BioBlitz คืออะไร และสิ่งนี้เป็นประโยชน์ต่อความรู้ด้านวิทยาศาสตร์อย่างไร

Participants in the Walpole Wilderness BioBlitz. Image: Rebecca Meegan-Lowe

ผู้เข้าร่วมกิจกรรม BioBlitz กำลังเดินสำรวจป่า

ออสเตรเลียเป็นแหล่งระบบนิเวศที่หลากหลาย ทั้งมีทะเลทรายกว้างใหญ่ ป่าฝนเขตร้อน ยอดเขาอัลไพน์ที่ปกคลุมด้วยหิมะ สมบูรณ์ไปด้วยพืชพันธุ์ สัตว์ป่า และจุลินทรีย์หลายชนิด คุณสามารถร่วมช่วยระบุและบันทึกสายพันธุ์กับกิจกรรมที่เรียกว่า Bioblitz เพื่อร่วมค้นพบสายพันธุ์พืชและสัตว์ใหม่ๆ ได้


ประเด็นสำคัญ
  • BioBlitz ช่วยเพิ่มความรู้ด้านวิทยาศาสตร์และความเข้าใจเรื่องสิ่งแวดล้อม
  • เป็นกิจกรรมที่ทุกคนสามารถมีส่วนร่วมได้
  • ข้อมูลที่รวบรวมระหว่างการทำ BioBlitz จะถูกอัปโหลดไปยังฐานข้อมูลความหลากหลายทางชีวภาพเพื่อให้นักวิทยาศาสตร์และนักวิจัยนำไปใช้ต่อไป

กด ▶ ฟังพอดคาสต์ด้านบน

โดยปกติแล้วนักวิทยาศาสตร์จะทำการวิจัยภาคสนามและออกสำรวจเพื่อเรียนรู้ว่ามีพืชพันธุ์และสัตว์ชนิดใดในแต่ละพื้นที่

แต่ออสเตรเลียมีพื้นที่กว้างใหญ่ ด้วยกระบวนการที่เรียกว่าวิทยาศาสตร์ของพลเมือง (citizen science) ช่วยให้ประชาชนสามารถอาสารวบรวมและนำข้อมูลทางวิทยาศาสตร์เพื่อช่วยนักวิทยาศาสตร์และนักวิจัย

โครงการวิทยาศาสตร์ของพลเมืองยังช่วยเพิ่มพูนความรู้ทางวิทยาศาสตร์และเสริมความเข้าใจเรื่องสิ่งแวดล้อม เพื่อช่วยให้พวกเราดูแลพวกมันได้ดียิ่งขึ้น

ไบโอบลิทซ์ (Bioblitz) เป็นกิจกรรมวิทยาศาสตร์ของพลเมืองซึ่งประชาชนมีส่วนร่วมในการบันทึกพืชพันธุ์และสัตว์ที่มีหลากหลายสายพันธุ์ ในบริเวณที่กำหนดและระยะเวลาที่กำหนด

ในบริเวณชายฝั่งทางตอนใต้ของรัฐเวสเทิร์นออสเตรเลีย สัตวแพทย์อนุรักษ์ เดวิด เอ็ดมอนด์ส (David Edmonds) ผู้ประสานงานของ

“วอลโพล ไวลด์เดอร์เนส เป็นหนึ่งในพื้นที่ที่มีฝนตกชุกที่สุดในรัฐเวสเทิร์น ออสเตรเลียซึ่งมีหลากหลายพืชพันธุ์และระบบนิเวศน์ เรามีพืชและสัตว์ที่ไม่มีในที่ไหนในโลก และเป็นพื้นที่กว้างใหญ่ที่ยังไม่มีการสำรวจได้หมด เราไม่รู้เลยว่ามีอะไรในพื้นที่นั้นบ้าง และบางสายพันธุ์มีอายุย้อนไปก่อนยุคไดโนเสาร์ ดังนั้นจึงเป็นพื้นที่ที่มีความสำคัญเรื่องความหลากหลายทางชีวภาพอย่างเหลือเชื่อ”
ยังคงมีพื้นที่อีกหลายแห่งในออสเตรเลียที่เรายังไม่ได้สำรวจ การให้ชุมชนมีส่วนร่วมในไบโอบลิทซ์จะช่วยให้ผู้คนมารวมตัวกันและให้ข้อมูลเชิงลึกเกี่ยวกับสภาพแวดล้อมซึ่งจะช่วยให้นักวิทยาศาสตร์ทำความเข้าใจได้ดียิ่งขึ้น

“ไบโอบลิทซ์จะช่วยให้ผู้คนสร้างเครือข่ายสำหรับคนที่มีความคิดความชอบคล้ายกัน สิ่งสำคัญคือคุณเข้าใจว่าทุกการสังเกตการณ์ ทุกสิ่งที่พวกเขาบันทึกสร้างประโยชน์ได้จริง"
ช่วยให้เรามีข้อมูลเพิ่มเติม ซึ่งช่วยให้เราเข้าใจได้ดียิ่งขึ้น และนำไปสู่ผลลัพธ์ในการจัดการได้ดีขึ้น
ทุกคนสามารถมีส่วนร่วมกับกิจกรรม BioBlitz ได้ ซึ่งมักจะดำเนินการโดยกลุ่มอนุรักษ์ของชุมชนท้องถิ่น แลนด์แคร์ (Landcare) หรือกลุ่มจัดการทรัพยากรธรรมชาติ

ผู้ที่เข้าร่วมจะบันทึกความหลากหลายทางชีวภาพในพื้นที่ที่กำหนด ภายในระยะเวลาที่กำหนด ให้ได้มากที่สุด

“ใครๆ ก็สามารถเข้าร่วมไบโอบลิทซ์ได้ มีกิจกรรมมากมายสำหรับผู้ที่อยากเข้าร่วม ไม่ว่าจะเป็นการเดินทางระยะใกล้หรือไกล การสำรวจสภาพแวดล้อมที่แตกต่างกันไปขึ้นอยู่กับว่าพวกเขาชอบแบบไหน ไม่จำเป็นต้องมีทักษะทางวิทยาศาสตร์ใดๆ พวกเขาจะทำงานร่วมกับนักวิทยาศาสตร์ซึ่งสามารถบอกได้ว่าต้องทำอย่างไรในการสำรวจและบันทึกสิ่งที่พวกเขาเห็น”
Participants in the Walpole Wilderness Bioblitz - Image Daemon Clark.jpg
ผู้ร่วมกิจกรรมไบโอบลิทซ์ใช้กล้องส่องทางไกลส่องต้นไม้ในป่า
สิ่งที่ควรมีได้แก่ ความสามารถเดินเล่นกลางแจ้ง การสังเกตการณ์ ความอยากรู้อยากเห็นและสมาร์ทโฟน

“การสังเกตการณ์และแบ่งสิ่งนั้นกับคนที่คนที่คุณทำงานด้วยในการทำไบโอบลิทซ์ เราใช้สมาร์ทโฟน เราถ่ายรูปสิ่งที่เราเห็น ไม่ว่าจะเป็นต้นไม้หรือสัตว์ต่างๆ และอัปโหลดรูปทางออนไลน์เพื่อระบุว่าพวกมันคืออะไร”

การบันทึกข้อมูลมีหลายวิธี วิธีการมาตรฐานและตรงไปตรงมาคือการรายงานกับแพลตฟอร์ม
เราถ่ายรูปสิ่งที่เราพยายามระบุและอัปโหลดลงเว็บไซต์
"จากนั้นนักวิทยาศาสตร์จากทั่วทุกมุมโลกจะดูและระบุสายพันธุ์ เมื่อกระบวนการเสร็จสิ้นจะกลายเป็นข้อมูลการวิจัย ซึ่งทุกคนทั่วโลกสามารถเข้าถึงข้อมูลนั้นและใช้ในการศึกษาและวิจัยต่อไป”
Dr David Edmonds examining plant species in the Walpole wilderness - Image by Phil Tucak.jpg
สัตวแพทย์เดวิด เอ็ดมอนด์สขณะตรวจสอบพืชพันธุ์ในบริเวณวอลโพล ไวลด์เดอร์เนส
ข้อมูลที่ส่งไปยัง iNaturalist ระหว่างการทำไบโอบลิทซ์จะส่งไปที่ ซึ่งเป็นฐานข้อมูลความหลากหลายทางชีวภาพออนไลน์ซึ่งทุกคนสามารถใช้ได้อีกด้วย

คุณเมลิสซา ฮาว (Melissa Howe) นักนิเวศวิทยาที่ทำงานกับนักวิทยาศาสตร์ท่านอื่น ผู้ดูแลที่ดิน ผู้พิทักษ์ดั้งเดิมของชนพื้นเมือง (Traditional Custodians) เจ้าหน้าที่พิทักษ์ป่าชาวอะบอริจินและอาสาสมัครท่านอื่น อธิบายว่านักวิทยาศาสตร์จากพิพิธภัณฑ์เวสเทิร์นออสเตรเลียศึกษาสัตว์ที่ไม่มีกระดูกสันหลัง เช่น แมงมุม หนอน และหอยทากกับอาสาสมัครในชุมชนที่ร่วมกันทำไบโอบลิทซ์อย่างไร

“นักวิทยาศาสตร์และอาสาสมัครเก็บตัวอย่างสัตว์ชนิดนี้จากสถานที่ต่างๆ ในระหว่างการทำไบโอบลิทซ์"
สัตว์ตัวอย่างตัวหนึ่งได้ถูกระบุว่าเป็นแมงป่องสายพันธุ์ใหม่ที่ไม่เคยพบมาก่อน และยังพบหลักฐานของแมงมุมสายพันธุ์ที่ใกล้สูญพันธุ์อีกด้วย
การค้นพบจากไบโอบลิทซ์เช่นนี้มีประโยชน์อย่างมากต่อวิทยาศาสตร์

“การค้นพบเหล่านี้จะช่วยในการวิจัยสายพันธุ์เหล่านี้เพิ่มเติมและให้ข้อมูลที่สำคัญเรื่องคำอธิบาย ชีววิทยา และแหล่งที่อยู่อาศัยของพวกมัน พวกมันอาจอาศัยอยู่ในแหล่งที่ต้องการการปกป้องดูแลเป็นพิเศษ เพื่อไม่ให้มีกิจกรรมใดๆ ที่จะรบกวนหรือคุกคามที่อยู่ของพวกมัน เช่น การแผ้วถางหรือพัฒนาที่ดิน ยิ่งเราทราบถึงพวกมันมากเท่าไหร่ ยิ่งมีแนวโน้มที่จะทราบถึงสายพันธุ์ใกล้เคียงมากขึ้นเท่านั้น”
Online biodiversity database iNaturalist - Image David Edmonds and iNaturalist.png
ฐานข้อมูลความหลากหลายทางชีวภาพออนไลน์ของ iNaturalist
คุณเดวิด เอ็ดมอนด์ส ผู้จัดงานไบโอบลิทซ์ที่วอลโพล ไวลด์เดอร์เนสกล่าวว่าสิ่งนี้สำคัญมากเพราะเป็นภาพรวมความสมบูรณ์ของสภาพแวดล้อมในบริเวณนั้น

“หนึ่งในเป้าหมายของการทำไบโอบลิทซ์ที่วอลโพล ไวลด์เดอร์เนสคือการสำรวจพื้นที่ที่ไม่เคยสำรวจมาก่อน เพื่อค้นหาระบบนิเวศใหม่และค้นพบสายพันธุ์ที่คล้ายคลึงกัน สายพันธุ์ที่ต่างกัน หรือสายพันธุ์ใหม่”

คุณเอ็ดมอนด์สยังกล่าวถึงผลอันลึกซึ้งด้านอื่นอีกด้วย
Conservation veterinarian Dr David Edmonds in the Walpole wilderness - Image Phil Tucak.jpg
สัตวแพทย์นักอนุรักษ์ เดวิด เอ็ดมอนด์สขณะทำการสำรวจที่วอลโพล ไวลด์เดอร์เนส
การรวมตัวกันระหว่างนักวิทยาศาสตร์และชุมชนท้องถิ่น ไบโอบลิทซ์จะรวบรวมพืชพันธุ์และสายพันธุ์สัตว์ต่างๆ ในพื้นที่และให้ผู้คนมาแบ่งปันความรู้ร่วมกัน

“หนึ่งในผลลัพธ์ของการทำไบโอบลิทซ์คือการทำกิจกรรมร่วมกันของชุมชน เพื่อให้หลายคนที่มีความคิดคล้ายกันทำงานร่วมกัน ไม่ใช่เพียงแค่ได้ความรู้ทางวิทยาศาสตร์ พวกเขาสามารถเห็นสิ่งต่างๆ จริงๆ ได้พบกับผู้อื่นและเรียนรู้จากผู้เชี่ยวชาญ เรียนรู้จากนักวิทยาศาสตร์”

อ่านหรือฟังเรื่องการตั้งถิ่นฐานในออสเตรเลียได้อีก


คุณสามารถติดตามข่าวสารล่าสุดจากออสเตรเลียและทั่วโลกเป็นภาษาไทยจากเอสบีเอส ไทย ได้ที่เว็บไซต์ 


บันทึกเว็บไซต์ของเราเก็บไว้ในบุ๊กมาร์ก เพื่อไม่ให้คุณพลาดสถานการณ์ล่าสุด หรือติดตามเราทางเฟซบุ๊กที่ 

Share