Ba người Nga và một người Ukraine, tất cả đều bị nghi ngờ có vai trò quan trọng trong lực lượng ly khai, đang bị xét xử về tội sát nhân mặc dù không có ai trước tòa.
Chiếc Beoing 777 mang số hiệu MH17 của Hãng hàng không Malaysia đã bị nổ tung trên bầu trời vào ngày 17 tháng 7 năm 2014 vì trúng phi đạn Buk Boeing 777 khi đang hướng từ Amsterdam đến Kuala Lumpur.
Chiếc máy bay xấu số lúc đó đang trong không phận đông Ukraine nơi các lực lượng chính phủ đang chiến đấu với những người nổi dậy ủng hộ độc lập.
Thân nhân của một số trong số 298 nạn nhân trên chuyến bay MH17 đã ra làm chứng trước tòa. Luật sư đại diện cho họ, Peter Langstraat, nói rằng phiên tòa là một cơ hội quan trọng cho gia đình của những người đã thiệt mạng.
"Tôi nghĩ có lẽ bên cạnh phán quyết của tòa, đó là một trong những ngày quan trọng nhất đối với các thành viên trong gia đình vì họ có thể nói trước tòa, nhưng thông qua việc nói trước tòa, họ nói với các nghi phạm và cả những người có trách nhiệm đang ẩn náu ở bất cứ nơi nào.”
Ria van der Steen, người mất cha và mẹ kế trong vụ tấn công, là người đầu tiên phát biểu trước tòa án ở Schiphol về tác động của vụ tai nạn đối với cuộc sống của thân nhân.
Cô nói với tòa rằng cô muốn những người có trách nhiệm phải giải trình để cô có thể nói lời từ biệt với cha mẹ cô.
"Tôi biết họ đã chết, tôi biết tôi sẽ không nhận được thêm bất kỳ điều gì từ họ, nhưng tôi chỉ có thể nói lời từ biệt khi biết rằng những người chịu trách nhiệm về cái chết của họ đã được xác định là thủ phạm. Đó là hy vọng của tôi trong quá trình này, rằng cuối cùng tôi có thể nhìn thấy nó kết thúc, nói lời từ biệt và thực sự có thể quên."
Người phụ nữ Hà Lan này là người đầu tiên trong số hàng chục người thân được cho cơ hội phát biểu hoặc gửi lời khai cho tòa trong vòng ba tuần tới.
Sau một cuộc điều tra quốc tế kéo dài nhiều năm, các công tố viên đã buộc tội 4 nghi phạm bao gồm 3 người Nga là Igor Girkin, Sergey Dubinskiy và Oleg Pulatov cũng như Leonid Kharchenko người Ukraine - với nhiều tội danh giết người vì bị cáo buộc liên quan đến vụ bắn hạ chiếc máy bay MH17.
Vào tháng 5 năm 2018, một nhóm các nhà điều tra quốc tế đã kết luận rằng bệ phóng được sử dụng để bắn phi đạn thuộc Lữ đoàn Phòng không số 53 của Nga.
Các công tố viên nói rằng chiếc máy bay đã bị bắn rơi giữa không trung bằng phi đạn được cho là đã được vận chuyển vào Ukraine từ một căn cứ quân sự của Nga.
Nga phủ nhận mọi trách nhiệm và khẳng định rằng họ không tài trợ hoặc hỗ trợ các phiến quân chống lại quân đội chính phủ Ukraine, đồng thời từ chối dẫn độ các nghi phạm.
Nhưng trong lời khai của mình, bà Van der Steen đã trích dẫn lời cố tiểu thuyết gia bất đồng chính kiến của Liên Xô Alexander Solzhenitsyn.
"Chúng tôi biết họ đang nói dối, và họ biết rằng chúng tôi biết rằng họ đang nói dối. Gửi người cha thân yêu, và mẹ kế Neeltje, tôi đã phải nói lời từ biệt với họ thường xuyên. Ý tôi là, câu hỏi là: Bạn có thể nói lời chia tay bao nhiêu lần? Và khi nào thì vĩnh biệt?"
Kể từ khi cha và mẹ kế qua đời, cô Van der Steen nói rằng cô đã phải đối mặt với cảm giác căm thù, tức giận và sợ hãi.
The downing of Malaysia Airlines flight MH17 killed all 298 people aboard. Source: AAP
"Tôi đang cố gắng để nó qua đi. Đồng thời, tôi vẫn tràn đầy hận thù và phẫn uất, thất vọng và tức giận và sợ hãi. Lo lắng vì không nhận được công lý, tức giận và thất vọng vì những người đứng sau nó không phải đối mặt với trách nhiệm của họ."
Cô Van der Steen nói với tòa về việc cha cô đã được xác định danh tính từ một mảnh xương nhỏ như thế nào.
"Tin nhắn mà tôi nhận được cho biết cha tôi đã được xác định danh tính, nhưng tôi sẽ không thể nhận thi thể của ông ấy, mà thay vào đó là một mảnh xương nhỏ từ tay ông ấy, dài 2 cm, đã được tìm thấy. Và đó là tất cả. Cha tôi, ông ấy cao hơn 1 mét 8 bây giờ chỉ còn sót lại một cái gì đó quá nhỏ. Nghe rất lạ."
Vanessa Rizk quốc tịch Úc và anh trai của cô là James cũng mất cha mẹ vào ngày định mệnh đó. Làm chứng từ xa từ Úc, cô Rizk nói về việc mất cha mẹ và bị cuốn vào cơn ác mộng chính trị.
"Họ thực sự có tên trong danh sách hành khách của chuyến bay và họ là hành khách đã được xác nhận. Họ đã ra đi như vậy. Không đầy một giờ sau, giới truyền thông đã gọi điện yêu cầu tôi xác nhận xem Albert và Marie Elizabeth Rizk có trên chuyến bay MH17 hay không. Đó là khoảnh khắc tôi nhận ra rằng sự mất mát của chúng tôi chính là sự hiểu biết về thế giới. Một cơn ác mộng chính trị mà đất nước của cha mẹ tôi thậm chí còn không tham gia? Putin và chính phủ Nga tham nhũng của ông ta sẽ trả lời thế nào về điều đó?"
Cô Rizk nói rằng gia đình cô ấy đã tan vỡ theo cách tồi tệ nhất.
"Đối với hung thủ, bảy năm trước, anh đã phá vỡ gia đình tôi theo cách tồi tệ nhất có thể tưởng tượng được. Bảy năm trôi qua, tôi quyết tâm rằng anh sẽ không bao giờ phá vỡ tinh thần và năng lực sống và tình yêu của tôi."
Anh trai của cô, James, cũng làm chứng, nói về những gì anh ta mô tả là sự kiêu ngạo của Nga và thông tin sai lệch được tung ra từ đó.
"Thực tế là chúng ta có thể không bao giờ có kết luận hoặc kết luận hoàn toàn về kẻ đã sát hại cha mẹ tôi. Mọi người có thể thấy sự kiêu ngạo vô cùng của Nga, thông tin sai lệch từ Nga, không thừa nhận bất kỳ sự tham gia nào của Nga và sự phủ nhận mù quáng của họ."
Robert van Heijningen, một công dân Hà Lan có anh trai, chị dâu và cháu trai thiệt mạng trong vụ tai nạn nói rằng vụ tấn công là đáng xấu hổ và không thể biện minh.
"Bắn phi đạn Buk vào một máy bay thương mại không có khả năng tự vệ không phải là hành động quân sự dũng cảm, mà là một bước thụt lùi đáng xấu hổ trên nấc thang nhân phẩm."
Tuần trước, các nhà điều tra đã kêu gọi người Nga cung cấp thông tin về việc triển khai tên lửa. Các thẩm phán cho biết họ dự kiến sẽ đưa ra phán quyết vào cuối năm 2022.
