ซากิ ไฮดารี ลี้ภัยจากอัฟกานิสถาน ด้วยความหวังสู่ชีวิตที่ดีกว่าที่ปลายทาง แต่ระบบวีซ่าของออสเตรเลียนั้น ทำให้การเดินทางมาออสเตรเลียของเขาเข้าสู่ปัญหาที่ยังไม่จบลง
ชีวิตของนายไฮดารี เติบโตขึ้นในครอบครับที่ใกล้ชิดอบอุ่น ล้อมรอบด้วยมารดาและพี่น้องที่รักใคร่กันดี และบิดา ผู้ซึ่งเป็นหนึ่งในแพทย์ที่ได้รับการยอมรับมากที่สุดในอัฟกานิสถาน
แต่เมื่ออิทธิพลของศาสนาแบบสุดโต่งจากกลุ่มตาลีบันเข้ายึดใจกลางบ้านเกิดของเขา การเข้าศึกษาเพื่อตามความฝันที่เขาตั้งใจ กลายเป็นความทะเยอทะยานที่อันตราย นั้นทำให้โลกของเขากลับตาลปัตร
Zaki Haidari fled Afghanistan at the age of 17 in search of a better life. Source: Adam Marsters/SBS News
“ผมเสียพี่ชายไป เขาเป็นนักศึกษาธรรมดาในมหาวิทยาลัย จากนั้น ผมก็เสียพ่อไป เขาถูกพาตัวไปจากผมในข้อหาทำงานให้กองกำลังต่างชาติ ถึงคราวแล้วที่ผมต้องไปจากที่นี่ หรือไม่ก็ต้องเป็นรายต่อไป” นายไฮดารีเล่ากับเอสบีเอส นิวส์
ถึงแม้จะรู้ดีว่า การไม่เขาร่วมกับกลุ่มตาลีบันนั้นมีโทษถึงตาย มารดาของเขาตัดสินใจส่งนายไฮดารีมายังออสเตรเลีย
ด้วยความสามารถภาษาอังกฤษที่จำกัด พอๆ กับเงินที่ไม่มีเหลือติดตัว และไม่มีคนในครอบครัวช่วยเหลือ นายไฮดารีเดินทางมายังออสเตรเลียในเรือลักลอบขนมนุษย์
“ผมถูกลอบนำตัวผ่านหลายประเทศ มีบางวันที่ผมไม่มีอาหารทั้งกลางวันและกลางคืน ผมถูกขังในห้องมืดชนิดไม่รู้วันรู้เดือน มีหลายครั้งที่ผมคิดว่านี่คือจุดจบของผม” นายไฮดารีกล่าว
หลังจากเดินทางมาถึงเกาะคริสต์มาสของออสเตรเลีย ในเรื่องที่บรรทุกมนุษย์มาเกินอัตรา ต่อสู้กับสายลมอันเชี่ยวกราก เขาถูกควบคุมตัว และถูกส่งไปยังสถานกักกันในแทสเมเนีย
Zaki Haidari fled his homeland in search of safety and education. Source: Getty
“ผมโชคดีที่ต่อมาผมถูกปล่อยตัวเข้ามาอยู่ในชุมชนของออสเตรเลียด้วยวีซ่าบริดจิง ผมไม่รู้ว่าท้ายที่สุดแล้วมันเป็นแบบนี้ได้อย่างไร ส่วนเพื่อนผมบางคนถูกส่งตัวไปอยู่ที่เกาะมานัสและนาอูรู” นายไฮดารีเล่า
นายไฮดารีเข้าศึกษาต่อที่สถาบันมาร์ติน คอลเลจ (Martin College) ในนครซิดนีย์ ในสาขาธุรกิจและการตลาด พร้อมได้รับทุนการศึกษา จนได้เติมเต็มความตั้งใจของมารดาที่ต้องการให้เขาได้เข้าเรียน ต่อมา เขาได้รับรางวัลนักศึกษาต่างชาติแห่งปี 2015 จากรัฐบาลรัฐนิวเซาท์เวลส์ ทั้งหมดเกิดขึ้นภายใน 3 ปี ตั้งแต่เขาเดินทางมายังออสเตรเลีย
Al menos 20 migrantes venezolanos murieron en naufragio hacia Trinidad y Tobago Source: Moment RF
อย่างไรก็ตาม สำหรับนายไฮดารี ความสำเร็จนี้ เป็นช่วงเวลาที่มีทั้งสุขและเศร้าเคล้ากันไปในเวลาเดียวกัน
“พ่อของผมเป็นคนกลุ่มแรกที่ได้รับอนุญาตให้เข้าเรียนในอัฟกานิสถาน การเป็นกลุ่มคนที่เรียกว่า ฮาซารา (กลุ่มชาติพันธุ์ที่เป็นปฏิปักษ์กับกลุ่มตาลีบัน) เราไม่ได้รับอนุญาติในเขาเรียนในโรงเรียนหรือมหาวิทยาลัย ผมบอกกับแม่ทุกคืนถึงสิ่งที่ผมทำในออสเตรเลีย ผมติดว่าการศึกษาของผมเพียงพอที่จะได้ทำงานเต็มเวลา และผมก็จะได้ตอบแทนชุมชนในออสเตรเลีย ผมคิดว่าพ่อจะต้องภาคภูมิใจในตัวผม” นายไฮดารีเล่า 
ในเวลานี้ นายไฮดารีอาศัยอยู่ในออสเตรเลียภายใต้วีซ่า Safe Haven Enterprise Visa (SHEV) ของรัฐบาลสหพันธรัฐ โดยปัจจุบัน เขาได้ทำงานเป็นเจ้าหน้าที่รับเข้านักศึกษา ที่มหาวิทยาลัยแห่งชาติออสเตรเลียในกรุงแคนเบอร์รา (Australia National University in Canberra)
Zaki Haidari spent a month inside the Christmas Island Detention Centre in 2012. Source: Getty Images AsiaPac
แต่ในเรื่องที่เกิดขึ้นกับเขาเมื่อเร็วๆ นี้ ทำให้เขารู้ดีว่า การต่อสู้ที่ผ่านมานั้นยังไม่จบลง
“หลังจากได้อยู่กในออสเตรเลียเป็นเวลา 4 ปี ผมได้รับการรับรู้ (จากออสเตรเลีย) ว่าเป็นผู้ลี้ภัย และผมได้รับวีซ่า SHEV ผมต้องดำเนินการยื่นขอวีซ่าใหม่อีกครั้งตั้งแต่ต้น” นายไฮดารีเล่า
บริการที่ปรึกษาด้านผู้ลี้ภัยและการแก้ไขปัญหาสังคม (The Refugee Advice and Casework Service - RACS) ได้เตือนผู้ที่ถือวีซ่าคุ้มครองชั่วคราวและวีซ่า SHEV ว่ามันได้ถึงจุดแตกหัก ที่ความไม่แน่นอนในอนาคตของผู้ถือวีซ่า และความยากลำบากในการหางานในระยะยาว กำลังเข้ามาใกล้ขึ้นทุกขณะ
นายไฮดารี บอกกับเอสบีเอส นิวส์ ว่า แม้เรื่องราวของเขาจะมีแต่ความสำเร็จ แต่มันไม่มีอะไรจะรับประการถึงการอยู่ในออสเตรเลียอย่างผาสุขของเขา
“อนาคตของผมคือเรื่องรายวัน ผมมีแค่วันนี้และวันพรุ่งนี้ ผมไม่รู้ว่าวันต่อไปผมจะเจออะไร ถ้าผมได้วีซ่าอื่น ผมก็ยังอยู่ออสเตรเลียได้เพียงชั่วคราว และถ้าผมไม่ได้รับวีซ่า นั่นคือจุดจบของผม ผมจะถูกส่งตัวกลับอัฟกานิสถาน ชีวิตของผมคงจะจบลง” นายไฮดารีเล่า
ในออสเตรเลีย มีผู้อาศัยอยู่ด้วยวีซ่าชั่วคราวราว 15,000 คน และมากกว่า 8,000 คนเดินทางมาถึงออสเตรเลียทางเรือลี้ภัย และยังคงรอให้รัฐบาลอนุมัติสถานะผู้ลี้ภัยสำหรับพวกเขา
Zaki Haidari is awarded his graduation certificate for a Diploma of Information Technology. Source: AAP
นางซาราห์ เดล (Sarah Dale) จาก RACH กล่าวว่า มีผู้ตกอยู่ในความเสี่ยงจำนวนมาก กำลังถูกทิ้งให้ถูกทำร้ายด้วยระบบที่เป็นอยู่
“มันคือ 8 ปี ของการรอการตัดสินใจ สำหรับวีซ่าที่ให้เวลาอยู่อาศัยน้อยกว่าเวลาที่รอการพิจารณาถึงครึ่งหนึ่ง” นางเดลกล่าว
นายไฮดารีกล่าวว่า ผู้ที่อยู่ในจุดเดียวกับเขา ไม่เพียงแต่จะเผชิญกับความกังวลที่จะถูกส่งตัวกลับประเทศ แต่ยังมีความวิตกกังวลจากการที่ไม่ได้อยู่กับคนที่เขารัก
“ผมรู้จักผู้คนที่ชีวิตของพวกเขาไม่มีจุดหมายอะไรอีกแล้วเมื่อถึงจุดหนึ่ง พวกเขาไม่มีความหวังอะไรเหลือ
Zaki Haidari says limiting the sponsorship of family members to Australian citizens is making life difficult for those on TPV and SHEV arrangements. Source: Adam Marsters/SBS News
“เราอยู่ในออสเตรเลียมากว่า 7 ปีแล้ว สิ่งที่เรากังวลคือ คนที่เรารักจะยังกลับมาหาเราอีกหรือไม่ เมื่อพวกเขาต้องต่อสู้เอาชีวิตรอดตลอดเวลาที่ประเทศบ้านเกิด” นายไฮดารีกล่าว
รายการ เอสบีเอส ไทย ออนไลน์ ออกอากาศสดหนึ่งชั่วโมงเต็ม กดฟังได้ที่เว็บไซต์ ทุกจันทร์และพฤหัสบดี 22.00 น. (เวลาซิดนีย์/เมลเบิร์น) หลังจากนั้นฟังซ้ำได้ทุกเมื่อ
ติดตาม เอสบีเอส ไทย ทางเฟซบุ๊กได้ที่
เรื่องราวที่น่าสนใจจาก เอสบีเอส ไทย
รัฐบาลออสฯ ยืดโครงการวีซ่าไฮเทคเหตุคนยื่นขอน้อย
