Mái ấm gia đình là một tiết mục mới được phát thanh trên làn sóng của SBS Radio từ tháng 5. Chương trình là cầu nối cho những tâm sự, chia sẻ, thắc mắc về cách hàn gắn, kết nối và vun vén cho mái ấm của mỗi chúng ta.
Mỗi tuần, chúng tôi sẽ cùng với các chuyên gia trò chuyện, tìm cách gỡ rối, và chia sẻ với quý thính giả những câu chuyện khó xử, đôi khi không biết bày tỏ cùng ai để giữ gìn hạnh phúc gia đình.
Khách mời của số đầu tiên là tác giả sách, chuyên gia tham vấn về nuôi dạy con Jerry Lê từ Melbourne.
Đối với nhiều cha mẹ khi có con bước vào độ tuổi teen, họ thường tâm sự rằng đây là khoảng thời gian khó khăn nhất trong việc trao đổi và trò chuyện với các con, đặc biệt là về những chủ đề nhạy cảm như giới tính hoặc yêu đương ở tuổi mới lớn. Câu chuyện mà chị Ngọc Đinh, đang sống ở Melbourne tâm sự với 'Mái ấm gia đình' là một ví dụ.
Tâm sự của nhân vật Ngọc Đinh, một người mẹ có hai con độ tuồi teen, đang sống tại Melbourne.
"Em khuyến khích các con xem những bộ phim giáo dục giới tính cùng với mẹ. Cậu con trai lớn thì xem…nhưng khi nói chuyện với con gái thì nó cứ xua tay bảo con biết rồi mẹ ơi. Khi xem cảnh hôn, cháu cũng lấy tay che mặt. Em nói với con là nay mai con có bạn trai thì nói cho mẹ biết. Khi mình nói con đừng có sex trước hôn nhân, nếu giữ được thì giữ, thì con nói yuck. Em không biết nói chuyện này thế nào…
Em là một người mẹ rất cởi mở dạy cho con. Ngày xưa cha mẹ không dạy mình nhiều. Mình cứ bươn trải rồi tự lớn. Nên em muốn chỉ con mình, nhiều cái mình nghĩ con còn nhỏ nên không nói, nhưng rồi đụng chuyện, may mà nó không hư. Do vậy em nghĩ phải dạy trước khi các bé đụng chuyện…”
Chia sẻ của khách mời Jerry Le
Đây là một thử thách rất lớn và rất nhiều bố mẹ gặp khó khăn trong việc giáo dục giới tính cho các con bên này.
Thứ nhất là với cha mẹ Việt Nam, cũng như Á Đông, mình quan niệm đây là những chuyện rất riêng tư, càng biết chậm càng tốt, nói sớm với các con thì như ‘dắt đường cho hươu chạy’.
Thứ hai là thời nay khác với thời của thế hệ trước, trẻ con tiếp xúc sớm với internet và công nghệ, điện thoại rất sớm. Nếu con bạn có điện thoại và máy tính, chỉ cần một nhấn một cú click chuột là có thể nhìn hết tranh ảnh, phim có tính khiêu dục. Kể cả xem youtube, không chủ định, cũng có quảng cáo, rồi spam. Chưa kể, trẻ con bên này lại đa dạng và phát triển nhanh chậm rất khác biệt. Nên 12, 13 tuổi, kể cả con bạn không chủ động xem, cũng có thể nhận những tin nhắn sexting từ các bạn cùng lứa, hoặc nhìn các bạn có bạn trai, bạn gái.
Theo nghiên cứu, hai trên ba bố mẹ đồng ý đây là thử thách lớn đối với bố mẹ các con con tuổi teen thời nay nói chung và càng khó khăn hơn đối với những ông bố, bà mẹ nhập cư, chịu ảnh hưởng của văn hóa Á Đông khá lâu.
Có phải mình càng tránh nói thì các con càng ‘ngoan’ được lâu hơn không?
Theo nghiên cứu, các bé càng có thông tin, và tiếp cận với giáo dục giới tính sớm thì càng tránh được những điều ngoài ý muốn liên quan đến sex. Sớm là có thể bắt đầu từ 6, 8 tuổi, sử dụng ngôn từ, sự hiểu biết các em bé. Ví dụ khi các con bắt đầu tò mò hỏi con từ đâu ra, tò mò các bộ phận trên cơ thể, của bố khác với mẹ, mẹ bắt đầu thích bạn trai lúc nào.
Quan niệm không cho con biết thì con không làm, có thể đúng vời thời trước thôi. Còn bây giờ nếu con không biết từ mình, chắc chắn con vẫn biết từ nhiều nguồn khác. Còn làm hay không thì vai trò giáo dục của bố mẹ là hàng đầu, sau đó mới đến nhà trường.
Tại sao con trai thì không ngại mà con gái lại ngại, không muốn mẹ nói nhiều?
Có thể mối quan hệ hàng ngày của mẹ với con trai gần gũi hơn với con gái. Có thể mẹ nghĩ thoáng và ít nghiêm khắc với con trai hơn với con gái. Có rất nhiều lí do.
Điều quan trọng nhất để các con thổ lộ là các con cảm thấy an toàn. Nếu mình nói chuyện riêng tư, tế nhị này, mẹ không có đánh giá, nghĩ mình xấu, hoặc ngăn cấm.
Thêm nữa, quá trình giáo dục giới tính thường bắt đầu từ sớm và từ những cuộc nói chuyện ‘nhẹ nhàng’, rồi dần dần, con thấy an toàn, thấy mẹ mình am hiểu, cởi mở, ‘thoáng’, sẽ nói nhiều chủ đề khó hơn.
Ví dụ 5 tuổi con bắt đầu tò mò về các bộ phận khác nhau trên cơ thể của bố mẹ, và hỏi con từ đầu ra. Đến 8 tuổi con bắt đầu cần biết về sự thay đổi của cơ thể, và mình trả lời theo ngôn ngữ của từng lứa tuổi và theo sự hiểu biết của con, nhưng nói thật chứ không nói tránh.
Nên mình nghĩ trong trường hợp này có thể con chưa thấy an toàn, thoải mái và sợ bị phê bình, đánh giá, ngăn cấm khi nói đến chuyện giới tính. Và có thể hai mẹ con chưa nói nhiều về chuyện này từ trước, mà gần đây mẹ mới nhận ra việc cần thiết. Cũng có thể phim mình dùng hơi nặng nề, và con thấy cuộc nói chuyện quá nghiêm túc và con căng thẳng, lo lắng.
Làm sao để cuộc trò chuyện diễn ra một cách thoải mái, nhẹ nhàng, khi cha mẹ sẵn sàng mà con thì chưa?
Quan niệm của chính bản thân bố mẹ về sex là thế nào? Sẵn sàng nói chuyện nhưng có thực sự cởi mở không? Source: Pixabay
Trước tiên hãy bắt đầu từ việc xây dựng mối quan hệ gần gũi với con. Nếu mình thiếu nền tảng, mất kết nối với con thì rất khó để con có thể thổ lộ, tâm sự thoải mái với mình một vấn đề không hề nhẹ nhàng. Ví dụ, mình có một thời gian nào riêng cho từng đứa không (một với một). Vì nhiều khi có anh, chị em cùng, con sẽ khó tâm sự hơn.
Lịch bận rộn thì tranh thủ, ví dụ với mình, với đứa lớn là lúc hai mẹ con đi bộ lúc tan học, đứa nhỏ là lúc cho con đi ngủ. Mình có hoạt động gì chơi cùng con không, ví dụ đánh bóng, games, nhảy, hát. Hoặc mẹ với con gái, có thể đi shopping cùng nhau, nấu ăn.
Quan niệm của chính bản thân bố mẹ về sex là thế nào? Sẵn sàng nói chuyện nhưng có thực sự cởi mở không? Khi mình đưa ra những quan điểm, và giá trị về sex cho con, mình có giải thích tại sao? Tại sao lại không được sex trước hôn nhân? Lúc nào thì hợp lý? Suy nghĩ của mình có hợp với thời nay không? Mình đã tham khảo kiến thức từ nhiều nguồn chưa?
Cách thức nói chuyện, cũng có nhiều cách. Ví dụ thay bằng xem một bộ phim hoàn toàn về giáo dục giới tính, mình có thể bắt đầu bằng một bộ phim nhẹ nhàng, cả hai mẹ con đều thích, và đến phân cảnh nhỏ thì hỏi chèn vào? Con nghĩ hai bạn ý vào phòng làm gì? Mới quen nhau đã gần gũi vậy, con nghĩ sao?
Tại sao lại không được sex trước hôn nhân? Lúc nào thì hợp lý? Suy nghĩ của cha mẹ có hợp với thời nay không? Cha mẹ đã tham khảo kiến thức từ nhiều nguồn chưa?
Hoặc hỏi con: hôm trước mẹ mở máy tính, có nhiều quảng cáo về porn mà không biết làm thế nào bỏ đi, con có biết cách không? Hoặc kể chuyện chỗ làm mẹ, bạn mẹ có tình huống này, hỏi ý kiến con nghĩ thế nào? Mình cần thăm dò xem con đang hiểu đến đâu và quan điểm con thế nào trước khi giáo dục con?
Cha mẹ nên bắt đầu từ việc xây dựng mối quan hệ gần gũi với con. Nếu mình thiếu nền tảng, mất kết nối với con thì rất khó để con có thể thổ lộ, tâm sự thoải mái Source: Jerry Le
Dần dần con cởi mở hơn, cha mẹ bắt đầu những chủ đề ‘nặng đô’ hơn.
Ví dụ quan hệ tình dục an toàn là thế nào, và nếu không có những biện pháp, hậu quả là gì, bệnh về tình dục, có thai ngoài ý muốn. Lúc nào quan hệ và yêu thế nào thì quan hệ? Nên bản thân mình nghĩ chủ để là giáo dục giới tính nhưng thực ra phần nhiều là giáo dục về tình yêu lành mạnh, cách chọn người bạn trai, bạn gái, khả năng kiềm chế, giá trị bản thân, quan điểm về sex.
Mình có thể mượn, mua sách để con đọc. Mình có đưa con gái mình quyển sách về puberty (dậy thì) của Michelle lúc bé 8 tuổi và bé rất thích, sách có tranh vẽ khá vui nữa để giảm bớt sự nhạy cảm của chủ đề này.
Còn chuyện mang bạn trai về, thì nếu mình có mối quan hệ thân thiết với con, luôn ủng hộ con, dạy con những giá trị tốt đẹp về tình yêu, thì mình tin chắc con sẽ mang về thôi.
Mời quý vị nhấn vào audio để nghe chi tiết.
Quý thính giả có những tâm sự, hay chia sẻ về mối quan hệ của cha mẹ với con cái, giữ gìn hạnh phúc hôn nhân hay những khó khăn với người bạn đời của mình, gửi email về cho ban Việt ngữ ở địa chỉ hoặc gửi tin nhắn trên FB của ban Việt ngữ facebook.com/sbsvietnamese, chúng tôi sẽ gửi đến chuyên gia.
