เมื่อถึงช่วงเทศกาลคริสต์มาสและปีใหม่ สิ่งที่ขาดไมได้อย่างหนึ่ง นั่นคืออาหารมื้อใหญ่จานโต เพื่อเฉลิมฉลองเทศกาลความสุขช่วงสิ้นปีที่หลายคนรอมานาน แต่มีการวิจัยเมื่อเร็ว ๆ นี้ ที่อาจทำให้คุณต้องคิดสักหน่อยก่อนจะลงมือหยิบอาหารจานโปรดในช่วงไม่กี่วันที่จะถึงนี้ เพราะมีการพบว่า ชาวออสเตรเลียรับประทานอาหารช่วงเทศกาลเป็นจำนวนมากจนส่งผลเสียต่อสุขภาพ รวมถึงการออกกำลังกายในช่วงเทศกาลก็น้อยลง แต่ที่น่าตกใจกว่านั้น ก็คือ งานวิจัยดังกล่าวได้พบว่า ชาวไทยก็เป็นหนึ่งในพฤติกรรมเหล่านี้เช่นเดียวกัน
เฮอบาไลฟ์ (Herbalife) บริษัทด้านโภชนาการ เปิดเผยผลการวิจัยเรื่อง การรับประทานอาหารในภูมิภาคเอเชียแปซิฟิก ปี 2019 (Asia Pacific Holiday Eating Survey 2019) โดยมีผู้ร่วมทำแบบสอบถามกว่า 5,500 คนทั่วออสเตรเลีย และประเทศอื่น ๆ ในภูมิภาคเอเชียแปซิฟิก เช่น ฮ่องกง อินโดนีเซีย ญี่ปุ่น เกาหลี มาเลเซีย ฟิลิปปินส์ สิงคโปร์ ไต้หวัน เวียดนาม รวมถึงประเทศไทย
งานวิจัยดังกล่าวพบว่า ช่วงเทศกาลคริสต์มาสและวันขึ้นปีใหม่ เป็นช่วงเวลาที่ผู้คนรับประทานอาหารมากเกินไป และออกกำลังกายน้อยลง โดยพบว่า ผู้ตอบแบบสอบถามน้ำหนักตัวเพิ่มขึ้นประมาณ 3 กิโลกรัม หลังช่วงเทศกาล และเพื่อที่จะลดน้ำหนักลง ผู้ตอบแบบสอบถามร้อยละ 54 เลือกที่จะรับประทานอาหารที่ดีต่อสุขภาพ ส่วยอีกร้อนละ 46 นั้น เลือกที่จะออกกำลังกายให้มากขึ้น เมื่อผ่านพ้นช่วงเทศกาลไปแล้ว
อินโฟการฟิก การสำรวจพฤติกรรมการกินในภูมิภาคเอเชียแปซิฟิก Source: Herbalife Nutrition
“ช่วงคริสต์มาสและวันขึ้นปีใหม่ คือช่วงเวลาที่สมาชิกในครอบครัวมาพบกันเพื่อเฉลิมฉลองด้วยอาหารมากมาย แต่อย่างไรก็ดี ก็มีผู้คนจำนวนมากที่เลิกล้มเป้าหมายการรับประทานอาหารที่เป็นประโยชน์ต่อสุขภาพ รวมถึงการออกกำลังกาย” คุณสตีเฟน คอนชี (Stephen Conchie) รองประธานกรรมการอาวุโส และกรรมการผู้จัดการ เฮอร์บาไลฟ์ เอเชียแปซิฟิก กล่าว
“เรายังได้เปิดเผยความท้าทายทางสุขภาพที่ผู้บริโภคเผชิญในช่วงวันหยุดยาวนี้ ด้วยความหวังที่จะให้พวกเขาสามารถสังเกตพฤติกรรมของตนเอง และมีสุขภาพที่ดีได้ในช่วงวันหยุดเทศกาล”
แต่อย่างไรก็ตาม มีผู้ตอบแบบสอบถามเกือบ 1 ใน 4 (หรือราวร้อยละ 24) ไม่สามารถลดน้ำหนักที่เพิ่มขึ้นมาในช่วงเทศกาลได้ ซึ่งชี้ให้เห็นว่า การรักษาพฤติกรรมการใช้ชีวิตอย่างมีสุขภาวะในช่วงเทศกาลนั้นอาจเป็นหนทางที่ดีกว่าในการสนับสนุนคุณภาพชีวิตและการกินดีอยู่ดี
A child using a set of weighing scales Source: Chris Radburn/PA Wire
ร้อยละของชาวเอเชียแปซิฟิกที่มีแนวโน้มบริโภคหรือรับประทานอาหารมากกว่าปกติในช่วงวันคริสต์มาส Source: Herbalife Nutrition
เมื่อเทียบพฤติกรรมการรับประทานอาหารและออกกำลังกายช่วงเทศกาลคริสต์มาส
- ฟิลิปปินส์ มีแนวโน้มที่ผู้บริโภคจะรับประทานอาหารมากกว่าปกติ คิดเป็นร้อยละ 94 ตามมาด้วยฮ่องกง ที่ร้อยละ 92 และญี่ปุ่น ร้อยละ 89 ส่วนไทย คิดเป็นร้อยละ 87 (ทั้งหมดสูงกว่าค่าเฉลี่ยทั้งภูมิภาคร้อยละ 86)
- นอกจากนี้ยังพบว่า ผู้บริโภคในฟิลิปปินส์งมีแนวโน้มรับประทานอาหารที่รักษาสุขภาพน้อยกว่าปกติในช่วงคริสต์มาส (ร้อยละ 77) และมีแนวโน้มหยุดรับประทานอาหารที่ดีต่อสุขภาพหลังช่วงคริสต์มาส (ร้อยละ 67)
ร้อยละของชาวเอเชียแปซิฟิกที่มีแนวโน้มบริโภคหรือรับประทานอาหารมากกว่าปกติในช่วงวันขึ้นปีใหม่ Source: Herbalife Nutrition
เมื่อเทียบพฤติกรรมในช่วงเทศกาลปีใหม่
- ผู้บริโภคในฟิลิปปินส์ ยังคงมีแนวโน้มมากที่สุดที่จะรับประทานอาหารมากกว่าปกติในช่วงเทศกาลปีใหม่ (ร้อยละ 94) ตามมาด้วยประเทศไทย (คิดเป็นร้อยละ 93) อินโดนีเซีย (ร้อยละ 88) และญี่ปุ่น (ร้อยละ 88)
- นอกจากนี้ ผู้บริโภคในฟิลิปปินส์ยังมีแนวโน้มที่จะรับประทานอาหารที่ดีต่อสุขภาพน้อยกว่าปกติมากที่สุด (ร้อยละ 78) และมีแนวโน้มหยุดรับประทานอาหารแบบรักษาสุขภาพหลังเทศกาลปีใหม่ (ร้อยละ 66)
ขณะที่ผู้บริโภคมีแนวโน้มรับประทานอาหารเป็นจำนวนมากในช่วงคริสต์มาสและวันปีใหม่ ร้อยละ 49 ของผู้บริโภคในภูมิภาคเอเชียแปซิฟิก ระบุว่า พวกเขารู้สึกเสียใจที่รับประทานอาหารที่ดีต่อสุขภาพน้อยลงในช่วงวันหยุดเทศกาล
ผู้บริโภคในภูมิภาคเอเชียแปซิฟิก ยอมรับว่า อาหารอย่างไก่งวงยัดไส้ เค้ก เครื่องดื่มที่มีแอลกอฮอล์ และขนมเบเกอรี่ต่าง ๆ เป็นอาหารที่ยากที่จะไม่รับประทานในช่วงคริสต์มาส ส่วนในช่วงปีใหม่ อาหารอย่างของหวานต่าง เค้กข้าว และเครื่องดื่มที่มีแอลกอฮอล์ เป็นอาหารที่ยากที่จะไม่รับประทานในช่วงนี้
Source: AAP
ผู้คนออกกำลังกายน้อยในช่วงเทศกาล
เมื่อมาถึงเรื่องออกกำลังกาย กว่า 3 ใน 5 ของผู้ตอบแบบสอบถามบอกว่า มีแนวโน้มออกกำลังกายน้อยลงในช่วงคริสต์มาส และในช่วงปีใหม่ที่กำลังจะมาถึง ในขณะที่ผู้ตอบแบบสอบถามเกินครึ่ง (ร้อยละ 56) เลือกที่จะเลื่อนการออกกำลังกายออกไปจนกว่าจะผ่านช่วงวันหยุด
ในหลายพื้นที่ของภูมิภาคเอเชียแปซิฟิก พบว่า ในอินโดนีเซีย และเวียดนาม เป็นสองประเทศที่มีแนวโน้มมากที่สุดที่จะออกกำลังกายน้อยลงในช่วงวันคริสต์มาส (ร้อยละ 73) และในช่วงวันปีใหม่ (ร้อยละ 73) ที่กำลังจะมาถึง
นอกจากนี้ ผู้บริโภคในฟิลิปปินส์ยังมีแนวโน้มที่จะเลื่อนการออกกำลังกายออกไปหลังช่วงคริสต์มาสมากที่สุด (ร้อยละ 60) ส่วนที่เวียดนาม ผู้บริโภคมีแนวโน้มที่จะเลื่อนการออกกำลังกายออกไปจนกว่าจะสิ้นสุดช่วงเทศกาลวันขึ้นปีใหม่ (ร้อยละ 68)
เพื่อช่วยให้การคุมน้ำหนักเป็นเรื่องง่าย ศูนย์โภชนาการเฮอร์บาไลฟ์แนะนำว่า
- รับประทานของรองท้องก่อนไปเฉลิมฉลอง เมื่อคุณรู้สึกหิว นั่นจะทำให้คุณต้องการที่จะกินทันทีที่คุณมาถึงงานปาร์ตี้ เพื่อป้องกันไม่ให้รับประทานอาหารมากจนเกินไป ควรรับประทานอาหารว่างที่เป็นมิตรต่อสุขภาพ อย่างเช่น เมล็ดอัลมอนด์อบเกลือ โปรตีนแท่ง หรือโยเกิร์ต ก่อนที่จะเดินทางไปปาร์ตี้อาหารเย็น
- เลือกรับประทานเนื้อที่ไม่มีมันแทรกพร้อมกับผัก แทนที่จะรับประทานอาหารที่มีคาร์โบไฮเดรตสูง หรืออาหารที่มีข้าวเป็นหลัก ลองเลือกรับประทานอาหารที่มีเนื้อไม่แทรกมัน หรือสลัดผัก
- รับประทานในจำนวนน้อย ๆ และช้า ๆ เน้นคุณภาพมากกว่าเน้นปริมาณอาหาร ตักทีละน้อยและรับประทานช้า ๆ เพราะไม่เพียงแต่คุณจะได้รับรสชาติของอาหารในเทศกาลจนพอใจ นั่นยังจะช่วยให้สมองของคุณรู้สึกอิ่มก่อนที่คุณจะกินเข้าไปมากกว่านี้
- ลดปริมาณเครื่องดื่มมีน้ำตาลและแอลกอฮอล์ เพราะการดื่มเครื่องดื่มที่มีแอลกอฮอล์ หรือเครื่องดื่มที่หวานมาก ๆ เป็นสาเหตุหลักของน้ำหนักตัวที่เพิ่มขึ้น การลดปริมาณเครื่องดื่มดังกล่าว หรือเปลี่ยนเป็นน้ำเปล่าจะช่วยป้องกันได้
Your ‘gut microbiome’ is made up of the trillions of microorganisms and their genetic material that live in your intestinal tract. Source: Getty Image
สุขภาพทางเดินอาหารและลำไส้ก็สำคัญ
การรับประทานอาหารที่มากจนเกินไป นอกจากส่งผลต่อน้ำหนักตัวที่เพิ่มขึ้นแล้ว ยังรบกวนการทำงานของระบบทางเดินอาหารและลำไส้จนทำงานหนัก
ดร.ไมเคิล มอสลีย์ (Dr Michael Mosley) กล่าวกับกับรายการ Insight ของเอสบีเอสว่า คุณสามารถรักษาระบบทางเดินอาหารและลำไส้ให้มีสุขภาพดีได้ในช่วงเทศกาล ด้วยการลดปริมาณเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ รับประทานผักหรืออาหารที่มีเส้นใยควบคู่กับเนื้อสัตว์ รวมถึงลดปริมาณอาหารที่มีความหวาน
แม้ในช่วงคริสต์มาสจะมีอาหารหนัก ๆ ทั้งพายเนื้อบด แฮม ไก่งวงอบยัดไส้ตัวใหญ่ หรือแม้กระทั่งสเต็ก ดร. มอสลีย์แนะนำว่า หากคุณขอบอาหารทะเล นั่นเป็นข่าวดี เพราะคุณสามารถรับประทานได้อย่างสบายใจโดยไม่ต้องควบคุม ตราบใดที่อาหารเหล่านั้นไม่ชุบแป้งทอดหรือลงทอดในน้ำมัน
“ถ้าคุณมีแซลมอนส่วนที่ดี ๆ สักชิ้น หรืออาจจเป็นทูน่าก็ได้ ลองบีบมะนาวนิดหน่อย แล้วรับประทานกับผักสลัดน่าอร่อยมากมาย หรืออาจจะรับประทานอาหารหมักดองควบคู่ด้วยสักเล็กน้อย นั่นเป็นสิ่งที่ดีต่อระบบทางเดินอาหารและลำไส้ของคุณ” ดร.มอสลีย์กล่าว
แม้ว่าจะต้องรับประทานอาหารหนัก ๆ ในวันคริสต์มาส ดร.มอสลีย์บอกว่า เขาจะควบคุมอาหารในวันถัดมา โดยการนำส่วนที่เหลือจากปาร์ตี้มื้อเย็นวันคริสต์มาส มาทำเป็นอาหารอย่างอื่น ในวันบ็อกซิงเดย์ (26 ธ.ค.) อย่างเช่น กระดูกไก่งวงที่เหลือจากคืนก่อน ก็สามารถนำมาทำน้ำซุปต้มกระดูกไก่งวงได้
“จะมีสักวันหนึ่งที่ผมควบพยายามที่จะควบคุมอาหาร โดยผมจะรับประทานแต่ซุป ผัก และของในทำนองเดียวกันนี้ ซึ่งตามปกติแล้ว วิธีนี้จะทำให้ท้องของของผมได้พัก ผมมีความสุขกับขั้นตอนนี้” ดร.มอสลีย์เล่า
Healthy, rich and convivial: Mediterranean food Source: Pixabay
ฟื้นทางเดินอาหารและลำไส้หลังเทศกาล
หากคุณรับประทานอาหารมื้อใหญ่ในปาร์ตี้คริสต์มาสไปแล้ว ไม่ต้องตกใจ ยังเป็นไปได้ที่คุณจะทำให้ทางเดินอาหารและลำไส้ของคุณกลับมามีสุขภาพที่ดีอีกครั้ง
ดร. มอสลีย์ บอกว่า ช่วงวันขึ้นปีใหม่ จะเป็นช่วงเวลาที่ผู้คนจะเริ่มควบคุมอาหาร หนึ่งในวิธีที่ ดร.มอสลีย์แนะนำ คือ การรับประทานอาหารแบบเมดิเตอเรเนียน ที่เน้นเนื้อปลาที่มีน้ำมัน อโวคาโด น้ำมันมะกอก และอาหารประเภทนม ซึ่งอาหารประเภทนี้จะทำให้คุณรับประทานจุลินทรีย์ที่มีประโยชน์ต่อลำไส้ หรือ โปรไบโอติก (Probiotic) ไปด้วย
ดังนั้น คุณจึงไม่ต้องกังวลจนเกินไป หากอยากจะหยิบแฮมคริสต์มาสมารับประทานสักหน่อย แต่ต้องขอย้ำอีกครั้งว่า รับประทานแต่พอดี และอย่าลืมหยิบของว่างหมักดองมาเป็นกับแกล้มด้วย
คุณสามารถอ่านวิธีการฟื้นทางเดินอาหารและลำไส้ของคุณได้เพิ่มเติมที่เว็บไซต์ (เนื้อหาเป็นภาษาอังกฤษ)
รายการ เอสบีเอส ไทย ออนไลน์ ออกอากาศสดหนึ่งชั่วโมงเต็ม กดฟังได้ที่เว็บไซต์ ทุกจันทร์และพฤหัสบดี 22.00 น. (เวลาซิดนีย์/เมลเบิร์น) หลังจากนั้นฟังซ้ำได้ทุกเมื่อ
ติดตาม เอสบีเอส ไทย ทางเฟซบุ๊กได้ที่
เรื่องราวที่น่าสนใจจาก เอสบีเอส ไทย
ตำรวจฝากถึงชุมชนไทยข้อควรระวังช่วงวันหยุด
