Các nước tham dự hiện đặt nghi vấn về khả năng của Mỹ trong vai trò điều giải tiến trình hòa bình ở Trung đông.
Việc nầy diễn ra khi các cuộc biểu tình xảy ra trên khắp thế giới nhằm ủng hộ cho người Palestine với nhiều nhóm hết sức giận dữ trước hành động của ông Trump.
Việc Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump nhìn nhận Jerusalem là thủ đô của Israel, đã khiến cho thế giới Ả rập hết sức giận dữ cũng như làm cho một số đồng minh Tây phương thêm bực bội khi họ cho rằng, đó là một đòn đi ngược với nỗ lực hoà bình và có nguy cơ dấy lên thêm bạo động trong vùng.
Các Ngoại trưởng Ả rập đã tham dự cuộc họp khẩn cấp tại Cairo, nhằm để ra một phản ứng chung đối với lời tuyên bố của ông Trump.
Tình trạng của Jerusalem là nguyên nhân chính yếu của cuộc xung đột giữa Israel và Palestine và hành động của ông Trump được mọi người xem là Mỹ đứng về phía Israel.
Tổng Thư Ký Liên đoàn Ả rập Mamoud Afifi quan ngại về khả năng của Hoa kỳ, trong việc hỗ trợ cho tiến trình hoà bình Trung đông.
Ông cho rằng, hành động của Mỹ là hết sức nguy hiểm.
"Quả là chuyện không thể chấp nhận được và rất nguy hiểm, một quyết định về hình thức và nội dung chống lại luật quốc tế và các nghị quyết quốc tế. Nó đặt dấu hỏi về việc tôn trọng các nỗ lực của Mỹ trong việc ủng hộ hoà bình tại Trung đông".
Được biết trong nội bộ của chính phủ Trump, các viên chức vẫn thảo luận về tính chất đặc biệt trong bài diễn văn của ông Trump, khi họ nhận được những lời cảnh cáo tràn ngập từ các chính phủ đồng minh.
Tuy nhiên một viên chức Mỹ nói rằng, tuyên bố về Jerusalem của ông Trump sẽ nhấn mạnh về các vấn đề về chủ quyền và biên giới, sẽ được hai bên Israel và Palestine thương thuyết.
Viên chức nầy cho biết, ông Trump có thể kêu gọi Jordan hãy duy trì vai trò là giám sát viên hợp pháp về thắng tích của Hồi giáo tại Jerusalem và phản ảnh ước nguyện của người Israel và Palestine, về một giải pháp 2 quốc gia.
Tuy nhiên theo Quốc vương Salman của Á rập Saudi qua cuộc điện đàm đến Tổng thống Mỹ, lời tuyên bố của ông Trump về Jerusalem trước một hòa ước, sẽ làm ngăn cản tiến trình thương thuyết hoà bình và gia tăng căng thẳng trong khu vực.
Quốc vương cho rằng, lời tuyên bố của ông Trump sẽ tạo ra một sự gây hấn rõ ràng đến tất cả người Hồi giáo trên khắp thế giới.
Trong lời kêu gọi đến Chủ tịch Palestine Mahmoud Abbas và Quốc vương Jordan Abdullah đệ nhị, ông Trump gởi đến thông điệp tương tự nhau.
"Chúng tôi kêu gọi các quốc gia yêu chuộng hoà bình trên thế giới, hãy lên tiếng rõ ràng và bác bỏ quyết định bất hợp pháp của Tổng thống Mỹ và nhìn nhận một quốc gia Palestine với đông Jerusalem là thủ đô", Ahmeh Aboul Gheit.
Cả hai nhà lãnh đạo cảnh cáo việc ông Trump di chuyển Tòa Đại sứ Mỹ, có thể đe dọa cho nỗ lực tìm kiếm hoà bình Trung đông, gây bất an và ổn định trong vùng và cả thế giới.
Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan tuyên bố trước Quốc hội Thổ rằng, việc nhìn nhận Jerusalem là thủ đô của Israel là vượt qua mức giới hạn và Thổ có thể phản ứng, bằng cách cắt đứt quan hệ ngoại giao với Israel.
Còn Tổng thống Pháp Emmanuel Macron cho biết, ông đã nhắc nhở Tổng thống Trump qua một cuộc điệm đàm rằng, Jerusalem nên được quyết định qua thương thuyết, trong việc thiết lập một quốc gia Palestine sống chung với Israel.
Trong khi đó, người đứng đầu chính sách ngoại giao Liên Âu là bà Federica Mogherini nói với Ngoại trưởng Mỹ Rex Tillerson rằng, hành động như vậy là phá hoại hoà bình và phải tuyệt đối nên tránh.
Mặc dù lời bình luận của ông Trump đến các lãnh đạo thế giới, các viên chức Hoa kỳ cho rằng việc loan báo dời Tòa Đại sứ Mỹ có thể không bắt đầu.
Thay vào đó họ cho biết, ông Trump có thể ký một văn kiện hoãn thi hành và việc di chuyển Tòa Đại sứ đến Jerusalem, có thể để lại 6 tháng nữa.
Ông Trump cũng có thể chỉ thị cho đại sứ Mỹ tại Israel là ông David Friedman, quyết định về thời gian thích hợp để lập Tòa Đại sứ tại Jerusalem.
Trở lại cuộc họp cuả Liên đoàn Ả rập, Ngoại trưởng Palestine Rayad el Maliki kêu gọi các quốc gia, hãy tỏ ra bất đồng với quyết định của ông Trump, vì quyết định nầy là bất hợp pháp.
"Chúng tôi kêu gọi mọi quốc gia trên thế giới, hãy bác bỏ quyết định bất công và bất hợp pháp nầy, cùng việc bảo vệ quyền hạn của người dân Palestine là chuyện không thể thương thuyết được".
Trong khi đó, Tổng Thư Ký Liên đoàn Ả rập là ông Ahmeh Aboul Gheit, cũng ủng hộ lời kêu gọi nói trên.
"Chúng tôi kêu gọi các quốc gia yêu chuộng hoà bình trên thế giới, hãy lên tiếng rõ ràng và bác bỏ quyết định bất hợp pháp của Tổng thống Mỹ và nhìn nhận một quốc gia Palestine với đông Jerusalem là thủ đô", Ahmeh Aboul Gheit.
Ngoại trưởng Palestine kêu gọi khối Ả rập tại Liên hiệp quốc, hãy đệ trình một dự thảo nghị quyết đến Hội đồng Bảo an, để lên án quyết định của ông Trump.
Ngoại trưởng Lebannon là Gebran Bassil nói rằng, các quốc gia Ả rập nên xem xét việc đặt ra cấm vận kinh tế chống lại Mỹ, để ngăn cản nước nầy di chuyển Tòa Đại sứ đến Jerusalem.
Được biết tuyên bố của Mỹ đã dấy lên ba ngày biểu tình trên khắp thế giới, trong đó có vụ biểu tình gây tử vong tại vùng Tây ngạn và dải Gaza.
Thêm thông tin và cập nhật Like
Nghe SBS Radio bằng tiếng Việt mỗi tối lúc 7pm tại
Nghe SBS Radio bằng tiếng Việt mỗi tối lúc 7pm tại
