Onder een hemel vol twinkelende sterren en door talloze maancycli gaat de cultuur en aanwezigheid van de First Nations van Australië duizenden jaren terug.
Van de wonderen van de Melkweg tot meteorieten en de verschillende fasen van de maan; er is veel te leren over inheemse astronomie en sterrenkennis.
Als we naar de nachtelijke hemel kijken zien we, na de dagelijkse gang van de zon, een prachtige reeks sterren die twinkelen te midden van de voortdurend veranderende fasen van de maan.
Astronomie is de studie van hemellichamen en verschijnselen, en inheemse astronomie verwijst naar de diepgaande kennis van de sterren en hun verbindingen met het land: het begrip dat alles op het land in de lucht wordt weerspiegeld.
Voor Aboriginals en Torres Strait Islander-volkeren geeft de hemel informatie over culturele praktijken die gedurende duizenden generaties zijn doorgegeven via mondelinge traditie, in de vorm van verhalen, liederen, rituelen en kunst.
Moon over the Sydney Harbour Bridge – image Eclipse Chasers.
“Meer dan 60.000 jaar hebben de First Nations naar de hemel gekeken; het helpt ons de wereld om ons heen te begrijpen, met behulp van onze observaties van de sterren, de planeten, de maan, de zon en de atmosfeer, om weersveranderingen en getijden te voorspellen, om te navigeren op land en water, en om voedselbijeenkomsten, jacht, handel of ceremonies te plannen, evenals om verhalen door de generaties heen door te geven”, legt Aunty Joanne uit.
Inheemse sterrenkennis is een manier voor de First Nations om de wereld waarin ze leven te begrijpen, evenals hun rollen en verantwoordelijkheden daarin.
“We hebben een gezegde; alles wat daarboven is, is hier beneden. Dus je kunt je gemeenschap, zanglijnen, belangrijke ceremoniële plaatsen en andere navigatiepunten vinden met behulp van de sterren, maar de sterren alleen hebben een beetje hulp nodig om alles te begrijpen. Dus het kennen van je dans, het kennen van je taal, en de verbinding van jouw gebied met jouw stukje land - dat valideert alles,”
zegt Aunty Joanne.
Duane Hamacher is Associate Professor in de Cultural Astronomie aan de School of Physics van de Universiteit van Melbourne. Hij werkt samen met Aboriginal- en Torres Strait Islander-gemeenschappen om hun traditionele kennis te documenteren en te delen.
De ouderen leggen uit dat alles in de lucht verbonden is met het land. Dus als je wilt weten hoe de wereld om ons heen werkt, moet je naar de sterren kijken.Duane Hamacher.
“Mensen hebben altijd een nauwe band met de hemel gehad. De sterren helpen ons ruimte en tijd te begrijpen. Ze informeren de wet en de wetenschap. Ze dienen als een kaart en een klok. En ze functioneren als een krachtige geheugenruimte, waardoor mensen duizenden jaren lang kennis – ongerept – kunnen doorgeven,” zegt Duane Hamacher.
Alles in de lucht heeft betekenis en doel. De bewegingen van de zon, de maan en de sterren worden gebruikt om veranderingen in onze lokale omgeving te voorspellen, zoals seizoenen, weerpatronen en het gedrag van planten en dieren.
The Australian sky at night - Image Ken Cheung.
“Als je wilt weten wanneer het gaat regenen, kijk dan omhoog. Als je de gedragscycli van dieren wilt markeren of wilt weten wanneer je tuinen of voedselbronnen moet planten of oogsten, kijk dan omhoog. Je moet leren de sterren en je omgeving te lezen om te begrijpen wat ze je vertellen.”
Deze holistische kijk op de wereld staat centraal in de cultuur van de Aboriginals en Torres Strait Islander, zegt Duane Hamacher.
“In de Torres Strait leren ouderen hoe je de manieren waarop je het twinkelen va nde sterren kunt observeren. Als je ze kunt lezen – wat betekent dat je veranderingen in hun eigenschappen waarneemt en interpreteert, zoals hun kleur, scherpte of hoe snel ze twinkelen – leer je belangrijke dingen over de atmosfeer. Dit kan je vertellen of er een storm aankomt of dat de handelswinden veranderen,” legt Duane Hamacher uit.
Elke nacht komen de sterren vier minuten eerder op aan de oostelijke hemel dan de dag ervoor. In de loop van een jaar cirkelen de sterren rond terwijl de aarde rond de zon beweegt.
Deze cyclus van hemelverandering valt samen met veranderingen op het land. Zoals Aunty Joanne uitlegt, is de Emu in the Sky, of de Dark Emu, een bekend sterrenbeeld dat wordt omlijnd door de donkere gebieden in de Melkweg.
“Wat ik leuk vind aan de emoe in de lucht is dat het anderen laat zien hoe de First Nations de donkere plekken in de lucht net zo gebruiken als de sterren, maar ook omdat het het gedrag van de aardse emoe weerspiegelt. Dus wat we ook zien dat de aardse emoe op het land doet, zien we die informatie ook terug in de lucht.”
The Dark Emu rising - Image Geoffrey Wyatt.
“Dit valt samen met de tijd van het jaar dat de emoes zich voortplanten”, zegt Duane Hamacher.
“Naarmate de maanden verstrijken, staat de Donkere Emoe in juni en juli hoog aan de hemel. Dit is de periode waarin mannelijke emoes op de eieren zitten. Wanneer de emoe in augustus en september zich verplaatst naar een positie die loodrecht staat op de zuidwestelijke horizon, beginnen de kuikens uit te komen.”
De hemelse Emu, die voorkomt in de traditionele verhalen van mensen van de First Nations, legt belangrijke wetenschappelijke informatie vast.
“De Gunaikurnai-oudsten uit het zuiden van Victoria vertellen hoe de Maanman een emoe aan het jagen was. De emoe probeerde te ontsnappen door over een boom te rennen die over een rivier lag. Maar hij gleed uit en viel in het water. Vandaag de dag kun je het verhaal in de lucht zien geïllustreerd. De silhouet van de emoe ligt in de hemelrivier , de Melkweg of Warrambool”, legt Duane Hamacher uit.
“De Yarran-boom die over de rivier ligt, is het Zuiderkruis, naast het hoofd van de emoe. Wanneer de Maanman verschijnt, verstopt de emoe zich voor de jager. Dit beschrijft hoe de natuurlijke lichtvervuiling van de Maan, wiens heldere licht de details in de Melkweg uitwasemt, het moeilijk maakt om de emoe te zien.”
Voorbijgaande verschijnselen aan de nachtelijke hemel, zoals meteoren, hebben ook betekenis in inheemse culturen.
Aunty Joanne Selfe - Image supplied. Associate Professor Duane Hamacher, image – Amanda Fordyce.
“Over een groot deel van Noord-Australië worden heldere meteoren in verband gebracht met kwade geestwezens. Meteoren vertegenwoordigen deze lange, slungelige entiteiten die door de lucht vliegen. In de Torres Strait worden heldere meteoren Maier genoemd. Ouderen leggen uit dat ze de geesten vertegenwoordigen van mensen die net zijn overleden, die door de lucht reizen als een raket naar Beig, het land van de doden”, zegt de meneer Hamacher.
De relatie tussen Aboriginals en Torres Strait Islander en de sterren omvat een gevoel van identiteit en verbondenheid; tot de natuurlijke wereld, hun gevoel van zijn en tot hun cultuur.
In First Nation’s astronomy, the origins of the universe go back, way way back to the Tjukurrpa. Westerners refer to that as the Dreaming, but basically, it’s the time long long ago, when all of what exists came to beTante Joanne
“Maar wat interessant is in deze geschiedenis, is dat geen van beide, tijd of geschiedenis zoals wij die begrijpen, betrokken is bij de betekenis. Je ziet, we hebben een concept – en dat heet ‘elke tijd’. En net zoals een spiritueel volk over de aarde zwerft en de bergen, de rivieren, de lucht en alle hemellichamen die we om ons heen zien, creëert, biedt het je een glimp van het begrip dat we in feite mede-scheppers zijn van het universum waarin we leven; de waarnemer en het waargenomene zijn hetzelfde”, legt Aunty Joanne uit.
Op deze manier is inheemse sterrenkennis een integraal onderdeel van het verbinden van het verleden, het heden en de toekomst in een holistisch kennissysteem, dat centraal staat in de First Nations-cultuur.
Schrijf je in of volg de Australia Explained podcast voor meer waardevolle informatie en tips over het opbouwen van je nieuwe leven in Australië.
