در اینجا رویدادهای اصلی در تاریخ سیاسی اوکراین را از زمان استقلال این کشور از مسکو در سال ۱۹۹۱ تا امروز مرور کردهایم:
۱۹۹۱: لیونید کِراوْچوک، رهبر جمهوری شوروی اوکراین، استقلال این کشور را از مسکو اعلام میکند. در یک همهپرسی که همزمان با انتخابات ریاست جمهوری برگزار میشود، اوکراینیها به استقلال رأی میدهند و آقای کراوچوک را به عنوان رییس جمهور انتخاب میکنند. او در ۱۹۹۳ منصب نخستوزیری را حذف و امور کامل دولت را در دست میگیرد.
۱۹۹۴: لیونید کوچما در انتخاباتی که ناظران آن را عمدتاً آزاد و منصفانه بررسی میکنند، آقای کراوچوک را از ریاست جمهوری کنار میزند. آقای کوچما در سال ۱۹۹۹ در انتخاباتی که مملو از بینظمی تلقی میشود، در سمت ریاست جمهوری ابقا میشود.
۲۰۰۴: ویکتور یانوکوویچ، نامزد طرفدار روسیه، رییس جمهور اعلام میشود، اما ادعاهای مبنی بر تقلب در انتخابات، به اعتراضات معروف به انقلاب نارنجی دامن میزند که در نتیجه، انتخابات مجدد برگزار میشود. این بار ویکتور یوشچنکو، نخستوزیر طرفدار غرب، به ریاست جمهوری میرسد.
بيشتر بخوانيد
حمله روسیه به اوکراین؛ در روز نخست نبردها چه گذشت؟
۲۰۰۵: آقای یوشچنکو با وعده خارج ساختن اوکراین از تحت نفوذ کاخ کرملین و حرکت به سمت ناتو و اتحادیه اروپا قدرت را به دست میگیرد. او رییس سابق شرکت انرژی، یولیا تیموشنکو، را به عنوان نخستوزیر منصوب میکند، اما پس از درگیریهای درونی در اردوگاه غربگرایان، او را از سمتش برکنار میکند.
۲۰۰۸: سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) به اوکراین نوید میدهد که این کشور روزی عضویت این پیمان نظامی را کسب خواهد کرد.
۲۰۱۰: آقای یانوکوویچ خانم تیموشنکو را در انتخابات ریاست جمهوری شکست میدهد. روسیه و اوکراین در ازای تمدید اجارهنامه نیروی دریایی روسیه در یک بندرگاه اوکراین در دریای سیاه، قرارداد قیمت گاز منعقد میکنند.
۲۰۱۳: دولت آقای یانوکوویچ در ماه نوامبر مذاکرات تجاری و سیاسی با اتحادیه اروپا را به تعلیق در میآورد و تصمیم به احیای روابط اقتصادی با مسکو میگیرد که ماهها اعتراضات گسترده در کیف را در پی میآورد.
۲۰۱۴: اعتراضات ضد سیاست دولت یانوکوویچ که عمدتاً در اطراف میدان کیف متمرکز شدهاند، به خشونت کشیده میشوند. دهها معترض در این خشونتها کشته میشوند.فبروری ۲۰۱۴: پارلمان اوکراین رأی به برکناری یانوکوویچ از ریاست جمهوری میدهد و وی از کشور فرار میکند. چند روز بعد، مردان مسلح به ساختمان پارلمان در منطقه کریمه هجوم میبرند و بعد از به دست آوردن کنترل آنجا، پرچم روسیه را در آن به اهتزاز در میآورند. مسکو پس از برگزاری یک همهپرسی در ۱۶ مارچ که نشاندهنده حمایت قاطع مردم از پیوستن به فدراسیون روسیه است، کریمه را به خاک خودش ملحق میکند.
درگیری معترضان با سربازان گارد ملی اوکراین در ۲۰۱۴ Source: EPA / SERGEY DOLZHENKO/EPA
اپریل ۲۰۱۴: جداییطلبان طرفدار روسیه در منطقه شرقی دونباس اعلام استقلال میکنند. در نتیجه، جنگی در میگیرد که علیرغم آتشبسهای مکرر، به طور پراکنده تا ۲۰۲۲ ادامه مییابد.
می ۲۰۱۴: پترو پروشنکو که یک مرد تجارتپیشه است، با آجندای غربگرایی در انتخابات ریاست جمهوری پیروز میشود.
جولای ۲۰۱۴: هواپیمای مسافربری اماچ۱۷ در مسیر آمستردام به کوالالامپور هدف موشک قرار میگیرد و در نتیجه سرنگونی آن تمام ۲۹۸ سرنشینش کشته میشوند. بازرسان سلاح استفاده شده را به روسیه نسبت میدهند، اما این کشور دخالت در سرنگونی این هواپیما را رد میکند.۲۰۱۷: امضای یک توافقنامه بین اوکراین و اتحادیه اروپا، زمینه تجارت آزاد کالا و خدمات و سفر بدون ویزه به کشورهای اروپایی را برای اوکراینیها فراهم میسازد.
روسیه دست داشتن در سرنگونی هواپیمای مسافربری اماچ۱۷ شرکت هواپیمایی مالزیا را رد کرده است. Source: AAP
۲۰۱۹: کمدین سابق ولودیمیر زلنسکی با وعده مبارزه با فساد و پایان دادن به درگیری در اوکراین شرقی آقای پروشنکو را در انتخابات ریاست جمهوری ماه اپریل شکست میدهد. حزب «خادم ملت» تحت رهبری آقای زلنسکی در ماه جولای همان سال در انتخابات پارلمانی نیز برنده میشود.
دونالد ترامپ، رییس جمهور وقت ایالات متحده در ماه جولای از آقای زلنسکی میخواهد که در مورد معاملات تجاری احتمالی جو بایدن، رقیب او در انتخابات ریاست جمهوری امریکا، و پسرش هنتر در اوکراین تحقیق کند. افشای این حرکت ترامپ منجر به تلاش نافرجام دموکراتها برای استیضاح او میشود.
جنوری ۲۰۲۱: آقای زلنسکی از آقای بایدن که اکنون به ریاست جمهوری امریکا رسیده است، تقاضا میکند که بگذارد اوکراین به سازمان ناتو ملحق شود.
فبروری ۲۰۲۱: دولت آقای زلنسکی تحریمهایی را علیه ویکتوریا مدودچوک، رهبران اپوزیسیون و برجستهترین متحد کرملین در اوکراین اعمال میکند.
بهار ۲۰۲۱: روسیه نیروهای خود را در نزدیکی مرزهای اوکراین برای آنچه تمرینات آموزشی میخواند، مستقر میکند.
اکتبر ۲۰۲۱: اوکراین برای نخستین بار از پهباد بیرقدار تیبی۲ (Bayraktar TB2) ساخت ترکیه در شرق این کشور استفاده میکند که خشم روسیه را برمیانگیزد.
خزان ۲۰۲۱: روسیه بار دیگر نیروهای خود را در نوار مرزی اوکراین مستقر میکند.۷ دسامبر ۲۰۲۱: رییس جمهور بایدن به روسیه هشدار میدهد که در صورت اشغال اوکراین با تحریمهای گسترده اقتصادی غرب روبهرو خواهد شد.
معترضان طرفدار روسیه در حال عکس گرفتن از سربازان اوکراینی سوار بر یک تانک زرهی در منطقه کراماتورسک Source: SBS
۱۷ دسامبر ۲۰۲۱: روسیه خواستههای امنیتی مشخص خود را که شامل تضمین الزامآور قانونی مبنی بر اینکه ناتو از هرگونه فعالیت نظامی در شرق اروپا و اوکراین خودداری کند، به غرب ارائه میکند.
۱۴ جنوری ۲۰۲۲: در یک حمله سایبری که وبسایتهای دولتی اوکراین را هدف قرار میدهد، به اوکراینیها هشدار داده میشود که «بترسید و انتظار بدترین اتفاقات را داشته باشید».
۱۷ جنوری ۲۰۲۲: نیروهای روسیه برای انجام رزمایش مشترک وارد بلاروس در شمال اوکراین میشوند.
۲۴ جنوری ۲۰۲۲: ناتو نیروهای خود را در حالت آمادهباش قرار میدهد و اروپای شرقی را با کشتیها و جتهای جنگی بیشتر تقویت میکند.
۲۶ جنوری ۲۰۲۲: واشنگتن پاسخی مکتوب به خواستههای امنیتی روسیه ارائه میکند و بر تعهد خود به سیاست «درهای باز» ناتو تأکید میکند. امریکا در عین حال از روسیه دعوت میکند که بر سر نگرانیهای خود وارد مذاکرات «عملگرایانه» با غرب شود. دو روز بعد، ولادیمیر پوتین، رییس جمهور روسیه، میگوید که غرب خواستههای اصلی کشورش را نادیده گرفته است.۲ فبروری ۲۰۲۲: ایالات متحده اعلام میکند که سه هزار نیروی اضافی به لهستان و رومانی اعزام میکند تا از متحدان ناتو در شرق اروپا در برابر هرگونه بحران احتمالی محافظت کنند.
Source: Getty Images/TASS
۴ فبروری ۲۰۲۲: آقای پوتین برای اشتراک در افتتاحیه المپیک زمستانی به پکن میرود و حمایت چین را از خواست خود مبنی بر اجازه نیافتن اوکراین به عضویت در ناتو به دست میآورد.
۷ فبروری ۲۰۲۲: امانویل مکرون، رییس جمهور فرانسه، پس از دیدار با آقای پوتین در کاخ کرملین، به حل دیپلماتیک بحران اوکراین امیدوار میشود. آقای مکرون سپس به کیف میرود و از «شجاعت» آقای زلنسکی و مردم اوکراین تمجید میکند.
۹ فبروری ۲۰۲۲: آقای بایدن هشدار میدهد که روسیه ممکن است هر لحظه به اوکراین حمله کند و وزارت خارجه به امریکاییهای ساکن اوکراین توصیه میکند که فورا این کشور را ترک کنند. سایر کشورها نیز از شهروندان خود میخواهند که اوکراین را ترک کنند.۱۵ فبروری ۲۰۲۲: روسیه اعلام میکند که تعدادی از نیروهایش پس از رزمایش به پایگاههای شان بر میگردند و هشدارهای غرب مبنی بر تجاوز احتمالی را به سخره میگیرد. پارلمان روسیه از آقای پوتین میخواهد که استقلال دو منطقه جداییطلب مورد حمایت روسیه در شرق اوکراین را به رسمیت بشناسد.
یک تکتیرانداز روسی در جریان یک رزمایش نظامی در تامبوف اوبلاست. Source: Getty Images/Russian Defence Ministry Handout
۲۱ فبروری ۲۰۲۲: آقای مکرون میگوید که آقایان بایدن و پوتین در اصول با یک نشست سران درباره اوکراین موافقت کردهاند.
آقای پوتین در یک نطق تلویزیونی میگوید که اوکراین بخش جداییناپذیری از تاریخ روسیه است، هرگز سابقه یک ملت مستقل را نداشته است، توسط قدرتهای خارجی مدیریت میشود و دارای یک رژیم دستنشانده است. آقای پوتین با امضای دو توافقنامه، استقلال مناطق جداییطلب در شرق اوکراین را به رسمیت میشناسد و به نیروهای روسی دستور ورود به این مناطق را میدهد.
۲۲ فبروری ۲۰۲۲: امریکا، بریتانیا و سایر متحدان آنها تحریمهایی را علیه اعضای پارلمان، بانکها و سایر چهرههای روسی اعمال میکنند. آلمان پروژه خط لوله گاز موسوم به «نورد استریم ۲» را به تعلیق در میآورد.
آقای پوتین در یک سخنرانی تلویزیونی خواستار غیرنظامی شدن اوکراین میشود و میگوید توافقنامه صلح مینسک بر سر جمهوریهای جداشده دیگر معتبر نیست و کیف را به خاطر سلب اعتبار این توافقنامه مقصر میداند.
۲۳ فبروری ۲۰۲۲: رهبران جداییطلب مورد حمایت روسیه از این کشور برای دفع تجاوز ارتش اوکراین کمک میخواهند.
۲۴ جنوری ۲۰۲۲: رییس جمهور پوتین دستور «عملیات نظامی ویژه» در شرق اوکراین را صادر میکند و از نیروهای اوکراینی میخواهد که سلاحهای شان را زمین بگذارند و به خانههای شان برگردند. نیروهای روسی حملات موشکی و توپخانهای شان علیه نیروهای اوکراینی و پایگاههای هوایی را آغاز میکنند و مناطقی را در شهرهای بزرگ اوکراین هدف میگیرند.