«غزلواره‌های غلغله» نام برنامۀ فرهنگی-ادبی‌ای بود که از سوی شماری از فرهنگیان و با حضور شاعران، نویسندگان و پژوهشگران دری/فارسی‌زبان در دو شب (شنبه و یک‌شنبه) در شهر ملبورن آسترالیا برگزار شد.
شب نخست این نشست، شب غزل و موسیقی بود. ضیا ساحل، خواننده و آهنگ‌ساز مقیم ملبورن در این شب با غزل و موسیقی از اشتراک کننده‌ها میزبانی کرد.
شب دوم، شب فرهنگی و ادبی بود. در این شب، نویسندگان، پژوهشگران و شاعران به بررسی روابط هویت و زبان و دشواری‌های آموزش زبان مادری در دنیای مهاجرت پرداختند.
زبان و هویت
شب اول این برنامه، شب غزل و موسیقی بود و ضیا ساحل، خواننده و آهنگ‌ساز مقیم ملبورن موسیقی زنده اجرا کرد (عکس: رضا سرامد) Source: Supplied by Reza Saramad
داکتر حسین شکوهی، استاد زبان در دانشگاه دیکین در بررسی رابطۀ زبان و هویت گفت: «زبان در واقع وسیله نیست، زبان خود آدمی است. زبان هویت افراد هست».
همچنان جواد خاوری، پژوهشگر و داستان‌نویسی که از سال 2010 تاکنون در کشور ناروی زندگی می‌کند، گفت مهاجرت همیشه پرسش هویت را با خود دارد.
آقای خاوری گفت، انسان‌ها تا زمانی که در جامعۀ خودشان زندگی می‌کنند به زبان اهمیتی نمی‌دهند، اما وقتی مهاجر شدند، زبان تبدیل به یک دغدغۀ جدی برای آن‌ها می‌شود.
خاوری گفت: «زبان اساسی‌ترین عنصر هویت است».
به گفتۀ او، زبان هم «هویت‌ساز» و هم «هویت‌سوز» است. انسان‌ها اگر زبان مادری شان را از دست بدهند، هویت شان را از دست می‌دهند.
او گفت، این پندار که کودک اگر زبان جامعۀ میزبان را به خوبی یاد گرفت، در آن حل می‌شود، درست نیست و پرسش هویت برای چند نسلی در میان مهاجران ادامه می‌یابد.
در عین حال، جوانانی که در مهاجرت بزرگ می‌شود، نمی‌توانند هویت کامل کشور مادری شان را با خود حمل کنند و بهترین گزینه برای انسان مهاجر، درک تفاوت‌های فرهنگی و تعامل با فرهنگ کشور میزبان است.
«جوانان ما یک هویت ترکیبی پیدا می‌کنند».
«پس ما برای این که کودکان ما و نوجوانان ما دچار بحران هویت نشوند، باید مسألۀ زبان مادری شان را مورد توجه قرار دهیم».
دشواری‌های آموزش زبان مادری در غربت
داکتر حسین شکوهی، استاد زبان در دانشگاه دیکین آسترالیا Source: SBS Dari
شریف سعیدی، منتقد ادبی و شاعر مطرحی که شعرهایش در دانشگاه‌های افغانستان و ایران تدریس می‌‍شوند و در سویدن معلم زبان مادری‌اش هست، گفت که آموزش زبان مادری به کودکان در غربت، دشوار است.
آقای سعیدی گفت، یکی از دلایل پیشرفت غربی‌ها در زمینۀ آموزش، فراهم بودن فضای آموزشی برای کودکان در خانه است. به گفتۀ او، کودکی که در خانه کتاب می‌بیند، از همان خردسالی با خواندن و کتاب آشنایی می‌یابد.
او افزود: «در غربت، ما در این بخش بسیار مشکل داریم. خانواده‌های ما با یک پارادوکس مواجه هستند. یکی این که ما در خانه با کودکان با زبان مادری گب بزنیم یا نه، با زبان بیرون».
آقای سعیدی توصیه کرد که والدین زبان مادری را در خانه برای کودک زنده نگه دارند، اما هم‌زمان نباید او را از یاد گرفتن زبان جامعۀ میزبان محروم کنند.
به گفتۀ او، پدران و مادران باید بتوانند تعادلی میان زبان مادری و زبان مکتب برای فرزندان شان به وجود آورند.
او با اشاره به سخت بودن خواندن و نوشتن به زبان دری، گفت که آموزش زبان مادری به کودکان، باید به شیوه‌های زیبا و جذاب صورت بگیرد.
آقای سعیدی پیشنهاد می‌کند زبان مادری را به کودکان به صورت طنز، کاریکاتور، نقاشی و کتاب‌های دوزبانه، موسیقی کودک، تبدیل اشعار شاعران بزرگِ زبان مادری به نمایش و تیاتر باید آموزش داد.
برتری دانستن دو زبان
جواد خاوری، پژوهشگر و داستان‌نویس مقیم ناروی Source: SBS Dari
حسین شکوهی گفت، برخلاف باورهای تعدادی از افراد مبنی بر این‌که دانستن یک زبان دیگر، باعث تداخل زبان‌ها می‌شود، افراد دوزبانه، قدرت تجزیه و تحلیل بهتری نسبت به افراد یک‌زبانه دارند.
او گفت: «مطالعات روان‌شناسی زبان نشان داده که نه، برعکس، کسانی که دوتا زبان می‌دانند، قدرت تجزیه و تحلیل‌شان به مراتب بهتر است».
به گفتۀ او، زبان دریچه‌ای است به سوی جهان و با یاد گرفتن زبان جدید، دریچۀ نوی از واقعیت جهانی به سوی فرد باز می‌شود.
آقای شکوهی می‌گوید، زبان دری/فارسی با شعر و شاعران بزرگی چون مولانا، سعدی، حافظ و دیگران در جهان شناخته می‌شود و گویندگان این زبان در خارج، باید روی ترجمه و شناساندن شعر دری کار کنند.
او می‌گوید، ترجمۀ اشعار این شاعران به زبان انگلیسی از سوی انگلیسی‌زبان‌ها، گیرایی و زیبایی اصلی شان را ندارند و دری/فارسی/تاجیکی‌زبان‌هایی که به زبان انگلیسی تسلط دارند، دست به ترجمۀ آثار آن‌ها بزنند تا از این طریق فرزندان شان نیز بتوانند با غنای ادبی زبان مادری شان آشنا شوند.
