Key Points
- Giá cả hàng hóa và dịch vụ dự kiến sẽ tăng theo thời gian, và mức độ lạm phát ổn định giúp cân bằng nền kinh tế.
- Ngân hàng Trữ kim sử dụng lãi suất như một công cụ để tác động đến hành vi của người tiêu dùng.
- Có những bước mà bạn có thể thực hiện để giảm tác động của lạm phát đối với cuộc sống của mình.
Ngận hàng Trữ kim (RBA) muốn lạm phát giảm. Nhiều người Úc đang vật lộn với chi phí sinh hoạt gia tăng cũng vậy.
Trong 12 tháng tính đến tháng Năm, lạm phát tại Úc đã tăng 4%, theo dữ liệu do Nha Thống kê Úc (ABS) công bố vào sáng thứ Tư.
Đây là mức tăng 0,4% kể từ tháng Tư, khi lạm phát đạt 3,6%, cao hơn một chút so với dự đoán của các nhà kinh tế.
Tỷ lệ lạm phát theo quý của Úc đạt mức cao nhất trong 32 năm vào cuối năm 2022, và mặc dù đã có những tiến triển trong việc làm chậm tốc độ tăng trưởng của nền kinh tế, nhưng nó vẫn chưa như RBA mong đợi.
Là những người tham gia tích cực vào nền kinh tế quốc gia, liệu chúng ta có thể làm gì để giúp giảm lạm phát?
Lạm phát hoạt động như thế nào?
Lạm phát là sự gia tăng giá cả hàng hóa và dịch vụ, được đo bằng mức độ thay đổi của những mức giá đó.
Bà Jessica Amir, một chiến lược gia thị trường từ nền tảng đầu tư và giao dịch toàn cầu Moomoo, cho biết lạm phát giúp nền kinh tế tăng trưởng.
“Ly cà phê đầu tiên tôi mua khi trưởng thành có giá $2,80,” bà nói.
“Một số nơi hiện bán cà phê với giá $8 – đó là lạm phát. Giống như thổi một quả bong bóng hay thổi bất cứ thứ gì, nó có nghĩa là giá cả đang tăng.
“Đó là điều tự nhiên xảy ra trong một nền kinh tế, nhưng lạm phát đã lan rộng và COVID-19 thực sự khiến chúng ta chú ý đến lạm phát, vì nó gần như đạt mức cao kỷ lục.”
Inflation is an increase in the price of goods and services, measured as the rate of change in those prices. Source: Getty / Alexander Spatari
“Chỉ số giá tiêu dùng CPI thường bị ảnh hưởng bởi các mặt hàng có giá cả biến động như nhiên liệu xe hơi, trái cây, rau quả, và du lịch nghỉ dưỡng,” bà Michelle Marquardt, giám đốc thống kê giá cả của ABS, cho biết.
Ông Stephen Smith, đối tác của Deloitte Access Economics, giải thích việc tăng giá dần dần sẽ khiến mọi người có xu hướng mua hàng ngay lập tức, thay vì giữ số tiền đó để đợi giá rẻ hơn.
“Ngoài ra, theo thời gian, giá trị của tiền có xu hướng tăng lên và do đó, điều quan trọng là giá cả hàng hóa và dịch vụ cũng tăng theo thời gian, nhưng điều mà ngân hàng trung ương đang cố gắng làm là duy trì tỷ lệ lạm phát tương đối ổn định theo thời gian.”
RBA nói rằng họ đang nhắm mục tiêu vào “sticky inflation”, tức tình trạng lạm phát vẫn tồn tại, bất chấp các biện pháp kinh tế được áp dụng.
Tình hình lạm phát hiện tại của Úc
“Lạm phát đã giảm đáng kể so với mức đỉnh điểm mà chúng ta thấy ngay sau khi đại dịch bùng phát, nhưng trong vài tháng gần đây, lạm phát đã gần như đi ngang, thay vì tiếp tục giảm,” ông Smith cho biết.
RBA theo dõi chặt chẽ lạm phát, và đây là yếu tố cân nhắc chính trong các quyết định về lãi suất.
Úc có mục tiêu lạm phát chính thức là 2-3 %, và RBA đã tìm cách giảm lạm phát bằng cách tăng lãi suất.
Tổng cộng đã có 13 lần tăng lãi suất kể từ tháng 5/2022.
Tỷ lệ lạm phát quốc gia đã giảm xuống mức thấp nhất trong hai năm vào tháng 1/2024. Tuy nhiên, dữ liệu từ tháng Ba cho thấy lạm phát đã không tiếp tục giảm theo xu hướng này.
“Một chút lạm phát là tốt, miễn là nó ổn định theo thời gian,” ông Smith nói.
Người tiêu dùng có thể tác động đến lạm phát không?
Theo ông Smith, “khó có thể nói với bất kỳ ai rằng bạn có thể làm điều X, Y và Z, và điều đó sẽ tạo ra sự khác biệt lớn [đối với lạm phát]”.
Ông John Hawkins, giảng viên cao cấp về kinh tế tại Đại học Canberra, cũng có quan điểm tương tự.
Monthly inflation data from the Australian Bureau of Statistics shows the increase during the pandemic. Source: SBS
“Trừ phi bạn là Tổng trưởng Ngân khố hay Thống đốc Ngân hàng Trữ kim, hoặc có thể là Gina Rinehart, với tư cách là một cá nhân, bạn không thể làm gì nhiều để thay đổi lạm phát.
“Ảnh hưởng chính đến lạm phát là những gì Ngân hàng Trữ kim làm; nhiệm vụ của họ là giữ lạm phát ở mức thấp.”
Ông Hawkins cho biết chính phủ cũng có thể tác động đến lạm phát.
John Hawkins, senior lecturer in economics at the University of Canberra, says the RBA's ability to influence Australians' financial activities gives it a key role in controlling inflation. Source: Supplied / David Beach
Luận điểm của ông là, bằng cách cung cấp cho người Úc khoản trợ cấp $300, mọi người sẽ tiết kiệm được một khoản tiền nhỏ để thanh toán các hoá đơn.
Mặc dù có lo ngại rằng người dân sẽ chi tiêu khoản tiền này, nhưng các cuộc khảo sát cho thấy mọi người có thể sẽ bỏ tiết kiệm một phần.
Having a healthy economy relies on a balance between keeping people in jobs, demand for goods and services and spending. Source: Getty / Images By Tang Ming Tung
Làm thế nào để giảm tác động của lạm phát?
Bà Amir cho biết, mặc dù các hành động cá nhân khó có thể tạo nên sự khác biệt đối với tỷ lệ lạm phát quốc gia, nhưng người dân có thể giảm tác động của lạm phát đối với tình hình tài chính của họ.
“Chúng tôi biết rằng các hóa đơn điện nước sẽ tiếp tục đạt mức cao kỷ lục và có những cách để giảm thiểu lạm phát – đó là chuyển sang sử dụng năng lượng mặt trời,” bà nói.
Jessica Amir says that, while there is little individuals can do to make a difference to the rate of inflation, they can reduce the personal costs of things such as utility bills. Source: Supplied
Mặc dù việc nhiều người đổ xô lắp đặt hệ thống năng lượng mặt trời có thể tác động đến lạm phát, nhưng bà Amir nói, trong nền kinh tế hiện tại, “có vẻ như mỗi người đều tự lo cho mình, vì vậy người Úc thực sự cần bắt đầu tự quản lý tài chính của mình”.
RBA tác động đến chi tiêu của người Úc như thế nào?
“Về cơ bản, công cụ mà họ có là thay đổi lãi suất và nếu họ tăng lãi suất, điều đó có thể khiến mọi người chi tiêu ít hơn,” ông Hawkins nói.
“Khoảng một phần ba các gia đình có vay tiền mua nhà – và hầu hết là lãi suất thả nổi – vì vậy nếu lãi suất tăng, những gia đình đó sẽ có ít tiền hơn để chi tiêu vào việc khác.
Ông Hawkins giải thích nhu cầu giảm trong nền kinh tế có thể có tác động lan tỏa đến các công ty, “khi đó họ sẽ thấy khó bán hàng hơn” và do đó ít tăng giá hơn.
Ngoài ra, lãi suất cao hơn cũng có thể dẫn đến “hiệu ứng tài sản” (“wealth effect”).
“Khi lãi suất tăng, thông thường, giá nhà sẽ thấp hơn mức bình thường và mọi người cảm thấy ít giàu có hơn một chút và có thể chi tiêu ít hơn một chút,” ông Hawkins nói.
Tuy nhiên, bất chấp việc trả nợ ngân hàng và các áp lực khác về chi phí sinh hoạt, giá nhà tại Úc vẫn tiếp tục có xu hướng tăng.
