مانند سال‌های دیگر، امسال نیز با نزدیک شدن ۲۶ جنوری، بحث بر سر رخصتی/تعطیلی ملی آسترالیا و جنجال‌های پیرامون آن شدت گرفته است.
در حالی که برخی از آسترالیایی‌ها ۲۶ جنوری را روز اندوه و ماتم می‌دانند، برخی دیگر این تعطیلی عمومی را فرصتی برای تجلیل از تاریخ و دستاوردهای کشور می‌دانند.
روز آسترالیا در ۲۶ جنوری جشن گرفته می‌شود. این روز سالگرد ورود ناوگان اول کشتی‌های بریتانیایی به سرکردگی کاپیتان آرتور فیلیپ به جایی که اکنون سیدنی کوو (Sydney Cove) نام گرفته، می‌باشد. کاپیتان فیلیپ بعد از ورود به این منطقه در ۲۶ جنوری ۱۷۸۸، برای نخستین بار پرچم بریتانیا را برافراشت.
بيشتر بخوانيد
در مورد روز آسترالیا چه می‌دانید؟
اما بسیاری از مردمان ملل اول (بومیان)، این روز را سرآغاز استعمار بی‌رحمانه سرزمین شان و از دست رفتن استقلال و فروپاشی خانواده‌ها و فرهنگ خود می‌دانند.
به همین دلیل، بسیاری‌ها از ۲۶ جنوری به عنوان 'روز بقا'، 'روز تهاجم' و 'روز عزا' یاد می‌کنند.
در سال‌های اخیر جنبشی به رهبری بومیان که خواهان تغییر روز آسترالیا از ۲۶ جنوری است، حمایت زیادی را به خود جلب کرده است. اما از سوی دیگر، گروه‌های حقوق بشری، از جمله عفو بین‌الملل آسترالیا، خواستار لغو کامل روز آسترالیا شده‌اند.
همچنین در سال‌های اخیر هزاران نفر در راهپیمایی‌های 'روز تهاجم' در سراسر کشور شرکت کرده‌اند. برخی از کارفرمایان نیز اکنون به کارکنان خود این امکان را می‌دهند که تعطیلی رسمی خود را در روز دیگری بگیرند.
روز ملی چه کارکردی دارد و چه درس‌هایی می‌توان از کشورهای دیگر آموخت؟
هدف از روز ملی چیست؟
اکثر کشورهای جهان یک روز ملی رسمی دارند که اغلب سالگرد انقلاب یا استقلال خود را در آن جشن می‌گیرند، اما مراسم بزرگداشت آن‌ها بر اساس تاریخ، آداب و رسوم و فرهنگ شان با همدیگر فرق می‌کنند.
به گفته سمنتا آون، مورخ و پژوهشگر در دانشگاه کرتین پرت، روزهای ملی به این دلیل برگزار می‌شوند که «احساس تعلق نسبت به ایده یک ملت و آنچه آن ملت از آن نمایندگی می‌کند» را به مردم کشور یادآوری کند.
خانم آون می‌گوید که روزهای ملی باید بر مبنای «اجماع» ملی تعیین شوند و باید به تاریخ انتخاب شده مرتبط باشد.
دومنیک اوسالیون، استاد سیاست تطبیقی بومی و سیاست عمومی در دانشگاه چارلز استوارت، می‌گوید، اگرچه قرار است روزهای ملی دلیلی برای جشن گرفتن باشند، اما در عین حال «توجه را به خوبی‌ها و بدی‌های یک دولت جلب می‌کنند».
پروفیسر اوسالیون می‌گوید: «چه روزهای جشن باشند و چه روزهای رقابت باشند، یا در موارد بسیار، اندکی از هردوی این‌ها باشند، این پرسش را مطرح می‌کنند که 'منظور ما از ملت چیست؟'»
بنابراین، چه اتفاق می‌افتد وقتی اجماع در مورد روز ملی شروع به کمرنگ شدن می‌کند؟
درس‌هایی از 'روز وایتانگی' نیوزیلند
روز ملی نیوزیلند، 'روز وایتانگی' (Waitangi Day)، هر سال در ۶ فبروری برگزار می‌شود.
نمایشی از بومیان نیوزیلند در کنار دریای وایتانگی در روز ملی نیوزیلند یا روز وایتانگی Source: AAP / David Rowland
پروفیسر اوسالیون می‌گوید، اگرچه تعادل بین جشن و اعتراض می‌تواند سال به سال متفاوت باشد، بسته به این‌که مردم مائوری در مورد اولویت‌های سیاستی دولت روز چه فکر می‌کنند، روز وایتانگی تفاوت فاحشی با روز آسترالیا دارد.
او می‌گوید: «به نظر من، مهم‌ترین تفاوت این است که روز آسترالیا نشانه ورود یک سیستم سیاسی ناخوانده است، در حالی که روز وایتانگی نشان‌دهنده یک توافق است، مجموعه‌ای از شرایطی که اسکان بر اساس آن رخ می‌دهد.»
بيشتر بخوانيد
هفته نیداک ۲۰۲۲: منظور از 'صدا در پارلمان' چیست؟
به گفته او، اگرچه بسیاری از مردم استدلال می‌کنند که به مفاد این معاهده عمل نشده و به طوری که باید به آن احترام نشده است، اما «صرف این واقعیت که توافقی وجود دارد که در مورد آن بحث کرد، روز وایتانگی را به طرز قابل توجهی با روز آسترالیا متفاوت می‌سازد».
پروفیسر اوسالیون می‌گوید، روز وایتانگی بیانگر «همه‌شمول» بودن آن است، در حالی که روز آسترالیا به عنوان رویدادی تلقی که نشان‌دهنده طرد سنجیده شده و آگاهانه بومیان است.
امریکا: چهارم جولای
ایالات متحده روز ملی خود را در ۴ جولای جشن می‌گیرد، روزی که به طور رسمی در سال ۱۷۷۶ از بریتانیا اعلام استقلال کرد.
مشابه آسترالیا، بومیان امریکا نیز به طور فزاینده‌ای اعتبار این روز را زیر سوال برده‌اند؛ چگونه می‌شود روزی که با هدف بزرگداشت از آزادی به عنوان روز ملی تعیین باشد، مبارزه ضداستعمار آن‌ها را نادیده بگیرد؟
مردم در سراسر ایالات متحده راهپیمایی‌هایی را برای تجلیل از چهارم جولای برگزار می‌کنند. Source: Getty / Daniel Knighton
در حالی که ایالات متحده از روز استقلال خود به عنوان روز ملی جشن می‌گیرد، آسترالیا به جشن گرفتن روزی که به استعمار انگلیس درآمد، ادامه می‌دهد.
اسپانیا: فیستا ناسیونال
جشن 'فیستا ناسیونال' اسپانیا در روز ۱۲ام اکتبر با رژه و نمایش نظامی در شهر مادرید، پایتخت، برگزار می‌شود و سالروز ورود کریستف کلمب، کاشف ایتالیایی به قاره امریکا در سال ۱۹۴۲ است.
از این روز در سرتاسر آمریکای لاتین نیز تجلیل می‌شود، اما هر کدام این کشورها نام متفاوتی به آن داده‌اند و اغلب آن‌ها به جای جشن گرفتن ورود کریستف کلمب، از جمعیت بومی خود بزرگداشت می‌کنند.
زنان بومی ونزویلا در جشن بزرگداشت از روز مقاومت بومیان کاراکاس Source: AFP, Getty / Federico Parra
در ایالات متحده، دومین دوشنبه ماه اکتبر به عنوان روز کریستف کلمب جشن گرفته می‌شود. اما مردم بومی امریکا از دهه ۱۹۷۰ بدین‌سو علیه این مراسم تظاهرات کرده‌اند و تعدادی از ایالت‌ها در حال حاضر همزمان یا به جای روز کلمب، روز مردمان بومی را تجلیل می‌کنند.
روز ملی جمهوری خلق چین
چین از ۱ اکتبر، سالروز تأسیس جمهوری خلق چین در سال ۱۹۴۹ پس از پیروزی انقلاب به رهبری مائو تسه‌تونگ بر دولت ملی‌گرای چین، به عنوان روز ملی خود تجلیل می‌کند.
در سرزمین اصلی چین به این مناسبت یک هفته تعطیلی عمومی می‌باشد که از آن به عنوان «هفته طلایی» یاد می‌شود. در ماکائو دو روز و در هنگ کنگ یک روز تعطیلی عمومی است.
برخورد پولیس با معترضان طرفدار دموکراسی در روز ملی چین در هنگ کنگ، ۱ اکتبر ۲۰۱۹ Source: Getty / SOPA Images
از توکیو تا استانبول و از سیدنی تا وین، مردم از این روز برای تأیید اتهامات نقض حقوق بشری اویغورها و تبتی‌ها و همچنین دموکراسی هنگ کنگ استفاده کرده‌اند.
