آنچه می‌خوانید
- یک تحقیق نشان داده که استرالیا در بین بدترین‌های جهان درباره اشتراک‌گذاری مقالات غیرقابل اعتماد هستند.
- پیشرفت فناوری باعث شده که اخبار جعلی در صورت دسترسی آنلاین، واقعی به نظر برسند.
- اخبار جعلی زمانی که باورها یا سوءظن های قبلی را تأیید می کند، می‌تواند به طور قابل توجهی بر رفتار انسان تاثیر بگذارد.
در عصر دیجیتال کنونی مسئله اطلاعات نادرست به یک موضوع اساسی تبدیل شده است.
به گفته سوشی داس، معاون مدیر آزمایشگاه حقایق RMIT، یک واحد حقیقت‌سنجی مستقر در این دانشگاه، اطلاعات غلط (misinformation) به اطلاعات نادرستی اشاره دارد که افراد بدون اینکه از نادرستی آن اطلاعاتی داشته باشند، آن را اشتراک می‌گذارند.
از سوی دیگر، دروغ پراکنی (disinformation)، اطلاعات اشتباهی است که افراد عمدا برای فریب دیگران ایجاد می‌کنند. این کار را می‌تواند دلایل مختلفی مثل یک شوخی، تبلیغ یک برنامه سیاسی یا کسب درآمد از طریق کلیک داشته باشد.
بررسی‌کنندگان واقعیت مانند سوشی داس و تیمش محتوای فراگیر را در رسانه‌های اجتماعی بررسی می‌کنند تا پست‌هایی را که ممکن است حاوی اطلاعات غلط یا دروغ پراکنی باشند، شناسایی کنند.
سپس آنها تحقیقات کاملی را برای تایید صحت محتوا انجام می‌دهند. این برای اطمینان از پخش اطلاعات دقیق با عموم صورت می‌گیرد.
خانم داس مجموعه‌ای از «اطلاعات غلط» و «دروغ پراکنی» را در استرالیا شناسایی می‌کند. او می‌گوید که عناوین اخبار اغلب منجر به پخش اطلاعات نادرست در رسانه‌های اجتماعی می‌شود.
او گفت: «به عنوان مثال، در حال حاضر درباره جنگ بین روسیه و اوکراین اطلاعات نادرست و دروغ‌پراکنی وجود دارد. جنگ دیگری در خاورمیانه جاری است و درباره وضعیت فلسطین و اسرائیل هم اطلاعات نادرست و دروغ‌پراکنی زیادی وجود دارد. ما همچنین به طور مرتب شاهد کلاهبرداری‌های مالی و اطلاعات نادرست مرتبط با سلامتی هستیم.»
Left to right: Dr Timothy Graham, RMIT FactLab Sushi Das, Dr Darren Coppin.
اثر فضای مجازی
پلتفرم‌های رسانه‌های اجتماعی به عنوان یک ابزار تبلیغاتی مهم عمل می‌کنند. آنها به طور گسترده برای ارتباطات و تبادل ایده‌ها استفاده می شوند و از الگوریتم‌های پیشرفته برای شخصی‌سازی محتوای کاربر بر اساس ترجیحات و فعالیت‌های آنها استفاده می‌کنند.
با این حال، دکتر تیموتی گراهام، دانشیار رسانه های دیجیتال در دانشگاه فناوری کوئینزلند، بر این باور است که این الگوریتم‌ها می‌توانند به طور ناخواسته اخبار جعلی و اطلاعات نادرست منتشر کنند.
دکتر گراهام می‌گوید: «ان‌ها با محتوایی مواجه می‌شوند که نمی‌توانند در قبال آن مقاومت کنند. انسان‌ها از نظر اجتماعی و احساسی برای محتوای رسانه‌ای واقعا احساسی تنظیم شده‌اند که ممکن است لزوما واقعی نباشد.»
به گفته مردم تمایل دارند محتوایی را به اشتراک بگذارند که واکنش عاطفی قوی را به همراه داشته باشد، چه مثبت و چه منفی.
اطلاعات نادرست می‌تواند از منابع مختلفی مانند اشتباهات واقعی، گزارش‌های جانبدارانه، هیجان‌انگیز، و دستکاری عمدی سیاسی، ایدئولوژیکی یا اقتصادی نشات بگیرد.
تئوری‌های توطئه اغلب شامل داستان‌های پیچیده درباره توطئه‌های مخفی هستند. در مقابل، اطلاعات نادرست(misinformation) طیف وسیع‌تری از اطلاعات اشتباه یا گمراه کننده را در بر می‌گیرد.
یکی از نمونه‌های تئوری توطئه‌ای که تیم آزمایشگاه واقعیت RMIT بررسی کرد، درباره کدهای QR بود که جایگزین برچسب‌های لباس می‌شدند.
این تئوری ادعا می‌کرد که این ابتکار با هدف پایدارتر کردن صنعت مد، ترفندی از سوی مجمع جهانی اقتصاد، بانک‌ها و دولت برای ردیابی و کنترل افراد است.
خانم داس گفت: «این اشتباه و نادرست است. این کدها جزئیات مربوط به کالا را به شما می‌گویند. البته، افرادی وجود دارند که استدلال می‌کنند که اینها همه برای ردیابی شما هستند.»
A woman is scanning a QR code from a label in a clothing store with her smartphone. Source: iStockphoto / javitrapero/Getty Images/iStockphoto
اثر اطلاعات نادرست
دکتر دارن کاپین، دانشمند علوم رفتاری مستقر در سیدنی، می‌گوید که اطلاعات نادرست از ابتدای زبان وجود داشته است.
با این حال، در حال حاضر یک موضوع شایع‌تر با تثیر اجتماعی قابل توجه است.
در گذشته، مردم حقایق و و باورهای خود را از جامعه محلی، خانواده و فرهنگ خود می‌گرفتند. امروز، اطلاعات از سرتاسر دنیا و منابع مختلف دریافت می‌شود.
دکتر کاپین گفت: «طبق مطالعه دانشگاه کانبرا، استرالیایی‌ها در بین بدترین افراد جهان برای اشتراک‌گذاری مقالات مبهم هستند. ۸۰درصد مقاله‌ای را به اشتراک می‌گذارند که حتی فکر می‌کنند مشکوک است.»
او توضیح می دهد، اطلاعات نادرست یا اخبار جعلی می‌تواند با تایید باورها یا سوء ظن‌های قبلی، به طور قابل توجهی بر رفتار انسان تاثیر بگذارد. این تاثیر می‌تواند به انتخابات‌ها نیز گسترش یابد.»
دکتر کاپین به یاد می‌آورد: «به‌ویژه در طول کووید، ما شاهد مسائل مربوط به اطلاعات نادرست در هر جنبه‌ای از کووید بودیم و مدیر کل سازمان بهداشت جهانی گفت که ما فقط با یک بیماری همه‌گیر مبارزه نمی‌کنیم، بلکه با یک بیماری اطلاعاتی نیز مبارزه می‌کنیم.» .
به گفته او، گذشته تکاملی انسان‌ها باعث می‌شود آنها به یک دیدگاه منفی عمیقی تمایل داشته باشند. غرایز بقا افراد را به طور طبیعی به بدبینی متمایل می‌کند. کسانی که نسبت به خطر محتاط هستند به احتمال زیاد در محیط‌های خطرناک زنده می مانند.
دکتر کاپین می‌گوید: «استرالیایی‌ها اغلب با خارجی‌ها به جای زیبایی‌ها درباره عنکبوت‌ها، مارها و کوسه‌ها صحبت می‌کنند.»
دلیل دیگری که ما تمایل به انتشار اخبار جعلی یا اطلاعات نادرست داریم، پدیده‌ای به عنوان «سوگیری تاییدی» است.
به گفته دکتر کاپین، اگر به گروهی تعلق داشته باشیم که مخالف واکسیناسیون هستند، تمایل داریم به دنبال اطلاعاتی باشیم که با باورهای ما همسو باشد.
او افزود که ما احتمالا اطلاعاتی را به خاطر می‌آوریم که باورهای قبلی ما را تایید می‌کند، موضوعی که منجر به قطب‌بندی بیشتر و افراط‌گرایی می‌شود.
دکتر کاپین همچنین اشاره کرد که پیشرفت فناوری، که باعث می‌شود اخبار نادرست هنگام دسترسی آنلاین آسان‌تر به نظر برسند، دلیل دیگری برای انتشار سریع اطلاعات نادرست است.
Misinformation can come from various sources, such as genuine mistakes, biased reporting, sensationalism, and intentional political, ideological, or economic manipulation. Source: iStockphoto / nicoletaionescu/Getty Images
شناسایی و مبارزه با اخبار جعلی
با توجه به رواج اطلاعات نادرست در دنیای امروز، تمایز بین حقیقت و دروغ اهمیت بیشتری یافته است و به همین دلیل توسعه مهارت‌های شناسایی و تایید اخبار بسیار مهم است.
سوشی داس با به اشاره گذاشتن بهترین استراتژی خود برای تشخیص اخبار واقعی از اخبار نادرست ، گفت: «شما فقط می‌توانید چند کلمه کلیدی ثبت کنید، در مرورگر خود آن کلمات کلیدی را جست‌وجو کنید تا ببینید دیگران چه فکری می‌کنند.»
خانم داس همچنین پیشنهاد می‌کند که اگر به عکسی نگاه می‌کنید و می‌خواهید بدانید دقیق است یا نه، می‌توانید از گزینه جست‌وجوی تصویر گوگل استفاده کنید.
او همچنین می‌گوید که یک راه موثر برای مبارزه با انتشار اطلاعات نادرست، گفتگوی مدنی، پرهیز از توهین و ارائه مداوم اطلاعات واقعی در طول زمان است. درک این نکته ضروری است که تغییر فرآیندی تدریجی است که نیاز به صبر دارد.
دکتر کاپین همچنین پیشنهاد می‌کند که کمی قبل از به اشتراک‌گذاری اخبار یا اطلاعات مشکوک تعمل کنید.
Experts believe the challenges of combating misinformation is set to grow with AI. Credit: We Are/Getty Images
روند آینده
با پیشرفت تکنولوژی، گسترش اطلاعات نادرست تکامل می‌یابد.
پروفسور تیموتی گراهام توضیح می‌دهد که چه چالش های آینده را باید در این دنیای دیجیتالی در حال تغییر پیشبینی کزد.
او می‌گوید یکی از بزرگ‌ترین چالش‌هایی که هوش مصنوعی مولد ایجاد می‌کند این است که می‌تواند محتوایی ایجاد کند که به نظر می‌رسد توسط یک انسان نوشته شده است و در نگاه اول بسیار قانع‌کننده است.
او افزود: «این فقط مربوط به متن نیست، بلکه بدیهی است که تصاویر را هم شامل می‌شود. این یک چالش واقعی سیل محتوای تولید شده توسط هوش مصنوعی است که پیگیری واقعی بودن آن را پیچیده‌تر می‌کند.
