Bệnh cúm (influenza) còn được gọi là 'flu', là căn bệnh đường hô hấp gây viêm nhiễm ở mũi, họng và phổi. Bệnh có thể ảnh hưởng từ mức độ trung bình đến nghiêm trọng, bao gồm cả tử vong.
Triệu chứng của cúm Các triệu chứng của bệnh cúm có thể kéo dài ít nhất một tuần và có thể bao gồm: sốt, ho, đau họng, sổ mũi hoặc nghẹt mũi, đau nhức cơ, đau khớp xương, nhức đầu, mệt mỏi, buồn nôn, nôn mửa và tiêu chảy (xảy ra nơi trẻ em nhiều hơn).
Hầu hết những người bị cúm có thể hồi phục sau vài ngày, nhưng một số người có thể đau yếu trầm trọng và nguy hiểm đến tính mạng.
Nếu các triệu chứng cúm trở nặng thì nên gọi bác sĩ hoặc cấp cứu ngay lập tức.
Bệnh cúm có thể nghiêm trọng đến mức nào?
Bệnh cúm có thể trở nên rất nghiêm trọng, nhất là với người cao tuổi, trẻ em, phụ nữ mang thai và những người có các bệnh lý nhất định.
Các biến chứng nghiêm trọng liên quan đến bệnh cúm có thể bao gồm: Viêm phổi, viêm tai, viêm xoang, mất dịch cơ thể (mất nước), tình trạng bệnh mạn tính trở nên nghiêm trọng hơn (hen suyễn, suy tim sung huyết hoặc tiểu đường)
Nếu bị bệnh cúm khi đang mang thai, thì sẽ có nguy cơ cao gặp phải các biến chứng như chuyển dạ sớm, sinh non, thậm chí tử vong.
Bệnh cúm lây lan ra sao? Cúm lây lan từ các giọt bắn của một người nhiễm bệnh khi họ ho, hắt hơi hoặc sờ vào các bề mặt, chẳng hạn như tay nắm cửa và nút bấm thang máy.
Cúm có thể lan truyền từ một người bị nhiễm đến người khác. Một người bệnh có thể lây cúm cho người khác trước cả khi biết mình bị cúm.
Người lớn có thể lây cúm cho người khác vào một ngày trước khi họ xuất hiện các triệu chứng và thời gian lây bệnh kéo dài tới năm ngày sau. Trẻ em và những người có hệ miễn dịch suy yếu có thể làm lây lan cúm trong từ 10 ngày trở lên.
Điều gì có thể ngăn chặn cúm lây lan?
Nhiều hành vi an toàn-COVID mà nhiều người đã thực hiện trong vài năm qua được cho là hữu hiệu để ngăn bệnh cúm lan tràn.
Người bệnh được khuyến cáo nên ở nhà nếu cảm thấy không khỏe, và tránh tiếp xúc gần với những người khác.
Nếu ho hoặc hắt hơi thì nên dùng khuỷu tay hoặc dùng khăn giấy che mặt, sau đó bỏ khăn giấy đã dùng vào thùng rác và rửa tay sạch sẽ.
Việc đeo khẩu trang và rửa tay kỹ lưỡng thường xuyên cũng được khuyến cáo. Thời gian rửa tay nên kéo dài ít nhất 20 giây, nhất là sau khi ho, hắt hơi hoặc hỉ mũi. Có thể dùng dung dịch rửa tay khô có cồn để diệt khuẩn.
Đặc biệt, tiêm chủng là biện pháp tốt nhất để ngăn ngừa cúm và các biến chứng của bệnh.
Thời điểm nào nên chích ngừa cúm để được bảo vệ tốt nhất?
Mỗi người cần đi chủng ngừa hàng năm vì siêu vi cúm mỗi năm mỗi biến đổi. Thuốc chủng ngừa cúm (flu vaccines) được cập nhật mỗi năm để giúp bảo vệ đối với dòng siêu vi có nguy cơ hoành hành trong mùa cúm sắp tới.
Một số người đủ điều kiện được chủng ngừa cúm miễn phí vì họ dễ bị cúm. Đó là:
- trẻ em từ 6 tháng đến dưới 5 tuổi
- những người có bệnh nền trầm trọng (suyễn nặng, tiểu đường, ung thư, rối loạn miễn dịch, béo phì, bệnh thận, tim, phổi hoặc gan)
- phụ nữ có thai
- Thổ dân và Dân đảo Torres Strait từ 6 tháng tuổi trở lên
- người 65 tuổi trở lên.
Mọi người có thể nhiễm cúm vào bất cứ lúc nào trong năm, nhưng bệnh thường hoành hành nhất vào mùa đông. Vì vậy giới chức y tế khuyến cáo nên chích ngừa cúm vào trước mùa đông hàng năm.
Bác sĩ gia đình và dược sĩ bắt đầu cung cấp dịch vụ tiêm ngừa cúm vào khoảng tháng Tư - tháng Năm.
Những người hội đủ điều kiện có thể nhận được chủng ngừa cúm miễn phí qua bác sĩ gia đình hoặc Dịch vụ Y tế Thổ dân. Người 65 tuổi trở lên, cũng có thể đến dược sĩ địa phương để được chủng ngừa.
Người không hội đủ điều kiện để được ngừa cúm miễn phí có thể mua thuốc ngừa từ bác sĩ gia đình hoặc dược sĩ của mình và trả một khoản phí nhỏ. Khoản phí này có thể thay đổi tùy nơi cung ứng.
Thuốc ngừa cúm có bảo vệ chống lại cảm lạnh hoặc các virus khác không?
Thuốc ngừa cúm hàng năm có chứa các chủng virus cúm mà giới nghiên cứu cho rằng sẽ phổ biến nhất vào năm đó.
Thuốc ngừa cúm không thể bảo vệ khỏi coronavirus, cảm lạnh hoặc các virus khác.
Mất bao lâu để thuốc ngừa có thể bảo vệ một người khỏi bệnh cúm?
Phải mất khoảng tám đến mười ngày sau khi tiêm ngừa cúm để cơ thể tạo ra phản ứng miễn dịch mạnh mẽ ở hầu hết người lớn khỏe mạnh.
Người có dự định đi du lịch được khuyến cáotiêm phòng cúm ít nhất hai tuần trước khi đi.
Thuốc ngừa cúm có khả năng bảo vệ thế nào?
Tính hiệu quả của thuốc ngừa cúm thay đổi từ năm này sang năm khác phụ thuộc vào sự trùng hợp giữa các chủng cúm trong thuốc ngừa và các chủng cúm đang lưu hành trong môi trường. Ngoài ra tác dụng của thuốc cũng tùy vào độ tuổi và sức khỏe của người chích ngừa.
Không có loại thuốc ngừa cúm nào đạt hiệu quả 100%, nhưng thuốc có thể bảo vệ ở mức độ trung bình trong khoảng một năm, và có thể giúp giảm mức độ nghiêm trọng nếu chẳng may mắc bệnh.
Những người đã chích ngừa cúm đôi khi vẫn có thể bị cúm, nhưng bệnh cúm của họ thường ít nghiêm trọng hơn.
Các nghiên cứu cho thấy rằng vắc-xin phòng cúm có các lợi ích khác như giúp giảm nguy cơ tử vong, giảm nguy cơ phải vào phòng chăm sóc đặc biệt và giảm thời gian nằm viện.
Chủng vắc xin cúm năm 2023
Khuyến nghị của Ủy ban Vắc xin Cúm Úc (AIVC) về thành phần của vắc xin cúm cho Úc vào năm 2023 đã giới thiệu một chủng mới cho vắc xin NIP khi so sánh với thành phần vào năm 2022.
Một số phản ứng đối với mũi tiêm phòng cúm năm 2023 bao gồm: sốt, đau cơ, nhức đầu hoặc suy nhược. Một số phản ứng hiếm gặp bao gồm ngất xỉu, chóng mặt, mờ mắt hoặc ù tai ngay sau khi chích ngừa. Nếu phản ứng kéo dài hơn 2 ngày hoặc trở nên khó chịu hơn, người bệnh cần đến gặp bác sĩ gia đình.
Người đã từng bị cúm có bị tái nhiễm không?
Siêu vi cúm thường xuyên thay đổi. Vì thế, một người đã bị cúm hoặc đã chích ngừa cúm trước đây thì vẫn có thể bị nhiễm một chủng cúm mới. Đó là lý do tại sao chích cúm hàng năm là rất quan trọng.
Mời quý vị vào Audio để nghe Bác sĩ Nguyệt Thái trình bày về tầm quan trọng của tiêm phòng cúm và những điều cần lưu ý cho mùa cúm 2023.
