داستان دایناسورهای استرالیا موضوع پیچیده ای است. از اواخر دهه هشتاد میلادی، تعداد زیادی فسیل دایناسور در سواحل شرقی و غربی ویکتوریا کشف شده که تقریبا تمامشان از نظر گونه و جزئیات دیگر با یکدیگر متفاوت بوده اند. اما دانشمندان به تازگی فسیل استخوان فک یک دایناسور را در صخره های سواحل گیپسلند ایالت ویکتوریا کشف کرده اند که توانسته اطلاعات زیادی به دانشمندان بدهد. این فسیل متعلق به گونه جدیدی از دایناسورهای علفخوار است که در حد فاصل بین استرالیا و قطب جنوب زندگی می کرده و از نظر جثه، هم اندازه والابی بوده است.
به گزارش، این دایناسور، دومین دایناسور در نوع خودش است که از دل صخره های صد و بیست و شش میلیون ساله جنوب شرقی ملبورن بیرون کشیده شده است. قبلا هم فسیل سه دایناسور دیگر در سایر نقاط سواحل ایالت ویکتوریا پیدا شده بود. اما این دایناسور جدید، دوازده میلیون سال قدیمی تر از فسیل کشف شده از صخره های صد و سیزده میلیون ساله در جنوب غربی ملبورن است. به گفته دکتر متیو هرن (Matthew Herne)، فسیل شناس از دانشگاه نیو اِنگلند (University of New England) ، میلیون ها سال پیش، ساحل جنوبی ایالت ویکتوریا، دره ای پوشیده از جنگلهای انبوه با زنجیره ای آتشفشانی به طول چهار هزار کیلومتر به سمت شرق بود. اما در حال حاضر چیزی از آن باقی نمانده و تنها نشانه ای که می تواند به ما در شناسایی پیشینه این منطقه کمک کند، وجود فسیلهاست.
در طول ده سال اخیر، دکتر هرن و همکارانش به همراه سایر فسیل شناسان و داوطلبانی از تیم دریمینگ دایناسورDinosaur) (Dreaming، بررسی های دقیقی بر روی فسیلهای جمع آوری شده از منطقه فلت راکز (Flat Rocks) در نزدیکی اینورلاک (Inverloch) انجام داده اند. نتیجه این تحقیقات نشان می دهد در دوره دوم زمین شناسی، گونه های مختلفی از دایناسورهای علفخوار به نام دایناسورهای لگن پرنده ای در نزدیکی دریاچه ها و رودهای بزرگ این منطقه زندگی می کردند. به گفته دکتر هرن، دایناسور تازه کشف شده هم متعلق به گروهی بزرگی از این دایناسورهای لگن پرنده ای بوده است. اگرچه نمی توان این دایناسورها را مستقیما در رده پرندگان قرار داد، اما همان طور که از نامشان مشخص است، لگن این جانوران شباهت زیادی به پرنده های امروزی داشته است. این دایناسورهای دوپا، علفخوار و بسیار چابک بوده اند.
هرچند که دایناسور تازه کشف شده شباهت بسیار زیادی از لحاظ جثه و ظاهر به چهار گونه دایناسور کشف شده دیگر دارد، اما استخوان بندی فک و دندانهای این دایناسور با آنها متفاوت است. تیم تحقیقاتی با استفاده از فناوری 3D micro-CT به بررسی یک دندان و پنج فک در اندازه های مختلف به طول چهل تا شصت میلیمتری پرداخته است. استفاده از این روش به محققان اجازه می دهد تا به ساختار درونی فک پی ببرند. اندازه های مختلف فک های بررسی شده نشان می دهد که این دایناسورها متعلق به دوره های مختلفی بوده اند. علاوه بر این، فک این دایناسورها با فک دایناسورهای علفخوار کوچکی که بیست سال قبل در منطقه گیپسلند پیدا شده بودند هم متفاوت است. به نظر می رسد که دایناسورهای گیپسلند فک محکمتری داشته اند، اما در عوض، ساختار صورت دایناسور جدید، ساختار بهتری بوده است. شاید بتوان گفت که زندگی در مکانهای مختلف و تغذیه از گیاهان مختلف دلیل اصلی این تفاوتهاست.
اما در کل، این کشف گام بلندی به سوی شناخت تنوع دایناسورها در بخش جنوبی قاره استرالیا محسوب می شود چرا که در این کشف، ما با دو جانور مختلف روبرو هستیم که هر کدام در دوره زمانی متفاوتی زندگی می کردند. علاوه بر این، کشف این فسیل به دانشمندان کمک می کند تا درک بهتری نسبت به جایگاه دایناسورهای استرالیا در در سطح جهانی پیدا کنند. همانطور که می دانیم، در زمانهای بسیار دور، استرالیا، قطب جنوب و آمریکای جنوبی همگی جزئی از ابرقاره گندوانا بودند. هرچند که این ابرقاره به مرور زمان تکه تکه شد، اما در زمان جابجایی دایناسورها، قطب جنوب و استرالیا هنوز به همدیگر متصل بوده و از طریق یک سلسله کوه آتشفشانی عظیم به نیوزیلند هم وصل می شدند. به همین دلیل دانشمندان معتقدند که احتمال پیدا شدن فسیلهایی مشابه دایناسورهای استرالیا در قطب جنوب و آمریکای جنوبی هم بسیار زیاد است.
