ဒီးတၢ်ထိၣ်ဒွးမူခိၣ်ကလံၤသီၣ်ဂီၤ — Bureau of Meteorology စံးဝဲဒၣ် အီစထြ့လယါကီၢ်အံၤ ဖဲ၂ဝ၁၉နံၣ်ဝံၤအလီၢ်ခံန့ၣ် ၂ဝ၂၄ မ့ၢ်ဝဲနံၣ်လၢအကိၢ်ကတၢၢ် ၂နံၣ်တနံၣ်န့ၣ်လီၤ.
ကိတိာ်ခိၣ်ကျၢၢ် Anthony Albanese စံးဝဲဒၣ် ပှၤကညီဒီးတၢ်ကရၢကရိသ့ၣ်တဖၣ် အလီၢ်အိၣ်လၢ ကဘၣ်ကတဲာ်ကတီၤပာ်သး လၢတၢ်မၤအသးဒီး တၢ်ကိၢ်တလၢကွံာ်အခၢးသ့ၣ်တဖၣ်အဂီၢ်ဒီး န့ဆၢၣ်တၢ်တတၢၤတနါလၢအကကဲထီၣ်ခီဖျိမူခိၣ်ကလံၤသီၣ်ဂီၤတၢ်ဆီတလဲအတၢ်ဂ့ၢ်ကီသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ.
တၢ်မၤနီၣ်မၤဃါအပူၤ ၂ဝ၂၄နံၣ်န့ၣ် တၢ်ပာ်ဂၢၢ်ပာ်ကျၢၤအီၤလၢ တၢ်ကိၢ်ဒိၣ်ကတၢၢ်အနံၣ်တနံၣ်ဝံၤအလီၢ်ခံ မူခိၣ်ကလံၤသီၣ်ဂီၤတၢ်ဆီတလဲအပှၤစဲအ့ၣ်ဖိသ့ၣ်တဖၣ် မၤအါထီၣ်ဝဲတၢ်ဟ့ၣ်ပလီၢ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်ဒုးကဲထီၣ်မူခိၣ်ကလံၤသီၣ်ဂီၤတၢ်ဆီတလဲအံၤ အဂံၢ်ခီၣ်ထံးန့ၣ်မ့ၢ်ဝဲဒၣ် ဟံၣ်မဲာ်ကလာ်ဂာ်သဝံသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ.
ဖဲမူခိၣ်ကလံၤသီၣ်ဂီၤဝဲၤကျိၤဃုခါလၢအပၣ်ဃုာ် ဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်တၢ်ထိၣ်ဒွးမူခိၣ်ကလံၤသီၢ်ဂီၤကရၢ — World Meteorological Organisation (WMO) ဒီး NASA ထုးထီၣ်ရၤလီၤ အဝဲသ့ၣ် ၂ဝ၂၄နံၣ်တၢ်ကိၢ်သဟီၣ် တၢ်ပာ်ကီၤစရီ နီၣ်ဂံၢ်နီၣ်ဒွးအပူၤန့ၣ် ဒုးနဲၣ်ဖျါအသးလၢ နံၣ်အံၤတၢ်ကိၢ်အသဟီၣ်န့ၣ် တလၢကွံာ်ဝဲဒၣ် ဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ် တၢ်ပာ်ပနီၣ်အနီၣ်ထိၣ်သ့ၣ်တဖၣ် ဒီး မ့ၢ်ဝဲတၢ်အဆိကတၢၢ်တဘျီလၢ တၢ်ကိၢ်သဟီၣ်အံၤ တလၢကွံာ်ဝဲဒၣ် ၁.၅ ဒံၢ်ကရံၢ် (Celsius) လၢအအါန့ၢ်ဒ် စဲးဖီကဟၣ်တၢ်ဖံးတၢ်မၤလီၢ်တတုၤလီၤဒ်ဘၣ်ဆၢကတီၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အခါန့ၣ်လီၤ.
ဒ်သိးဒီးအမ့ၢ် မူခိၣ်ကလံၤသီၣ်ဂီၤ တၢ်ဆီတလဲ ဂ့ၢ်ဂီၢ်အူ တၢ်ဖံးတၢ်မၤတခါအသိး ဖဲ၂ဝ၁၅နံၣ် ဖဲရ့ၣ်စ် တၢ်သးလီၤပလိာ်အဖီလာ်န့ၣ် ပဒိၣ်ပပှၢ်လၢဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ် အၢၣ်လီၤလၢ အကကျဲးစၢးဒီသဒၢ တၢ်ကိၢ်သဟီၣ်လၢ အအါန့ၢ် တၢ်ပညိၣ်ပာ်လီၤအီၤ သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ.
NASA ပှၤဟ့ၣ်ကူၣ်ဟ့ၣ်ဖးတၢ်အပတီၢ်ထီလၢမူခိၣ်ကလံၤသီၣ်ဂီၤအဂ့ၢ် Dr Katherine Calvin စံးဝဲဒၣ် မူခိၣ်ကလံၤသီၣ်ဂီၤတၢ်ဆီတလဲသ့ၣ်တဖၣ်အံၤ မၤဘၣ်ဒိၣ်ဘၣ်ထံးဝဲပှၤကညီသ့ၣ်တဖၣ်ဒီး တၢ်မူတဝၢအသနူသ့ၣ်တဖၣ် သကုၤဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်န့ၣ်လီၤ.
“တၢ်မၤနီၣ်မၤဃါအပူၤ ၂ဝ၂၄ မ့ၢ်နံၣ်လၢအကိၢ်ကတၢၢ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်ကိၢ်သဟီၣ်အံၤ အါန့ၢ်လၢ ၁၉၅၁ တုၤ ၁၉၈ဝ နံၣ် တၢ်ထိၣ်ဃူတၢ်ကိၢ်သဟီၣ်အနီၣ်ထိၣ် ၂.၃ ဒ့ၢ်ကရံၢ် (Fahrenheit)န့ၣ်လီၤ. စးထီၣ်ဖဲ တၢ်စးထီၣ်ပာ်ခ့ခါသီ တၢ်မၤနီၣ်မၤဃါန့ၣ် အပူၤကွံာ်နံၣ်ဆံဖှိၣ်အတီၢ်ပူၤမ့ၢ်ဝဲတၢ်ကိၢ်ကလၢၤအဒိၣ်ကတၢၢ်န့ၣ်လီၤ. ပထံၣ်ဘၣ် တၢ်ဆီတလဲဒီး ဟီၣ်ခိၣ်ဒီဖျၢၣ် တၢ်ထိၣ်ဃူ တၢ်ကိၢ်သဟီၣ် တကာ်ဘၣ်, ပထံၣ်ဘၣ်စ့ၢ်ကီး တၢ်ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံး ပှၤကညီဒီး တၢ်မူတဝၢသနူသ့ၣ်တဖၣ် သကုၤဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်အပူၤအံၤန့ၣ်လီၤ. အဃိ, ဖဲပီၣ်လဲၣ်ကၢၢ်ခိၣ်ဟီၣ်ကဝီၤသ့ၣ်တဖၣ်အပူၤန့ၣ် ပီၣ်လဲၣ်ထံအပတီၢ်ဟဲအါထီၣ်, ဒီးဒုးအိၣ်ထီၣ်တၢ်ဒိဘၣ်မၤဟူး ကလံၤမုၢ်ဟဲအူတၢ်ဆူၣ်ထီၣ်ဒီး ပီၣ်လဲၣ်ကၢၢ်ခိၣ်ထံလုၢ်ဘၢတၢ်န့ၣ်လီၤ. သကုၤထံကီၢ်ဒီဘ့ၣ်အပူၤန့ၣ်ပထံၣ်ဘၣ်တၢ်ကိၢ်သဟီၣ်ဆူၣ်ကိၤနးမးသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ပထံၣ်ဘၣ်တၢ်ဆီတလဲသ့ၣ်တဖၣ်အိၣ်ထီၣ်ဒီးထံအတၢ်အိၣ်မူဝးတရံးသ့ၣ်တဖၣ်, လၢအမ့ၢ်မူခိၣ်စူၤဟဲအါထီၣ်န့ၣ်လီၤ. ဟီၣ်ကဝီၤတနီၤနီၤသ့ၣ်တဖၣ်အပူၤန့ၣ် တၢ်ကိၢ်ဃ့ထီအါထီၣ်ဝဲန့ၣ်လီၤ. အဃိ, တၢ်ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးလၢပတူၢ်ဘၣ်အီၤခဲအံၤသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်, ပသ့ၣ်ညါနၢ်ပၢၢ်လၢ တၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤ ခါဆူညါန့ၣ် ကဆဲးအိၣ်အါထီၣ်, ခါဆူညါန့ၣ်တကကလၢၤအါထီၣ် နာ်သက့ တၢ်ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံး လီၤတံၢ်လီၤဆဲးလၢနတူၢ်ဘၣ်အီၤသ့ၣ်တဖၣ် ကဒိးသန့ၤထီၣ်အသးလၢ နအိၣ်ဆိးဖဲလဲၣ်အဖီခိၣ်န့ၣ်လီၤ.”
တၢ်ထုးထီၣ်ရၤလီၤ တနံၣ်တဘျီတၢ်ကိၢ်သဟီၣ် တၢ်ပာ်ဖျါအံၤ ဘၣ်ဝဲဒၣ်ဖဲ ပှၢ်မ့ၣ်အူ အူအီၣ်မၤဂီၤတၢ်ဒိၣ်ဒိၣ်မုၢ်မုၢ် ဖဲ ခဲလံးဖိးနံယါ ကလံၤထံး တကပၤ, လၢအအူအီၣ်ဟးဂီၤကွံာ် Los Angeles ဝ့ၢ်ဒီး မၤသံပှၤ ၁၁ဂၤန့ၣ်လီၤ.
မ့ၣ်အူအီၣ်တၢ်အံၤ ကဲထီၣ်ဖဲတၢ်ကိၢ်ဃ့ထီကဲထီၣ်သးအခါ, ဖဲ ၂ဝ၂၄နံၣ် နံၣ်ကတၢၢ်သၢလါအတီၢ်ပူၤအခါ ဟီၣ်ကဝီၤအံၤအပူၤထံၣ်ဘၣ်ဝဲမူခိၣ်စူၤထံအိၣ်ဒၣ်ထဲ ဝ.ဝ၃ လဲၣ်မး အဃိ ပှၢ်လၢ်ပူၤတၢ်မုၢ်ဘိသ့ၣ်တဖၣ် ကဲထီၣ်ဝဲမ့ၣ်ဆၣ်န့ၣ်လီၤ.
World Meteorological Organisation, ဟီၣ်ခိၣ်ဒီဖျၢၣ်တၢ်ထိၣ်ဒွးမူခိၣ်ကလံၤသီၣ်ဂီၤကရၢ, ပှၤပၢဆှၢတၢ်ခိၣ်ကျၢၢ် — ၂, Ko Barrett, စံးဝဲဒၣ် မူခိၣ်ကလံၤသီၣ်ဂီၤတၢ်ဆီတလဲအံၤ မၤစၢၤဒုးအိၣ်ထီၣ်တၢ်အိၣ်သးလၢ မ့ၣ်အူအီၣ်တၢ်ဒိၣ်ဒိၣ်မုၢ်မုၢ် ဒ်သိးအံၤသ့ၣ်တဖၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.
“ဒ်သိးကီၢ်အမဲရကၤ တၢ်တီခိၣ်ရိၤမဲ ဒီကလုာ်ပီၣ်လဲၣ်ပီၣ်တြီၤဒီး ကလံၤကဟုကရၢ — National Oceanic and Atmospheric Administration စံးဝဲဒၣ်အသိး, မူခိၣ်ကလံၤသီၣ်ဂီၤတၢ်ဆီလဲ, လၢအပၣ်ဃုာ်တၢ်ကိၢ်ဟဲဒိၣ်ထီၣ်, တၢ်ကိၢ်ဃ့ထီအါထီၣ်သ့ၣ်တဖၣ်ဒီး ကလံၤကဟုလၢအသးသူထံသ့ၣ်တဖၣ်, မ့ၢ်ဝဲနီၣ်ဝံာ်ခံခိၣ်သ့ၣ်တခါ လၢအဒုးအါထီၣ်တၢ်လီၤဘၣ်ယိၣ်ဒီး မၤဆူၣ်ထီၣ် ပှၢ်မ့ၣ်အူအီၣ်တၢ်သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. အဃိန့ၣ် တၢ်ကဲထီၣ်သးဒ်သိးအံၤသ့ၣ်တဖၣ်ဒီး မူခိၣ်ကလံၤသီၣ်ဂီၤတၢ်ဆီတလဲ အဘၢၣ်စၢၤ တၢ်ဘျးစဲလိာ်သးအိၣ်န့ၣ် ယဆိကမိၣ် စဲအ့ၣ်ဝဲၤကျိၤသ့ၣ်တဖၣ်ဒုးနဲၣ်ဖျါအီၤအိၣ်ဝဲရှဲရှဲဖိန့ၣ်လီၤ.”
ဘၣ်ဆၣ်သနာ်က့ လၢအကဒုးနဲၣ်စုမုၢ်ဆူ Democrat တၢ်ပာ်လီၤသဲစးသနူသ့ၣ်တဖၣ်အဖီခိၣ်အလီၢ်န့ၣ် မူခိၣ်ကလံၤသီၣ်ဂီၤတၢ်ဆီတလဲကဲထီၣ်သးအံၤ Donald Trump ဒီး အဝဲ Republican သိၣ်မှံၤသ့ၣ်တဖၣ် ဂ့ၢ်လိာ်ဝဲဒၣ်အီၤ ဒီး တဲဝဲလၢ တၢ်ကဲထီၣ်သးအံၤ မ့ၢ်ဝဲဒၣ်လၢ မ့ၣ်အူအီၣ်တၢ်ဖးဒိၣ်သ့ၣ်တဖၣ်အဃိန့ၣ်လီၤ.
Dr Michael Mann, မူခိၣ်ကလံၤသီၣ်ဂီၤပှၤစဲအ့ၣ်ဖိ လၢ University of Pennsylvania, တဂၤတဲဘၣ်ဝဲ ကီၢ် U-K’s Channel 4 တၢ်ကစီၣ်သန့လၢ မူခိၣ်ကလံၤသီၣ်ဂီၤတၢ်ဆီတလဲအံၤကဲထီၣ်ခီဖျိ သနူလၢအစိာ်ကဖီထီၣ် တၢ်ထုးထီၣ်လၢၢ်သွဲၣ်လးဒီး တၢ်ဒွဲၣ်အူလၢၢ်သွဲးလးအဃိန့ၣ် ပှၤဂဲၤလိာ်ထံရူၢ်ကီၢ်သဲးသ့ၣ်တဖၣ် ပာ်တဒၢအမဲာ်တသ့ဘၣ်န့ၣ်လီၤ.
“ဟီၣ်ခိၣ်ဖျၢၣ်ဟဲကိၢ်ကလၢၤထီၣ်အဂံၢ်ထံးတၢ်ကီတၢ်ခဲသ့ၣ်တဖၣ် တၢ်မ့ၢ်တပတုာ်ကွံာ်အီၤဘၣ်န့ၣ် တၢ်ဒွဲၣ်အူလၢၢ်သွဲၣ်လးဒ်အံၤဒီး သနူလၢအဒုးအိၣ်ထီၣ်တၢ်အံၤသ့ၣ်တဖၣ်ကဆဲးအိၣ်နးထီၣ်ဝဲ, လၢအမ့ၢ်ဒ်သိး ကီၢ်အါမဲရကၤအပူၤ မူခိၣ်ကလံၤသီၣ်ဂီၤတၢ်ဆီတလဲအဂ့ၢ် တၢ်ဟူးတၢ်ဂဲၤသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ် Trump အပဒိၣ်ကမၤဟးဂီၤကွံာ်အီၤခဲလၢာ် ဒီး ကမၤအါထီၣ် တၢ်ထုးထီၣ်လၢၢ်သွဲၣ်လးဒီး တၢ်ဒွဲၣ်အူလၢၢ်သွဲၣ်လးခံဆးန့ၣ်လီၤ.”
ပှၤစဲအ့ၣ်ဖိသ့ၣ်တဖၣ် ဟ့ၣ်ပလီၢ်စ့ၢ်ကီးဝဲဒၣ်လၢ ဟီၣ်ခိၣ်ဖျၢၣ်အံၤ ခီဃီၤဝဲဒၣ်ဆူ ဟီၣ်ကဝီၤလၢ တၢ်ပာ်ပနီၣ်အီၤဘၣ် လၢအမ့ၢ် အကိၢ်တလၢကွံာ် တၢ်ဆၢကတီၢ်ဖးယံၤအဂီၢ် တၢ်ပာ်ပနီၣ်လီၤအနီၣ်ထိၣ် ၁.၅ ဒံၢ်ကရံၢ် (Celsius) လၢအအိၣ်ဖဲ ၂ဝ၁၅ ဖဲရ့ၣ်စ် မူခိၣ်ကလံၤသီၣ်ဂီၤအဂ့ၢ် အတၢ်သးလီၤပလိာ်အဖီလာ်န့ၣ်လီၤ.
Bob Ward, ပှၤပၢဆှၢရဲၣ်ကျဲၤသနူခိၣ်ကျၢၢ် ဖဲ Grantham Institute လၢမူခိၣ်ကလံၤသီၣ်ဂီၤတၢ်ဆီတလဲဒီး န့ဆၢၣ်ခိၣ်ဃၢၤဂ့ၢ်ဝီ ဖဲ London School of Economics, စံးဝဲဒၣ်, တၢ်ဂ့ၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤ တၢ်မ့ၢ်ပာ်အီၤဒ်အံၤ ဒီးတဟံးဂ့ၢ်ဝီနီတမံၤဘၣ်န့ၣ်, မူခိၣ်ကလံၤသီၣ်ဂီၤတၢ်ဆီတလဲအံၤ ကမ့ၢ်တၢ်မၤပျံၤမးဖုးဒိၣ်ဒိၣ်မုၢ်မုၢ်လၢပှၤကူပှၤကညီသ့ၣ်တဖၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.
“တၢ်ကိၢ်သဟီၣ် တဒံၢ်ကရံၢ် ဒီး တဝာ်န့ၣ် မ့ၢ်ထိၣ်သတြီၤဒီးတနံၤဘၣ်တနံၤအတၢ်ဆီတလဲသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ် အတမ့ၢ်တၢ်လၢအအါဘၣ်, နာ်သက့ တၢ်အံၤမ့ၢ်ဝဲဟီၣ်ခိၣ်ဒီဖျၢၣ်တၢ်ထိၣ်ဃူ တၢ်ကိၢ်အသဟီၣ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲထံချံၣ်ကိၣ်လိၣ်အစိၤလၢခံကတၢၢ် အပူၤကွံာ် နံၣ် ၁၀,၀၀၀ အတီၢ်ပူၤန့ၣ် ပှၤကညီအတၢ်အိၣ်တၢ်ဆိးသ့ၣ်တဖၣ်လဲၤထီၣ်လဲၤထီဝဲဒၣ်, ဒီး တချုးစဲးဖီကဟၣ်တၢ်ဖံးတၢ်မၤလီၢ်အိၣ်ထီၣ် ဒ်ဘၣ် အခါဖဲန့ၣ်အတီၢ်ပူၤန့ၣ် တၢ်ကိၢ်သဟီၣ် အထီၣ်အလီၤ တၢ်ဆီတလဲန့ၣ် အိၣ်ဒၣ်ထဲ တဒံၢ်ကရံၢ်ဒီး တဝာ် ဃၣ်ဃၣ်န့ၣ်လီၤ. အဃိန့ၣ်, ဖဲပှၤကညီတၢ်အိၣ်တၢ်ဆိးလဲၤထီၣ်လဲၤထီအခါ ပဝဲသ့ၣ်တဖၣ်အံၤ ပအိၣ်ဝဲဒၣ်ဖဲ မူခိၣ်ကလံၤသီၣ်ဂီၤတၢ်ဆီတလဲအထိးနါန့ၣ်လီၤ. အဃိ ပှၤလၢအတကြၢးအိၣ်ဒီးတၢ်ဘၣ်ယိၣ်ဘၣ်ဘှီဒီးတၢ်ဂ့ၢ်အံၤဘၣ်န့ၣ် အတအိၣ်နီတဂၤဘၣ်.”
ဒီးဖဲအီစထြ့လယါကီၢ်ပူၤအံၤ, တၢ်ထိၣ်ဒွးမူခိၣ်ကလံၤသီၢ်ဂီၤဝဲၤလီၢ်ခိၣ်သ့ၣ် ပာ်ဖျါဝဲဒၣ် စးထီၣ်လၢ တၢ်ထိၣ်ဒွး မၤနီၣ်မၤဃါတၢ်ကိၢ်သဟီၣ်စးထီၣ် ၁၉၁ဝနံၣ်အခါန့ၣ် ၂ဝ၂၄နံၣ်အံၤ မ့ၢ်ဝဲဒၣ်နံၣ်လၢအကိၢ်ဒိၣ်ကတၢၢ် ခံနံၣ်တနံၣ်န့ၣ်လီၤ. အီစထြ့လယါကီၢ်ပူၤ တၢ်ကိၢ်အဒိၣ်ကတၢၢ်အနံၣ်န့ၣ်မ့ၢ်ဝဲဒၣ်ဖဲ ၂ဝ၁၉နံၣ် လၢမ့ၣ်အူအီၣ်တၢ်လီၤပျံၤလီၤဖုးကဲထီၣ် ဒိၣ်ဒိၣ်မုၣ်မုၢ် လၢတၢ်ကိးအီၤ Black Summer န့ၣ်လီၤ.
တၢ်အိၣ်ဘှံးကသုၣ်ကသီအကတီၢ်, La Nina Summers — La Nina တၢ်ကိၢ်ခါ တၢ်ခုၣ်လီၤဝံၤ, ပိာ်ထွဲထီၣ်က့ၤအသးလၢ တယံၤဒ်ဘၣ်တၢ်ကိၢ်ကဲထီၣ်အံၤ ဖျါလၢအီစထြ့လယါကီၢ် ဘၣ်ကဒီးဝဲဒၣ် မ့ၣ်အူအီၣ်တပှီၤတၢ်တတၢၤတနါတဘျီကဒီး လၢအမ့ၢ် မ့ၣ်အူအီၣ်ထီၣ်တၢ်ကဲထီၣ်ဂီၢ်မုၢ်ဂီၢ်ပၤ ဖဲ Grampians ဟီၣ်ကဝီၤ လၢအအိၣ်ဖဲဝံးထိရံယါအပူၤ, လၢမ့ၣ်အူအီၣ်တၢ်အါန့ၢ် ၇၆,ဝဝဝ အ့ကး ဖဲဒီကလုာ်သ့ၣ်ပှၢ်ဟီၣ်ကဝီၤအပူၤဒီး တၢ်သူၣ်တၢ်ဖျးဟီၣ်ခိၣ်လီၢ် အပူၤန့ၣ်လီၤ.
ကိတိာ်ခိၣ်ကျၢၢ် Anthony Albanese ဟ့ၣ်ပလီၢ် ပှၤကညီဒီး တၢ်ကရၢကရိသ့ၣ်တဖၣ် အလီၢ်အိၣ်လၢ ကအိၣ်ကတဲာ်ကတီၤပာ်သးလၢ တၢ်ကိၢ်ဒိၣ်တလၢကွံာ်အခၢး လၢအကဲထီၣ်ခီဖျိမူခိၣ်ကလံၤသီၣ်ဂီၤတၢ်ဆီတလဲအဃိအံၤန့ၣ်လီၤ.
“မူခိၣ်ကလံၤသီၣ်ဂီၤတၢ်ဆီတလဲန့ၣ်မ့ၢ်ဝဲတၢ်နီၣ်ကီၢ်န့ၣ်လီၤ. မ့ၢ်လၢမူခိၣ်ကလံၤသီၢ်ဂီၤတၢ်ဆီတလဲအဃိ အခီပညီတမ့ၢ် အဒုးကဲထီၣ် တၢ်ကိၢ်ဒိၣ်တလၢအခၢးအံၤခဲလၢာ်ဘၣ် နာ်သက့ တၢ်အံၤအခီပညီမ့ၢ်ဝဲ စဲအ့ၣ်အတၢ်တဲဘၣ်ပှၤလၢ တၢ်ကိၢ်ဒိၣ်တလၢအခၢးကအိၣ်အါထီၣ်ဒီး အဝဲသ့ၣ်ခဲလၢာ်န့ၣ်အကကိၢ်နးမးန့ၣ်လီၤ. ဒီးတၢ်လၢပထံၣ်ဘၣ်တၢ်ကဲထီၣ်သးအံၤ အတမ့ၢ်ထဲအပူၤကွံာ်စှၤကိးနံၣ်အခါဘၣ် မ့ၢ်ဝဲဒၣ်လၢ နံၣ်ဆံဖှိၣ်အါမးအခါလံန့ၣ်လီၤ. ပထံၣ်ဘၣ်လၢ တနံၣ်ဘၣ်တနံၣ်န့ၣ် တၢ်ကိၢ်ဒိၣ်ထီၣ်ကွ့ၢ်ကွ့ၢ်ဒီး တၢ်ကိၢ်သဟီၣ်သ့ၣ်တဖၣ်နးထီၣ်ဝဲရုၢ်ရုၢ်န့ၣ်လီၤ.”
