Các công ty Úc đã bỏ túi ít nhất 98 tỷ đô la lợi nhuận từ năm 2021 đến năm 2023 trong tình hình bất ổn toàn cầu, theo phân tích mới từ Oxfam.
Tổ chức từ thiện này đã so sánh lợi nhuận ròng năm 2021-2022 và 2022-2023 của 500 công ty hàng đầu của Úc với lợi nhuận trung bình của họ trong giai đoạn 2017-2021, tính theo mức tăng trưởng tối đa là 20%.
Oxfam phát hiện ra rằng các công ty này đã thu về trung bình 134 triệu đô la lợi nhuận bổ sung mỗi ngày trong hai năm, số tiền mà họ sẽ không kiếm được nếu các sự kiện như đại dịch COVID-19 và cuộc xâm lược Ukraine của Nga không xảy ra.
“Những cuộc khủng hoảng mà những người khác đang trải qua đã tạo cơ hội để mang lại lợi ích to lớn [cho các tập đoàn],” giám đốc điều hành Oxfam Australia, bà Lyn Morgain cho biết.
Theo bà Morgain, đây là yếu tố thúc đẩy sự gia tăng bất bình đẳng nhanh chóng.
“, và rất nhiều người phải hứng chịu hậu quả từ điều đó,” bà nói.
“Khi một số công ty và cá nhân có thể tích lũy được mức độ giàu có này, thì điều đó không phải là vô hại. Trên thực tế, đây rõ ràng là một bất lợi đối với phần còn lại của dân số.”
Những công ty và ngành kỹ nghệ nào hưởng lợi nhiều nhất?
BHP hưởng lợi nhiều nhất trong số các công ty Úc, tích lũy được hơn 37 tỷ đô la lợi nhuận trong năm 2022 và 2023.
Bà Morgain cho biết lợi nhuận bổ sung của gã khổng lồ khai khoáng là kết quả của giá khoáng sản tăng vọt trên toàn thế giới sau .
Woolworths đứng thứ hai vào năm 2022, kiếm được 5,6 tỷ đô la lợi nhuận trong bối cảnh lạm phát cao và có những cáo buộc rằng cả hai siêu thị lớn đều có .
Trong khi người tiêu dùng phải đối mặt với hậu quả tài chính của , thì NAB đã thu về 2,7 tỷ đô la lợi nhuận trong khủng hoảng.
Whitehaven Coal cũng góp mặt trong top 10 của cả hai năm với 4,3 tỷ đô la lợi nhuận trong khủng hoảng, cũng như tập đoàn dịch vụ tài chính Macquarie (3,1 tỷ đô la) và công ty năng lượng Santos (3,7 tỷ đô la).
Các công ty có dữ liệu tài chính không đầy đủ từ năm 2018 đến năm 2023 không được đưa vào phân tích của Oxfam, cũng như các công ty ghi nhận mức lỗ trung bình từ năm 2018 đến năm 2021.
BHP had the highest crisis profits in both 2022 and 2023. Source: SBS
Năm 2022, các siêu thị và cửa hàng tạp hóa đứng thứ hai với 5,66 tỷ đô la lợi nhuận trong khủng hoảng, tiếp theo là khai thác than (4,12 tỷ đô la), sản xuất alumina (3,35 tỷ đô la) và khai thác dầu khí (2,42 tỷ đô la).
Khai thác than (lợi nhuận 4,51 tỷ đô la), các ngân hàng thương mại quốc gia và khu vực (2,54 tỷ đô la), bảo hiểm (2,53 tỷ đô la) và dịch vụ quản lý quỹ (1,11 tỷ đô la) nằm trong top 5 năm 2023.
Iron ore mining had the highest crisis profits of any other Australian industry in both 2022 and 2023. Source: SBS
Kêu gọi đánh thuế bổ sung để giải quyết bất bình đẳng
Bà Morgain cho biết Oxfam đang kêu gọi áp dụng “thuế lợi nhuận trong khủng hoảng” (“crisis profits tax”) để giải quyết tình trạng bất bình đẳng.
Tổ chức này đề nghị đánh thuế 50-90% đối với phần lợi nhuận trên 20% của mỗi công ty.
Phân tích của Oxfam cho thấy nếu chính phủ liên bang đánh thuế lợi nhuận trong khủng hoảng của 500 công ty hàng đầu của Úc với mức thuế 90%, họ sẽ thu được 88,4 tỷ đô la từ năm 2021 đến năm 2023.
Với mức thuế nhẹ hơn là 50%, chính phủ sẽ thu về 49,1 tỷ đô la trong cùng giai đoạn.
“Khi bạn nghĩ về những cuộc trò chuyện quan trọng mà chúng ta đang có ngay bây giờ về hóa đơn mua sắm tạp hóa trung bình, về việc không thể tiếp cận nhà ở đầy đủ, về chi phí giáo dục, thì đây là những áp lực rất thực tế đối với cộng đồng của chúng ta và trong xã hội của chúng ta, và đây là số tiền cần thiết và có thể tạo ra sự thay đổi đối với những thứ đó,” bà Morgain nói.
“Nó có thể tài trợ cho mọi thứ, từ nhà ở xã hội đến chi phí chăm sóc sức khỏe cho đến những thứ như chúng ta đã thấy với các khoản trợ cấp coronavirus. Nó có thể tăng gấp đôi ngân sách viện trợ.”
Source: SBS
“Về cơ bản, những gì các quốc gia khác đã chứng minh là khi những tình huống khủng hoảng này phát sinh, chúng ta cần phải hành động nhanh chóng và cần có các cơ chế đánh thuế để làm điều đó,” bà nói.
“Các cuộc khủng hoảng sẽ tiếp tục xảy ra theo nhiều cách khác nhau và chúng ta cần bảo đảm rằng chúng ta có các cơ chế phù hợp.
“Chúng tôi cảm thấy thật vô lý khi Úc tiếp tục áp dụng mức thuế rất thấp trong khi một số ít công ty công bố lợi nhuận vượt mức rất cao, và cuối cùng chỉ mang lại lợi ích cho một số ít cá nhân.”
Một cuộc thăm dò của YouGov do Oxfam ủy quyền cho thấy 68% người Úc ủng hộ việc áp dụng thuế lợi nhuận trong khủng hoảng.
80% số người được khảo sát cũng cho biết việc cho phép các tập đoàn lớn lợi dụng các lỗ hổng thuế là không công bằng, trong khi 76% lo ngại về khoảng cách ngày càng tăng về của cải và thu nhập giữa hầu hết người Úc và nhóm người rất giàu.
SBS News đã liên lạc với chính phủ liên bang để xin bình luận.
