با مشخص شدن برنده امسال جایزه جهانی Man Booker، نقش ترجمه در دنیای ادبیات بسیار پررنگ تر شد. به گزارش ، در مسابقه امسال، چندین اثر غیر انگلیسی زبان به لیست نهایی بهترین رمان سال راه یافتند. این رمان ها شامل یک اثر به زبان عربی با نام «فرانشکشتاین در بغداد» نوشته «احمد سعداوی»، رمانی به زبان مجاری با عنوان «دنیا ادامه می یابد» اثر László Krasznahorkai و رمان کره ای با نام «کتاب سفید» نوشته Han Kang بودند.
در سال 2016، این جایزه از یک رویداد دو سالانه که برای بزرگداشت نویسنده زنده یک رمان جهانی بود به جایزه ای سالانه تغییر یافت که به رمان های ترجمه شده از زبان های دیگر به انگلیسی داده می شود. در استرالیا نیز ادبیات ترجمه شده در حال تجربه ای نوین است. رمان «اشراق درخت گوجه سبز» نوشته شکوفه آذر که اخیرا از فارسی به انگلیسی ترجمه شده است به تازگی در لیست نهایی جایزه Stella در استرالیا قرار گرفته است.
در حالی که اروپا همچنان منبع بی پایان رمان های ترجمه شده در استرالیاست، این رمان ها محدود به رمان های پر فروش و یا کلاسیک نیست. با اینکه داستان های جنایی اسکاندیناویایی هنوز بسیار پرطرفدارند اما رمان هایی با محتوایی متفاوت نیز از این زبان ها و نیز زبان های کمتر ارائه شده مثل لهستانی و مجاری به انگلیسی ترجمه و در استرالیا عرضه می شوند. رمان «خرس های رقصنده» اثر Witold Szabłowski نمونه ای شاخص در این زمینه است.
آثاری از ادبیات آسیا، خاورمیانه و آمریکای لاتین هم بیش از پیش به انگلیسی ترجمه می شوند. این نشان می دهد که سلیقه خواندن استرالیایی ها در حال تغییر است و ذائقه آنها آماده پذیرش تصویرسازی های فرهنگی نویسندگان دیگر نقاط جهان است. ارتباط ادبی با دیگر مناطق جهان باعث می شود که استرالیا پیوندی محکمتر با جوامع مهاجر رو به رشد خود بسازد.
نقطه عطفی در ترجمه
دو دهه پیش، دو پژوهشگر حوزه ترجمه به نام های Susan Bassnett و André Lefevere گفتند که به خاطر اینکه مطالعات در حوزه ترجمه و فرهنگ به بلوغ رسیده اند، هر دوی این حوزه ها از اروپا محوری به سمت فاز جدیدی از مطالعات بین الملل متمایل شده اند. از آن زمان، فرهنگ کتابخوانی در دنیای انگلیسی زبان هم چنین چرخشی را تجربه کرده است و بیش از گذشته با ادبیات ترجمه شده ارتباط برقرار کرده و آن را پذیرفته است. چیزی که هرگز پیش از آن در این حد رایج نبوده است.
در استرالیا، انتشارات کوچک و مستقل رهبری این تغییر را بر دوش کشیده اند. امسال، ترجمه مجموعه داستان های کوتاه با نام «سیب و چاقو» نوشته نویسنده متولد اندونزی Intan Paramaditha که توسط انتشارات استرالیایی Brow Books منتشر شد در بریتانیا فروش خوبی داشت و نشان داد که ترجمه های استرالیایی در جهان نیز مورد پسند واقع می شوند. انتشارات مستقل دیگر مثل Text Publishing هم تعهد خود را به انتشار آثار ترجمه شده بیشتر کرده اند. انتشارات Text Publishing، انتشارات اصلی در زمینه ترجمه آثار ادبی در استرالیاست و انتشار دو کتاب از نامزدهای جایزه Man Booker امسال یعنی «دوچرخه دزدیده شده» و «پروازها» را به عهده داشته است که آخری جزء نامزدهای نهایی دریافت جایزه بود.
از آنچه که گفته شد مشخص می شود که انتشارات کوچک و مستقل نقش بسیار مهمی در انتشار ادبیات ترجمه شده در استرالیا دارند. این انتشارات، خون تازه ای در رگ های ادبیات در عرصه داخلی و جهانی تزریق می کنند و این کارشان بدون سود چندان زیاد مالی است.
حقیقت این است که استرالیایی ها ادبیات ترجمه شده را بیش از هر زمان دیگری می خوانند و منتشر می کنند و ذائقه کتابخوانی آنها بیش از هر زمان دیگری تنوع دارد. همزمان، با وجود انزوای سیاسی برخی از کشورها در دنیای امروز، ترجمه، پنجره ای به روی تجربه ها و تخیلات مردمی می گشاید که به طور طبیعی هرگز نمی توانیم آنها را از نزدیک ببینیم و بشناسیم؛ اگرچه ممکن است تصویری که از آنها می بینیم موقتی و غبار آلود باشد.
این کتاب ها به ما فرصت می دهند که نگاهی به زندگی های دیگری بیندازیم که واقعی و پیچیده و یا رقت بار و زیبا هستند. زندگی هایی که مثل زندگی خودمان سیاه، سفید، درخشان و پر شیطنت هستند. اگر استرالیایی ها اکنون کتاب های متنوع تری می خوانند، این اتفاق خیلی خوبی است.
