Dù biểu phí được quy định tại Thông tư 264/2016 của Bộ tài chính, nhưng chuyện các Đại sứ quán Việt Nam có sự nhập nhằng trong việc đưa ra mức phí cho các loại hồ sơ, và đã có nhiều lời than phiền về việc lạm thu, nhũng nhiễu của các nhân viên lãnh sự.
Câu chuyện người Việt Nam ở nước ngoài bị làm khó và nhũng nhiễu khi tiếp xúc với sứ quán là câu chuyện dài tập và không hề mới, thường được cộng đồng truyền tai nhau nhiều kinh nghiệm nhằm tránh tai ương.
Quy định $70USD, thực tế thu $140 USD?
Trên trang mạng Facebook có thể thấy nhiều thắc mắc và than phiền từ người dân chủ yếu xoay quanh lệ phí làm giấy tờ. Số tiền mà đa số mọi người đi làm hộ chiếu phải trả là $200 NZD (tương đương $140USD), trong khi theo quy định chỉ có $70USD.
Trao đổi với SBS Việt ngữ, chị T., một người sống ở đảo bắc New Zealand kể câu chuyện khi phải đi đổi hộ chiếu, chị đã được nhân viên sứ quán hướng dẫn lệ phí đổi hộ chiếu là $NZ200.
“Tôi thắc mắc tại sao lại cao vậy, thì nhận được câu trả lời là ‘cần phải mất thời gian và chi phí để đi xác minh thông tin cá nhân của chị’.
“Đại Sứ Quán cũng không xuất hóa đơn cho tôi. Gọi điện hỏi thì nhận được câu trả lời là ‘Quên’.
Ít ngày sau, chị T. có dịp xuống Wellington nên đã vào Đại Sứ Quán yêu cầu họ xuất hóa đơn, nhưng chị nhận được câu trả lời là “đã sang tháng mới, chúng tôi không xuất hóa đơn của tháng cũ được”.
“Tôi ở xa, mỗi lần đi xuống Wellington chi phí ăn ở khá cao nên tôi lựa chọn giải pháp trả dịch vụ nhanh (gấp 1.5 mức phí thường) và luôn yêu cầu hóa đơn, nếu ko yêu cầu họ sẽ lờ đi,” chị T. cho biết.
Tương tự, chị V., một công dân sống cách Wellington 4 tiếng lái xe. Khi phải trực tiếp lên Đại sứ quán đổi hộ chiếu vì visa sắp hết hạn, chị được yêu cầu phải trả $NZ200 nếu muốn lấy hộ chiếu trong ngày, thế nhưng khi nhân viên sứ quán xuất hoá đơn thì chỉ ghi $105 USD ($155NZD).
Biểu phí làm hồ sơ được đăng tải trên trang mạng của ĐSQ VN ở NZ Source: Vietnamese Embassy in New Zealand
“Số tiền $105 USD bao gồm phí đổi hộ chiếu $70USD và 50% phí làm nhanh, chỉ tương đương $155NZD, vậy nên số tiền họ thu vượt của mình là $45NZD, một số tiền không lớn nhưng tính theo tỷ lệ lạm thu là 30% cho một bộ hồ sơ.”
Không chỉ làm hộ chiếu mới bị lạm thu, chị Hương Ly cho biết Đại sứ quán đã yêu cầu chị trả $20NZD để làm hồ sơ miễn thị thực, trong khi quy định chỉ có $10 USD, tương đương $15NZD.
Phiếu hẹn và biên lai không thống nhất về mức phí Source: SBS Vietnamese (nhân vật cung cấp)
“Đại sứ quán đề nghị thanh toán phí bằng tiền mặt bỏ vào phong bì chuyển qua đường bưu điện. Việc này thứ nhất là sai luật, thứ hai gây thiệt hại cho người làm thủ tục vì nếu tiền bị mất cắp trong quá trình bưu điện giao nhận, người làm thủ tục mất tiền mà không được bưu điện New Zealand bồi thường.”
Những ‘mánh khoé’ để buộc người dân phải bỏ tiền làm hồ sơ cao hơn quy định
Chị V. nói việc nhân viên Đại sứ quán đưa ra một mức phí để làm hồ sơ nhanh cũng là một cách để ‘gài’ người dân, vì nếu người dân không đồng ý thì họ có ‘quyền và có lý do’ để nhận hoặc từ chối hồ sơ.
“Mình đồng ý trả thì họ mới trả lời có nhận hay không, nếu mình thắc mắc thì họ sẽ có quyền từ chối mình ngay lúc đó.”
Một thành viên trên trang ‘ chia sẻ hồ sơ của bạn bị giữ rất lâu và bị trả lại với lý do ‘không hợp lệ’, và chỉ được giải quyết sau đó khi đã đóng thêm tiền.
“Em làm cho nhà em gửi $70USD bị giữ hơn tháng rồi gửi lại tờ giấy không hợp lệ, trong khi giấy tờ đầy đủ.
“Lần hai gửi $200 NZD như anh gì đó yêu cầu thì im re với giấy tờ y nguyên cấp cho trong một tuần.”
Việc làm giấy tờ qua đường bưu điện cũng là một hình thức để Đại sứ quán có cớ yêu cầu người dân phải trả thêm tiền. Trên thực tế việc làm hồ sơ qua đường bưu điện là hợp lệ ở New Zealand nhưng lại chưa được Đại sứ quán có văn bản hướng dẫn cụ thể, thế nên nhiều người ở xa muốn làm hồ sơ qua đường bưu điện thường sẽ được yêu cầu trả một mức giá khác với mức giá quy định.
screen shot một thành viên trên trang New Zealand từ N đến Z Source: Facebook
Người dân cũng phản ảnh về giờ giấc làm việc của Đại sứ quán không đúng với thông báo đã đăng trên mạng. Vì chỉ có một Đại sứ quán ở Wellington nên nhiều người phải nghỉ làm bắt chuyến bay từ thành phố khác đến Wellington làm việc. Việc đi lại đặc biệt khó khăn hơn trong giai đoạn đại dịch COVID-19, người dân phải chấp nhận nghỉ làm, chịu chi phí đi lại, chi phí khách sạn ở Wellington khiến số tiền phải bỏ ra để giải quyết một bộ hồ sơ cực kỳ tốn kém. Thế nên hầu hết đều chấp nhận phải chịu mức phí làm dịch vụ hoặc trả theo những gì nhân viên Đại sứ quán yêu cầu để tránh bị mất thời gian vô ích.
Chị Nguyễn Thị Thanh Hà, một công dân đang sinh sống tại Wellington, New Zealand, là người đã giúp đỡ rất nhiều công dân Việt Nam ở New Zealand hiểu biết thêm về quy định luật pháp để kiên quyết trả đúng ngay từ đầu, cũng như giúp họ đòi lại được số tiền bị lạm thu bằng cách gửi email tới Đại sứ quán và các cơ quan trong nước, đồng thời công khai sự việc trên các trang nhóm nhằm gây sức ép tới Đại sứ quán.
Chị nói cộng đồng người Việt ở New Zealand rất bức xúc đối với tình trạng vi phạm pháp luật của Đại sứ quán Việt Nam tại New Zealand.
Chính chị Hà đã nhiều lần trực tiếp lên Đại sứ quán và gọi điện để trao đổi và đề nghị nhân viên Đại sứ quán và kể cả ông Đại sứ Tạ Văn Thông giải thích về những kiến nghị của người dân. Ngoài ra chị cũng đã gửi thư phản ảnh và kiến nghị có hành động để chấm dứt sự vi phạm này, đồng thời yêu cầu hoàn tiền lại, nhưng tới nay vẫn chưa nhận được phản hồi.
Trong thư chị tố cáo “lạm thu phí đổi hộ chiếu”, đồng thời “kiên quyết đòi lại công bằng và muốn góp phần vào chấm dứt tình trạng này”.
Source: Nguyễn Thị Thanh Hà
“Mặc dù đã có sự chỉ đạo từ Cục lãnh sự, yêu cầu Đại sứ quán giải quyết nhưng cho tới nay Đại sứ quán vẫn chây ì, cố tình không trả lại số tiền đã lạm thu,” chị Hà nói với SBS Việt ngữ.
Được biết, Đại sứ quán Việt Nam tại New Zealand không phải là trường hợp đầu tiên bị đặt câu hỏi về tình trạng mập mờ thu phí đối với các công dân.
Đại sứ quán Việt Nam tại Washington D.C. đã từng bị những chỉ trích tương tự, và Bộ Ngoại giao đã đưa ra giải pháp hoàn trả khoản tiền chênh lệch cho công dân và có biện pháp cụ thể đối với các cán bộ làm sai, theo BBC.
Năm 2019, một kỹ sư người Việt ở Thung lũng Silicon gửi thư ngỏ đến Chính phủ Việt Nam để nói về tình trạng lạm thu ở các cơ quan đại diện của Việt Nam ở nước ngoài. Vào thời điểm đó Bộ Ngoại giao Việt Nam đã có phản hồi nói rằng Bộ Ngoại giao luôn quan tâm, chỉ đạo và yêu cầu các cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài thực hiện công khai các thủ tục, biểu mẫu và lệ phí lãnh sự theo đúng quy định.
SBS Việt ngữ đã liên lạc với Đại sứ quán Việt Nam ở Wellington, New Zealand nhưng vẫn chưa nhận được phản hồi.
Thêm thông tin và cập nhật Like Nghe SBS Radio bằng tiếng Việt mỗi tối lúc 7pm tại
