالت‌ها، به‌جز آسترالیای غربی، این داروها برای انتخاب آزادانه عموم در دسترس هستند، اما باید در محدوده نظارت داروشناس باشند.»
وی افزود: «داروهای مختص داروشناس یا گروه ۳، نیازی به نسخه ندارند، اما تنها تحت مشاوره و نظارت داروشناس قابل تهیه هستند، زیرا آن‌ها خطر عوارض جانبی بیشتری دارند و می‌توانند مورد سوءمصرف قرار بگیرند. نمونه‌های آن شامل آنتی‌هیستامین‌های قوی‌تر که ممکن است خواب‌آلودگی ایجاد کنند، محصولات حاوی سودوافدرین، داروهای مسکن آسم و موارد دیگر می‌شوند.»
«[اما] داروهای تجویزی یا گروه ۴، نیاز به نسخه دارند و تنها با نسخه داکتر قابل دریافت و خریداری از دواخانه هستند.»
آسترالیا سیستمی همگانی به نام برنامه مزایای دارویی (PBS) دارد که امکان دریافت داروهای تجویزی را با یارانه/سوبسیدی دولتی فراهم می‌کند. برای دریافت این یارانه، بیمار باید باشنده آسترالیا باشد و کارت میدیکر معتبر داشته باشد.
از چب به راست: لینا منصور، تام اندرو و یونگ هویی گو
او می‌افزاید: «گر بیمار دارای کارت تخفیف (Concession Card) باشد، هزینه دارویش از طریق پی‌بی‌اس به ازای هر بار دریافت ۷ دالر و ۷۰ سنت خواهد بود. هر بار دریافت ممکن است داروی یکماهه یا دوماهه باشد. برای بیماران عادی، هزینه به ۳۱ دالر و ۶۰ سنت محدود می‌شود. این بدان معناست که هزینه دارو در هر داروخانه‌ای احتمالاً یک‌سان خواهد بود، چه در یک شهر شلوغ و چه در یک روستای دورافتاده باشد.»
آسترالیا همچنین با چندین کشور دیگر توافقنامه متقابل خدمات صحی دارد. بنابراین، حتا اگر بیمار کارت میدیکر آسترالیا را نداشته باشد، ممکن است بتواند داروی خود را با نرخ یارانه‌ای پی‌بی‌اس تهیه کند.
اما همه داروها در آسترالیا تحت پوشش پی‌بی‌اس نیستند.
آقای اندرو در این باره می‌گوید: «این داروها تحت عنوان عنوان نسخه خصوصی (Private Script) تجویز می‌شوند. نسخه خصوصی تحت پوشش مدیکر نیست، بنابراین قیمت آن از داروخانه‌ای به داروخانه دیگر متفاوت خواهد بود. در حالی که ممکن است نتوانند هزینه دارو را با میدیکر یارانه کنند، کسانی که بیمه سلامت خصوصی دارند معمولاً متوجه خواهند کرد که بیمه‌گران به هزینه دارو کمک می‌کنند.»
دواخانه‌ها در آسترالیا طیف وسیعی از خدمات و محصولات صحی را ارائه می‌دهند. Credit: Yong Hwee Goh
فراتر از تنها تهیه دارو
داروفروشان یا داروخانه‌ها می‌توانند مجموعه‌ای از خدمات صحی دیگر را نیز ارائه دهند.
یونگ هویی توضیح می‌دهد: «داروخانه‌ها اغلب اولین نقطه تماس برای بیماران در جامعه هستند و می‌توانند به تشخیص و درمان بسیاری از امراض کمک کنند، مانند سرماخوردگی، آلرژی، سردرد، اگزما، درماتیت، آکنه، عفونت‌های ادراری و قارچی- این‌ها فقط چند نمونه هستند.»
او ادامه می‌دهد: «یک داروشناس می‌تواند بر اساس ارجاع طبیب عمومی بیمار (GP)، بررسی داروهای خانگی (Home Medicines Review) انجام دهد. این فرآیند به شناسایی مشکلاتی که بیمار ممکن است در استفاده از داروهای خود داشته باشد کمک می‌کند و داروشناس می‌تواند توصیه‌هایی برای مدیریت بهتر داروها به داکتر ارائه دهد.»
داروخانه‌ها همچنین قادر به ارائه معاینات خاص صحی هستند، مانند اندازه‌گیری قند خون، فشار خون، آزمایش کم‌خونی و ارزیابی دیابت.
در برخی ایالت‌ها و قلمروها، دواخانه‌ها می‌توانند واکسیناسیون‌هایی مانند کووید-۱۹ و آنفلوآنزا را انجام دهند و برخی از داروهای تجویزی گروه‌بندی‌شده- مانند قرص ضدبارداری خوراکی- را بدون نیاز به مراجعه بیمار به داکتر تجویز کنند.
اگر کسی یک بیماری مزمن یا مادام‌العمر مانند فشار خون بالا داشته باشد، داکتر ممکن است نسخه‌ای بدهد که امکان تکرار داروها را بدون نیاز به نسخه جدید در هر بار فراهم کند.
یونگ هویی می‌گوید: «یک نسخه ممکن است شامل تعداد دفعات تکرار مشخص باشد که به بیمار اجازه می‌دهد داروهای بیشتری را چندین بار بدون صدور نسخه جدید خریداری کند. در این صورت، داروشناس یک فرم نسخه تکراری تهیه می‌کند که به نسخه اصلی پیوست می‌شود. این دو نسخه باید برای هر بار تهیه دارو به همراه بیمار باشد.»
داخل یک دواخانه Credit: Tom Andrew
تام توضیح می‌دهد: «این داروخانه‌های تخصصی قادر به تهیه داروهای خاص متناسب با نیاز بیماران هستند. برخی از این داروها ممکن است محصولاتی باشند که در آسترالیا موجود نیستند، چه به دلیل کمبود موجودی باشد یا به این دلیل که نسخه تجارتی آن در دسترس نیست.»
او اضافه می‌کند: «یا ممکن است دارو در شکل دوز متفاوتی مانند یک شربت برای کودک یا خمیری برای یک سگ باشد. برخی داروها باید ترکیب شوند تا دوز خاصی که مخصوص بیمار است، تهیه شود.»
دواخانه‌ها بخشی کلیدی خدمات بهداشتی هستند
چه نگران فرزند بیمار خود باشید و چه خودتان گرفتار یک بیماری مزمن باشید، مراجعه به یک داروخانه ثابت و ایجاد ارتباط با داروشناس می‌تواند مفید باشد.
چنان‌که خانم منصور توضیح می‌دهد، کار به‌عنوان داروشناس اجتماعی نقشی رضایت‌بخش است که هر روز تأثیر مثبتی بر زندگی افراد دارد.
«شما می‌توانید به بیماران درباره نگرانی‌های بهداشتی‌شان مشاوره دهید، گزینه‌های درمانی مختلفی ارائه کنید که برای آن‌ها مناسب‌تر باشد و آن‌ها را به انتخاب سبک زندگی سالم‌تر تشویق کنید.»
او ادامه می‌دهد: «کمک به سالمندان برای سازماندهی داروهای شان یا کمک به مادری که به دنبال آرام کردن کودک بیمار خود است تا بتواند پس از یک روز طولانی بالاخره خواب آرامی داشته باشد، می‌تواند بسیار ارزشمند باشد.»
