Key Points
- Khi bạn đăng bài viết, hình ảnh, video và nhạc lên mạng xã hội, nội dung đó sẽ tự động được bảo vệ bản quyền.
- Bản quyền hạn chế cách chúng ta chia sẻ tác phẩm của người khác.
- Nội dung có thể được chia sẻ theo giấy phép hợp lý hoặc giấy phép Creative Commons.
- Vi phạm bản quyền có thể dẫn đến đóng tài khoản và phạt tiền.
Bản quyền là một biện pháp bảo vệ về mặt pháp lý áp dụng cho các tác phẩm sáng tạo như văn học, nhiếp ảnh, âm nhạc và phim ảnh.
Nó trao cho người sáng tạo nội dung quyền sử dụng theo một số cách nhất định, chẳng hạn như chia sẻ trên phương tiện truyền thông xã hội.
Đồng thời, bản quyền cũng ngăn chặn chúng ta sử dụng tác phẩm của người khác, mà không có sự cho phép của họ.
Luật sư chuyên về truyền thông xã hội Tegan Boorman cung cấp tư vấn pháp lý cho những người sáng tạo nội dung và thương hiệu.
Bà cho biết không cần phải đăng ký bản quyền tại Úc vì nó miễn phí và tự động.
“Khi họ đăng tải trên phương tiện truyền thông xã hội thì bản quyền thường sẽ tồn tại trong những thứ như tác phẩm văn học, kịch nghệ, âm nhạc và nghệ thuật.”
“Vì vậy, một bức ảnh thường được coi là một tác phẩm nghệ thuật và chủ sở hữu bản quyền thường là tác giả của tác phẩm đó.”
“Nhưng có khá nhiều trường hợp ngoại lệ khác nhau tùy thuộc vào hoàn cảnh.”
“Vì vậy, ví dụ, nếu ai đó chụp ảnh trong quá trình làm việc của họ, thì tác giả thực sự có thể là chủ lao động của họ chứ không phải chính họ,” LS Boorman nói.
Bạn đồng ý điều gì trên mạng xã hội?
Mỗi nền tảng truyền thông xã hội đều có các điều khoản và điều kiện riêng mà chủ tài khoản đồng ý khi tham gia.
Điều này thường bao gồm việc đồng ý với chức năng chia sẻ của nền tảng. Người tạo nội dung vẫn giữ quyền sở hữu bản quyền, nhưng họ đồng ý cho phép người khác chia sẻ tác phẩm của họ trên nền tảng đó.
Facebook và Instagram cho phép bạn chia sẻ nội dung trên các nền tảng này vì cả hai đều thuộc sở hữu của Meta.
Nếu bạn chia sẻ tác phẩm của chủ tài khoản khác, nền tảng sẽ tự động ghi nhận tác quyền của họ.
Có thể điều chỉnh phần cài đặt để ngăn chặn việc người khác chia sẻ nội dung của ai đó.
Tuy nhiên, bà Boorman cho biết, việc chỉ đơn giản đăng tải nội dung của người khác lên trang mạng xã hội của bạn là không ổn.
“Sự khác biệt quan trọng giữa việc chia sẻ nội dung một cách tự nhiên thông qua chức năng ‘chia sẻ’ trên nền tảng so với việc lưu nội dung và tự mình đăng tải lại, thì cách sau có nhiều vấn đề hơn vì theo các điều khoản và điều kiện của nền tảng, họ thường yêu cầu bạn không được đăng tải nội dung lên trừ khi bạn có quyền phù hợp để làm như vậy.”
“Bạn phải là tác giả của tác phẩm đó hoặc bạn phải có được giấy phép từ tác giả có liên quan, để sử dụng tác phẩm theo cách đó,” LS Boorman nói.
Content can be shared under fair dealing or Creative Commons licences. Source: iStockphoto / anyaberkut/Getty Images/iStockphoto
Luôn luôn ghi rõ tác quyền
Paul Murray là một nghệ sĩ và giáo viên nghệ thuật thị giác ở trường đại học.
Ông đã chứng kiến việc bị vi phạm luật bản quyền khi tác phẩm nghệ thuật của ông đã bị sao chép và đăng lại trên Facebook mà không có sự đồng ý của ông.
Người này đã tham dự một trong những buổi triển lãm của tôi và chụp những bức ảnh chất lượng rất kém về tác phẩm của tôi. Sau đó, họ đăng chúng lên Facebook với tiêu đề không chính xác. Họ viết sai chính tả tên tôi, nhưng có lẽ tệ nhất là họ đã trình bày chúng trong một bối cảnh thực sự làm nghèo đi ý tưởng của tôi, cũng như mục đích của toàn bộ buổi triển lãm.Paul Murray, artist and visual arts teacher
Nếu bạn muốn chia sẻ tác phẩm của ai đó, tốt nhất là hãy tìm hiểu xem người sáng tạo nội dung muốn được ghi nhận tác quyền như thế nào.
Họ thường có thể được liên hệ thông qua nền tảng hoặc nếu họ là người có sức ảnh hưởng chẳng hạn, họ có thể nêu tên người quản lý của họ để bạn tìm đến thương lượng.
Trong hầu hết các trường hợp, người sáng tạo nội dung sẽ chỉ yêu cầu bạn gắn thẻ tên của họ (tag) để liên kết trở lại tài khoản của họ.
Chúng ta có thể sử dụng nội dung mà không cần xin phép?
Có một số ngoại lệ theo Đạo luật Bản quyền của Úc cho phép bạn sử dụng tài liệu của người khác mà không vi phạm bản quyền của họ.
Alex Solo là đồng sáng lập của dịch vụ pháp lý Sprintlaw. Ông cho biết một trong những ngoại lệ này nằm trong cái gọi là luật 'xử lý công bằng'.
Cũng có thể an toàn khi chia sẻ nội dung sáng tạo của ai đó theo cái gọi là giấy phép Creative Commons. Đây là một bộ sưu tập các tài liệu được bảo vệ bản quyền, và có thể tìm được trên mạng.
Nhưng như ông Solo giải thích, mặc dù nội dung có sẵn để sử dụng mà không cần xin phép, theo giấy phép Creative Commons, người sáng tạo vẫn sở hữu bản quyền tác phẩm của họ, vì vậy bạn sẽ cần phải ghi chú tác quyền đó.
Có nhiều loại giấy phép khác nhau, vì vậy hãy đảm bảo rằng giấy phép phù hợp với mục đích của bạn.
Để sử dụng hình ảnh Creative Commons, hãy tìm kiếm Google Images, tìm tùy chọn ‘Tools’ rồi chọn ‘Creative Commons Licenses’.
Bản quyền thậm chí còn áp dụng cho âm nhạc mà chúng ta đồng bộ hóa với video và hình ảnh trên mạng xã hội.
Ông Solo cho biết cho đến gần đây, việc sử dụng âm nhạc có những hạn chế chặt chẽ như phải xin phép nghệ sĩ—mà thường là không thể làm được điều đó.
Take progress shots of your work. Credit: LeoPatrizi/Getty Images
Bạn có thể thực hiện tìm kiếm truy xuất lại trên Google và chỉ cần xem tất cả những nơi hình ảnh của bạn đã được sử dụng và liên hệ với những người đó.Alex Solo, Sprintlaw
Copyright concept Credit: JLGutierrez/Getty Images
Nếu ai đó vi phạm bản quyền của bạn thì sao?
Nếu bạn là người sáng tạo nội dung thì sao? Làm thế nào bạn có thể ngăn cản người khác vi phạm bản quyền của bạn?
Bạn có thể nhắc nhở mọi người rằng đó là tác phẩm của bạn bằng cách thêm biểu tượng bản quyền—chữ C trong vòng tròn—hoặc thông báo như 'không được sử dụng nếu không có sự cho phép của tôi' trên các bài đăng trên mạng xã hội của bạn.
Paul Murray gợi ý một số biện pháp để bảo vệ tác phẩm nghệ thuật của bạn.
“Trước hết, đừng đăng ảnh có độ phân giải cao của toàn bộ tác phẩm.”
“Thứ hai, bạn có thể đóng dấu bản quyền tác phẩm bằng Photoshop hoặc các công cụ đóng dấu bản quyền khác.”
“Thứ ba, bạn có thể đảm bảo rằng bạn chỉ đưa vào một chi tiết của tác phẩm, không phải toàn bộ tác phẩm.”
“Bạn cũng có thể làm những việc như đưa vào hình ảnh tác phẩm đang thực hiện, chỉ để chứng minh rằng bạn là người đã tạo ra tác phẩm, mặc dù hầu hết các nền tảng truyền thông xã hội đều có đóng dấu ngày tháng,” ông Murray nói.
Đăng ký hoặc theo dõi podcast Australia Explained để biết thêm thông tin giá trị và mẹo về việc ổn định cuộc sống mới tại Úc.
Bạn có bất kỳ câu hỏi hoặc ý tưởng chủ đề nào không? Gửi email cho chúng tôi theo địa chỉ
