Việc sở hữu một ngôi nhà được xem là “giấc mơ vĩ đại của người Úc”.
Nhưng khi rất nhiều người có cùng ước mơ như vậy, thì có một vấn đề nổi lên liên quan đến giá nhà ở hiện nay.
Cựu Tổng trưởng Ngân khố Josh Frydenberg vào năm ngoái cũng thừa nhận giá của một ngôi nhà đã thực sự tăng lên, vào thời điểm cuộc điều tra mới nhất của Thượng viện về khả năng mua nhà đang được tiến hành.
"Quyền sở hữu nhà đã giảm đối với những người trong độ tuổi từ 25 đến 44. Chúng tôi đã thấy điều đó xảy ra theo thời gian - và chi phí của một ngôi nhà mới dựa trên tỷ lệ so với thu nhập cũng đã thực sự tăng lên theo thời gian trong những năm gần đây."
Sự sụt giảm quyền sở hữu nhà cũng được phản ánh qua xu hướng đi thuê nhà.
Điều tra dân số năm 2021 cho thấy số lượng người cho thuê nhà đã tăng lên đáng kể, đặc biệt là trong vài năm qua.
Ông Joel Dignam, thuộc nhóm cho thuê nhà Better Renting, cho biết đây là loại hình hộ gia đình phát triển nhanh nhất hiện nay.
"Hiện giờ có thể có hơn 7 triệu người thuộc các hộ gia đình đi thuê nhà ở Úc. Đó là một nhóm dân số khá lớn. Và những người này đang già đi và đi thuê nhà dài hạn hơn.”
Khi việc thuê nhà trở thành một giải pháp lâu dài, có rất nhiều bằng chứng cho thấy rằng không phải là chuyện dễ dàng gì.
Tổ chức Anglicare Australia đã công bố một phúc tình mới cho thấy không chỉ những người hưởng trợ cấp phúc lợi cảm thấy khó khăn mà ngay cả những người có công việc toàn thời gian cũng vậy.
Giám đốc điều hành của Anglicare là bà Kasy Chambers.
"Trong mười năm qua, chúng tôi đã đưa ra một bản tóm tắt về khả năng thuê nhà, trong đó chúng tôi nghiên cứu từng khoản cho thuê - cho thuê tư nhân - chào bán trên thị trường vào một ngày cuối tuần cụ thể. Và những gì chúng tôi có thể thấy trong mười năm đó - khi chúng tôi đã bắt đầu thực hiện nghiên cứu, chúng tôi nghĩ rằng mọi thứ thật tồi tệ, nhưng mọi thứ còn trở nên tệ hơn xảy ra với mọi loại hộ gia đình mà chúng tôi nghiên cứu.”
Vấn đề chính của những người đi thuê nhà là giá cả.
Mất nhiều chi phí để cho thuê một ngôi nhà, cón phía nhóm người đi thuê nhà thì nói rằng thiếu các biện pháp bảo vệ người thuê liên quan đến chất lượng nhà ở, hoặc thời gian cho thuê đủ dài để họ có thể ở lại.
Ông Joel Dignam cho biết cũng không thực sự có hạn chế nào về việc chủ nhà có thể tăng tiền thuê.
"Những thách thức về khả năng chi trả này về căn bản đang tăng lên và gây ra nhiều nỗi lo sợ. Những thách thức này đang tiến sâu vào các vùng nông thôn cũng giống như ở các thành phố lớn. Tiền thuê nhà là khoản chi phí hộ gia đình lớn nhất, và đang dần tăng thêm 10 hoặc 20 phần trăm. Và khoản chi phí này lớn hơn rất nhiều so với hóa đơn tiền điện hoặc bất cứ hóa đơn nào khác.”
Ken Morrison là giám đốc điều hành của Hội đồng địa ốc của Úc.
"Chính phủ liên bang trước đây đã cho biết nguồn cung nhà ở sẽ trở nên tệ hơn trước khi nó trở nên tốt hơn, và trên thực tế trong bốn năm tới, chúng tôi dự đoán nguồn cung nhà ở sẽ giảm khoảng một phần ba vào thời điểm sự gia tăng dân số của chúng ta sẽ được bình thường hóa, vì các biên giới quốc tế hiện đã mở.”
Ông Ken Morrison nói rằng việc thiếu nguồn cung nhà ở đang khiến giá thuê tăng lên.
"Chúng tôi đã thấy giá thuê căn hộ tăng vọt 10% trong 12 tháng qua, và thậm chí tăng cao hơn ở một số vùng nông thôn. Chúng tôi nhận thấy đặc biệt là nguồn cung nhà ở cho các dự án căn hộ bị ảnh hưởng, vì vậy, có nhiều khả năng giá thuê nhà chuẩn bị chịu áp lực lạm phát trong vài năm tới.”
Nhưng dù lý do gì đi nữa, các nhóm người đi thuê nhà cho rằng không được phép quên yếu tố con người.
Ông Joel Dignam nói rằng mọi người đều cần một nơi nào đó để sinh sống - nhưng thị trường hiện tại không có lợi cho người thuê nhà.
"Nếu bạn là chủ nhà cho quảng cáo một bất động sản, bạn có thể nhận được đến 40 đơn đăng ký. Số đơn đăng ký thuê nhà nhiều hơn, số người đề nghị thuê nhiều hơn. Và vì vậy hiện nay đang là thị trường của chủ nhà và mọi người tranh thủ lấy những gì họ có thể nhận được.”
Tại tổ chức Anglicare, bà Kasy Chambers cho biết bà đã thấy rất nhiều ví dụ về tác động của việc buộc phải chuyển đổi chỗ ở liên tục đối với cá nhân và gia đình.
“Chúng tôi nói chuyện với rất nhiều người phải chuyển chỗ ở liên tục thời điểm không muốn. Chúng tôi đã nói chuyện với một người mẹ - đứa con sáu tuổi của cô ấy đã học ở tám trường học và ở những trung tâm giữ trẻ khác nhau. Nhưng đó không phải là lựa chọn của cô ấy, và điều đó không tốt cho việc học của đứa trẻ. Nhưng mọi người vẫn đang phải chấp nhận những quyết định như vậy.”
Bà Chambers nói rằng nhà chính phủ không mang lại giải pháp thay thế thực sự cho những người có thu nhập thấp vì danh sách chờ đợi rất dài, ngay cả đối với những người có hoàn cảnh rất tệ.
Và trên thực tế, những con số về nhà phính phủ đã đi ngược lại kỳ vọng.
“Chúng tôi đã thấy lượng nhà ở chính phủ giảm đi nghiêm trọng, và vì vậy điều này đẩy áp lực sang cho thị trường cho thuê tư nhân nhưng cũng không thể đáp ứng được nhu cầu.”
Kasy Chambers nói rằng đôi khi mọi người bị buộc phải ra ngoài đường ở.
“Có những gia đình phải ngủ trong ô tô. Chúng tôi thấy chuyện này đang dần trở thành một điều bình thường. Mọi người không còn sốc khi nghe tin về một gia đình phải sống trong lều hoặc trong xe caravan.”
Phúc trình mới của tổ chức Anglicare về khả năng chi trả nhà ở đã đưa ra một kế hoạch để thoát khỏi cuộc khủng hoảng.
Họ kêu gọi thử nghiệm các mô hình cho thuê dài hạn, an toàn đối với nhóm người thuê nhà tư nhân.
Và tất cả các dự án xây dựng mới phải có thêm hạng mục nhà ở giá phải chăng.
Nhưng bà Chambers nói rằng kế hoạch chủ chốt là việc cải tổ thuế, bởi vì theo họ thì hệ thống hiện tại đang làm mọi thứ trở nên tồi tệ hơn.
Hội đồng địa ốc cũng muốn hệ thống thuế phải được thay đổi.
Ông Ken Morrison nói rằng một số điều chỉnh có thể khuyến khích có thêm nguồn cung nhà ở giá cả phải chăng.
"Có thêm hỗ trợ cho các nhà cung cấp nhà ở chính phủ để cung cấp nhà ở giá cả phải chăng hơn. Đồng thời để khuyến khích các dự án tư nhân cung cấp thêm nhà ở giá cả phải chăng hơn.”
Nhưng không rõ là bao lâu, hoặc nếu có, thì sự thay đổi tiềm năng nào trong số này có thể xảy ra.
Bộ trưởng Ngân khố Liên bang Jim Chalmers đã có chỉ dấu rằng ngân sách tháng 10 sắp tới sẽ không có mọi thứ mà mọi người muốn.
“Nó nằm trong tầm tay của chúng tôi để củng cố nền kinh tế và để có một tương lai tốt đẹp hơn. Nhưng trước tiên chúng tôi cần tập trung giải quyết tình trạng lạm phát cao và lãi suất tăng đi kèm với lạm phát.”
