رضا رستمی از آسترالیا به خاطر خانه امنی که به او داده، قدردانی می‌کند.
آقای رستمی و خانواده جوانش نُه سال پیش به کمک یک قاچاقچی انسان در سفری مخاطره‌آمیز با قایق از اندونیزیا راهی آسترالیا شدند و در جریان آن سفر نزدیک بود دختر ۱۸ ماهه شان را از دست دهند. دختر کوچکش که به مدت چهار روز غذا نخورده بود، در لحظات آخر از نفس افتاده بود.
اما خلاف تصور این روان‌شناس ۵۳ ساله، زندگی بعد از فرار از ایران چندان آسان نبوده است.
آن‌ها پس از ورود به آسترالیا در سال ۲۰۱۳، چندین سال در جزیره کریسمس، ملبورن و سیدنی در بازداشت به‌سر بردند. پنج سال بعد، حکومت آسترالیا به آن‌ها ویزه پناهندگی موقت موسوم به 'Safe Haven Enterprise Visa' (SHEV) داد. این ویزه موقت به پناهندگان اجازه اقامت پنج ساله می‌دهد.
اما در حالی که آقای رستمی از یافتن یک پناهگاه امن قدردانی می‌کند، خانواده او همچنان با آینده‌ای مبهم روبه‌رو هستند و هنوز هیچ افق روشنی به سوی اقامت دایمی برای آن‌ها وجود ندارد.
آقای رستمی به اس‌بی‌اس نیوز گفت: «این بدترین ویزه در سطح جهان است.»
رضا رستمی و خانواده‌اش مدت بیش از یک سال را در بازداشتگاه مهاجرت ملبورن گذراندند. Source: SBS News/Supplied
او افزود: «زندگی در برزخ بلاتکلیفی بسیار بد است، زیرا شما نمی‌دانید که آیا می‌توانید از نظر شغلی یا تحصیلی برای آینده برنامه‌ریزی کنید؟»
آقای رستمی، همسر و دو دخترش در جمع بیش از ۱۹ هزار نفری هستند که قبل از سپتامبر ۲۰۱۳ با قایق به آسترالیا آمده‌اند و ویزه‌های پناهندگی موقت دارند. هرچند که دارندگان این نوع ویزه اجازه کار و تحصیل دارند، اما اگر به گونه تمام‌وقت تحصیل کنند، دست شان از کمک‌هزینه‌های دولتی قطع است.
او گفت: «بدون دسترسی به تحصیلات عالی، دختر بزرگ من نمی‌تواند سال آینده به دانشگاه برود. در حال حاضر، با این ویزه موقت، او باید به عنوان یک دانشجوی بین‌المللی هزینه پرداخت کند ... که هزاران هزار دالر می‌شود.»
هر دو حزب عمده سیاسی آسترالیا از پالیسی 'عملیات مرزهای مستقل' حمایت می‌کنند. این پالیسی که در سال ۲۰۱۳ توسط حکومت تونی ابوت به اجرا گذاشته شد، تمام کسانی را که از آن تاریخ به بعد با کشتی وارد آسترالیا می‌شوند، از اسکان دایمی در کشور منع می‌کند.
آقای رستمی امسال نامزد اولین دور 'جایزه لِس ماری برای قدردانی از پناهندگان' (Les Murray Award for Refugee Recognition) شده بود و در ماه جون، در کنار سایر نامزدان نهایی جایزه، در مورد تجربیات پناهندگی خود نوشت.
او می‌نویسد: «مراحل مختلفی از تروما وجود دارند که یک پناهجو از آن عبور می‌کند.»
او می‌افزاید: «آن سفر با قایق دومین ترومایی بود که من با آن مواجه شدم. نخستین تروما، ترس از دولت ایران بود.»
آقای رستمی می‌نویسد که به عنوان محقق سلامت روانی برای دولت ایران کار می‌کرد که نهادهای استخباراتی کشورش دو بار او را برای بازجویی درباره «نگرش و نظراتش» احضار کردند.
او می‌گوید: «من از امنیت خانواده‌ام بیم داشتم. ما می‌دانستیم که باید از کشور خارج شویم.»
ترومای بعدی، از زندگی تحت بازداشت در جزیره کریسمس می‌آید؛ زمانی که آقای رستمی پی برد واقعیت آسترالیا با آن‌چه که او تصور کرده بود، «بسیار متفاوت» بود.
اکنون آقای رستمی می‌گوید که او و خانواده‌اش با این تروما زندگی می‌کنند که نمی‌دانند آیا می‌توانند برای همیشه در آسترالیا بمانند یا خیر.
او نوشته است: «این ترومایی است که ما همچنان امروز با آن مواجهه هستیم.»
«این برزخی است که بر سلامت روانی و فیزیکی‌ام اثر می‌کند.»
خانواده رستمی در ناحیه راید شهر سیدنی زندگی می‌کنند. آقای رستمی سال گذشته به کمک دانشگاه نیوساوت‌ولز تحقیق بزرگی را در مورد تأثیرات سیاست‌های مهاجرتی آسترالیا بر سلامت روانی فرزندان پناهجویانی که با قایق وارد آسترالیا شده‌اند، راه‌اندازی کرد.
هستی و هایده رستمی در کنار والدین شان، ژیلا سلیمانی و رضا رستمی. Source: SBS News
یافته‌های او نشان دادند که کودکانی که تا هفت سال با ناامنی ویزه‌های بریجینگ زندگی می‌کنند، نزدیک دوبرابر میزان مشکلات روانی اجتماعی را نسبت به کودکان دارای اقامت دایمی تجربه می‌کنند.
او اکنون از حکومت جدید کارگر می‌خواهد که تعهد انتخاباتی خود مبنی بر اعطای ویزه دایمی به دارندگان ویزه پناهندگی موقت را فوراً عملی کند.
او گفت:
لطفاً، عجله کنید... هزاران هزار کودک پناهجو منتظر این تصمیم هستند.
حزب کارگر قبلاً گفته بود که به اجرای وعده‌های انتخاباتی خود متعهد می‌باشد، اما هنوز اعلام نکرده است که از چه زمانی به وعده اعطای پناهندگی دایمی به این گروه از پناهندگان جامه عمل می‌پوشاند.
اندرو جایلز، وزیر مهاجرت، از پاسخ دادن به پرسش‌های اس‌بی‌اس نیوز در این باره خودداری کرد.
وضعیت پناهندگانی که امیدوار به اسکان دایمی در آسترالیا هستند، اخیراً با ماجرای خانواده تامیل سریلانکایی که پس از گذراندن چهار سال بازداشت دوباره به شهر محل زندگی شان در کوینزلند مرکزی برگردانده شدند، دوباره در محراق توجه قرار گرفته است.
اندرو جایلز، وزیر جدید مهاجرت آسترالیا Source: MICK TSIKAS/AAPIMAGE
نادس نادِسالینگام در سال ۲۰۱۲ و همسرش پریا در سال ۲۰۱۳، درست قبل از به اجرا درآمدن 'عملیات مرزهای مستقل'، پس از فرار از سریلانکا با قایق به آسترالیا آمدند.
این زوج پس از رد شدن درخواست پناهندگی شان، برای ماندن در آسترالیا وارد نبرد قانونی با حکومت شدند و گفتند که در صورت بازگردانده شدن به سریلانکا با آزار و شکنجه روبه‌رو خواهند شد. اما اکنون تمام گزینه‌های قانونی آن‌ها تمام شده‌اند.
این زوج که دو دختر خردسال به نام‌های کوپیکا و تارنیکا دارند، با ویزه بریجینگ در بیلوویلا زندگی می‌کنند و امیدوار هستند که آقای جایلز با استفاده از صلاحیت خود به آن‌ها اجازه ماندن بدهد.
نخست‌وزیر آنتونی البنیزی گفته است «هیچ مانعی» برای اسکان دایمی این خانواده در بیلوویلا وجود ندارد.
وزارت امور داخله قبلاً به اس‌بی‌اس نیوز گفته بود که حکومت جدید به عملیات مرزهای مستقل متعهد می‌ماند.
یک سخنگوی این وزارت گفت: «سیاست حکومت آسترالیا استوار است؛ افرادی که به طور غیرقانونی با قایق به آسترالیا سفر می‌کنند، به طور دایمی در این‌جا ساکن نخواهند شد.»
بيشتر بخوانيد
'بن‌بست مهاجرت'؛ پنج چالش عمده فراراه حکومت کارگر
این سخنگو افزود: «هدف عملیات مرزهای مستقل، شکست دادن قاچاقچیان انسان است که مردان، زنان و کودکان آسیب‌پذیر را فریب می‌دهند تا زندگی شان را در دریا به خطر بیندازند.»
«قاچاقچیان انسان جنایت‌کار هستند و از هر وسیله‌ای برای کسب سود به ضرر دیگران استفاده می‌کنند. در مورد قاچاق کردن انسان، این جان افراد است که در خطر می‌باشد.»
خانواده تامیل سریلانکایی اخیراً از دولت آسترالیا خواست که درِ بازداشتگاه‌های مهاجرت را برای همیشه بسته کند.
پاول پاور، مدیر اجرایی شورای پناهندگان آسترالیا، نیز از حکومت کارگر خواسته است که رسیدگی به مشکلات پناهندگان را در اولویت قرار دهد.
آقای پاور گفت: «ما امیدواریم که حکومت جدید در ماه‌های آینده این وعده‌اش را عملی کند، اما مطمئناً دانستن این‌که حکومت جدید برای دادن پناهندگی دایمی به پناهندگان دارای این شرایط آمادگی دارد، تفاوت بزرگی در رفاه مردم ایجاد کرده است.»
آسترالیا در ۷۵ سال گذشته به بیش از ۹۰۰ هزار نفر پناهندگی داده است.
با به قدرت آمدن حزب کارگر، تقاضاها مبنی بر اعطای اقامت دایمی به پناهندگانی که با قایق به آسترالیا آمده‌اند، بالا گرفته‌اند. Source: SBS News
نائومی استیر، مدیر ملی سازمان 'آسترالیا برای یوان‌اچ‌سی‌آر' (Australia for UNHCR)، گفت که سهم انسانی و اقتصادی این پناهندگان به کشور باید، به‌ویژه در روز جهانی پناهندگان، گرامی داشته شود.
خانم استیر گفت: «پناهندگان چیزهای زیادی برای جامعه آسترالیا به ارمغان می‌آورند، و من فکر می‌کنم اگر به اطراف نگاه کنید، می‌توانید پناهندگان را در هر جنبه زندگی- در تجارت و دانش، در ورزش، در رسانه‌ها یا در هنر- ببینید.»
هفته جهانی پناهنده در ۱۹ام جون آغاز می‌شود و ۲۰ام جون، روز جهانی پناهنده است.
