Anh Giang Vũ là một chuyên gia về công nghệ thông tin ở thành phố Adelaide, Nam Úc. Phụ huynh của bé gái 9 tuổi và bé trai 5 tuổi nói rằng các con của anh đã được làm quen với các thiết bị điện tử từ khá sớm, khi các bé khoảng 1-3 tuổi.
Hiệu quả thiết thực
Anh Giang nói rằng mỗi gia đình có những cách nhìn nhận khác nhau về lợi ích và tác hại của thiết bị công nghệ đối với trẻ nhỏ. Riêng đối với gia đình anh, lợi ích mà công nghệ mang đến là khuyến khích các con tạo ra nhiều sáng kiến và giúp việc học của con phát triển thuận lợi hơn. Ngoài ra, việc tham khảo các ứng dụng trên mạng đã giúp các bé phát triển kỹ năng tư duy, phân tích và trình bày vấn đề, cũng như có cái nhìn rộng hơn về thế giới bên ngoài khi bé chưa có thời gian hoặc chưa có điều kiện để tiếp xúc.
Chia sẻ với SBS Việt Ngữ, anh Giang cho biết một trong những hiệu quả thiết thực từ các nội dung trên mạng là con của anh có thể phát triển năng khiếu theo sở thích. Chẳng hạn như bé gái của anh rất thích xem chương trình “Khéo tay hay làm” trên youtube. Và từ đó bé đã ghi nhớ các công thức chế biến, rồi tự tìm mua nguyên liệu về để làm các loại bánh, các món ăn và thức uống theo khả năng của bé để mời cả nhà thưởng thức.
Ngoài ra, bé cũng học được những kỹ năng thuyết trình, cách làm bài thuyết trình và sử dụng các hiệu ứng trong bài thuyết trình để có thể tự tin trình bày rất tốt trước thầy cô và bạn bè trong lớp. Mặc dù anh có hướng dẫn một phần cho con, nhưng bé cũng tự học được rất nhiều kỹ năng bằng cách xem trên youtube.
Các con của anh Giang tập làm bánh. Source: anh Giang Vũ
Đối với con trai của anh Giang thì hiệu quả thiết thực nhất của việc sử dụng thiết bị điện tử là phát triển tốt kỹ năng ngôn ngữ. Anh cho biết, kỹ năng nghe và nói tiếng Anh của bé khá chuẩn là nhờ học từ youtube. Ngoài ra bé rất thích tìm hiểu kiến thức trên mạng về khoa học và các hiện tượng tự nhiên, sau đó bé có thể trình bày lại vấn đề một cách trôi chảy và thuyết phục.
Nhìn nhận một số tác hại của thiết bị công nghệ
Khi cho con tiếp xúc sớm với thiết bị điện tử và các ứng dụng trên mạng, anh Giang và gia đình vẫn có lo ngại về những tác hại không mong muốn đối với các con. Anh nói rằng thế giới ảo và thực đều có những mối nguy hiểm tiềm tàng. Vì thế người lớn cần nhìn nhận để tìm cách chọn lọc và bảo vệ con trước những tác hại.
Anh đã chứng kiến viễn cảnh ở một số gia đình như trẻ mới ba, bốn tuổi đã nằng nặc đòi ipad hoặc điện thoại. Có trẻ lớn hơn một chút thì dành cả buổi tối để xem tivi hoặc youtube, rồi yêu cầu có điện thoại riêng. Để tránh viễn cảnh này, phụ huynh cần có giải pháp để giúp con sử dụng thiết công nghệ theo hướng tích cực và hiệu quả.
Theo anh Giang, nếu trẻ tiếp xúc với thiết bị điện tử nhiều thì rất có khả năng trẻ sẽ tự khám phá, tự tương tác với thiết bị và có thể đi xa hơn giới hạn, tiếp xúc với các nội dung không mang lại lợi ích hoặc là có hại. Vì thế, phụ huynh nên dành thời gian để ngồi cùng con khi con tương tác với thiết bị và các ứng dụng trên mạng.
Định hướng cho con để tránh các tác hại không mong muốn
Anh Giang chia sẻ rằng điều quan trọng trước tiên là phụ huynh dành một khoảng thời gian tương đối đủ để ngồi bên cạnh con và cùng tương tác trên thiết bị điện tử.Tiếp theo là phụ huynh cần tìm các chương trình và ứng dụng giáo dục phù hợp lứa tuổi của con. Khi các con còn nhỏ, anh cho con xem các ứng dụng để học tiếng Anh. Ưu tiên chọn lựa của anh là các ứng dụng có thể tương tác hai chiều giữa trẻ và thiết bị. Từ đó trẻ có thể vận dụng kiến thức học được để áp dụng phù hợp vào giao tiếp thực tế.
Ngoài ra, trước khi cho con tìm hiểu ứng dụng hoặc là xem một chương trình nào đó, anh thường tìm hiểu trước. Nếu thấy ứng dụng quá phức tạp hoặc không hiệu quả thì anh sẽ không cài đặt cho con sử dụng. Anh cũng tránh các chương trình mang tính thương mại, quảng cáo quá nhiều hoặc là chương trình giải trí.
Anh Giang nói rằng thiết bị điện tử không nên được xem là công cụ để giải trí hoặc là phần thưởng cho trẻ, mà nên được dùng để hỗ trợ học tập và phát triển các kỹ năng của trẻ.
Các con của anh Giang với phần quà là đồ chơi vận động. Source: anh Giang Vũ
Một số giải pháp
Anh Giang chia sẻ một số giải pháp mà anh áp dụng để hạn chế những tác hại khi con sử dụng thiết bị công nghệ:
- Lập thời gian biểu cho con sử dụng thiết bị điện tử. Anh tạo cho con thói quen sử dụng các thiết bị vào một thời gian nhất định trong ngày. Điều đó nhằm bảo đảm sức khoẻ của con và để con có thời gian cho những hoạt động bổ ích khác như đọc sách và các hoạt động thể chất. Để làm tốt điều này, phụ huynh nên là tấm gương cho con khi bảo đảm quy tắc “giờ nào việc nấy”.
- Đăng nhập các thiết bị điện tử ở nhà vào chung một tài khoản. Khi đó các lịch sử tìm kiếm và các hướng dẫn cũng như các từ chìa khóa (keywords) mà các con dùng để tìm kiếm cũng đồng thời được thể hiện trên máy tính của anh. Như vậy anh có thể kiểm soát được nội dung và nắm bắt được tư duy tìm thông tin của con. Anh cũng dạy cho con kỹ năng tìm kiếm thông tin bằng cách sử dụng những từ chìa khóa và chọn lọc nội dung phù hợp.
- Định hướng các kênh thông tin bằng cách đăng ký những kênh mà anh nhận thấy có nội dung phù hợp khi con tự do tìm kiếm. Khi đã đăng ký thì các kết quả tìm kiếm trước tiên sẽ hiển thị nội dung từ các kênh đó để trẻ tiếp cận. Anh cũng thường theo dõi, chọn lọc, xóa và bổ sung những kênh phù hợp để con có thể tìm kiếm.
- Xây dựng nhận thức đúng đắn cho con khi tiếp cận thông tin.Theo anh Giang, một trong những mục tiêu mà phụ huynh nào cũng mong muốn là tạo được nhận thức đúng đắn ở con trẻ. Đó là một quá trình lâu dài mà phụ huynh phải định hướng, theo dõi và có những điều chỉnh phù hợp, để từ đó giúp trẻ có được tư duy lựa chọn cái hay, cái tốt mà học hỏi.
Bản thân anh Giang cũng đang trong quá trình định hướng cho con. Anh nói rằng điều may mắn là hiện tại các con của anh có các tương tác trên mạng nằm trong giới hạn mà anh có thể kiểm soát và nội dung khá ổn. Anh cũng chia sẻ rằng việc định hướng cho con thực sự là quá trình lâu dài, có thể đến khi con qua tuổi teen hoặc đến lúc con bước vào đại học. Khi đó cách phụ huynh trò chuyện với con và nội dung định hướng cho con cũng sẽ thay đổi phù hợp với nhận thức và tâm lý của con.
Dạy con sử dụng công nghệ theo hướng tích cực là điều không dễ dàng
Để làm được điều đó, anh Giang nghĩ rằng phụ huynh trước tiên cần giải thích cho con về cách sử dụng các thiết bị điện tử và công nghệ một cách thông minh và hiệu quả. Trẻ cần hiểu rằng các ứng dụng trên mạng, chẳng hạn như kênh youtube, chính là cơ hội để tìm hiểu những kiến thức mới, chứ không chỉ đơn thuần là công cụ giải trí.
Nếu phụ huynh chưa có điều kiện tiếp xúc nhiều với công nghệ và gặp khó khăn trong quá trình định hướng cho con thì có thể tìm sự hỗ trợ từ cộng đồng như tham gia các nhóm trên mạng xã hội để học hỏi từ các phụ huynh khác.
Anh Giang cũng chia sẻ thêm rằng chìa khóa để cân bằng các tác động tích cực và tiêu cực của các thiết bị công nghệ đối với trẻ chính là sự điều độ. Phụ huynh cần tạo cho con ý thức việc sử dụng thiết bị điện tử mỗi ngày bao nhiêu là đủ. Bên cạnh đó, anh không tán thành việc phụ huynh tập cho con thói quen vừa ăn vừa dán mắt vào các màn hình điện tử. Ngoài ra anh cũng không dùng thiết bị điện tử để làm phương tiện dỗ ngủ cho trẻ con. Vì thế, buổi tối đến giờ ngủ là các thiết bị điện tử cũng như kết nối internet ở nhà anh được tắt hoàn toàn để các con có được giấc ngủ yên.
Các con của anh Giang đi thể dục buổi sáng. Source: anh Giang Vũ
Những chia sẻ thiết thực của anh Giang là điều tưởng chừng đơn giản nhưng không phải dễ thực hiện. Điều quan trọng nhất là phụ huynh có thể dành thời gian để định hướng cho con sử dụng các thiết bị công nghệ theo cách có lợi và tránh những tác hại tiêu cực không mong muốn.
Mời quý vị bấm vào biểu tượng Audio trong hình ở đầu trang để nghe nội dung cuộc phỏng vấn anh Giang Vũ.
