Ông Tahlib Barnes đang trên đường tới quán Harmony Café tại thành phố Detroit, bang Michigan, khi kết quả cuộc bầu cử Mỹ năm 2024 được công bố.
"Tôi nghe thấy kết quả khi đang mở cửa, rồi cứ thế bước vào, xay cà phê và pha cà phê, rồi nghĩ thầm, ‘được rồi, ý dân đã định.’"
Điều mà người dân đã nói là Donald Trump có thể trở lại làm tổng thống—mặc cho tỷ lệ ủng hộ thấp kéo dài, bốn cáo trạng hình sự, một phán quyết dân sự về tội lạm dụng tình dục và phỉ báng, cùng với bản án hình sự với 34 tội danh giả mạo hồ sơ kinh doanh để che giấu khoản tiền bịt miệng đã trả cho một ngôi sao phim khiêu dâm vào năm 2016.
"Chúng ta đang ở một tình thế lạ lùng với một ứng cử viên gây chia rẽ mạnh mẽ, đúng không? Người ta hoặc rất yêu, hoặc rất ghét ông ấy."
Những lý do tiềm năng cho việc Donald Trump tái đắc cử đã trở thành chủ đề bàn tán khắp nơi.
Với nhiều nhà bình luận, chiến thắng của ông là kết quả của một cử tri đoàn bất mãn, những người quá chán nản với con đường mà nước Mỹ đang đi đến mức sẵn sàng đón nhận, hoặc xem nhẹ, phong cách thẳng thừng và đầy phá cách của ông.
Giáo sư Rodrigo Plaino, từ Đại học Flinders, cho rằng một chính phủ đương nhiệm có xu hướng mất quyền lực khi cử tri lo lắng về nền kinh tế, ngay cả khi tất cả các chỉ số thực tế đều tốt.
Ông cũng nhấn mạnh rằng những lo ngại về kinh tế thường tác động một cách không cân xứng lên các cộng đồng thiểu số.
Tiến sĩ Dennis Altman, từ Đại học La Trobe ở Melbourne, nói rằng đã có một chuyển động rõ rệt trong các cuộc thăm dò từ các cộng đồng này do những lo ngại đó.
"Điều mà Trump đã làm trong cuộc bầu cử này là thu hút được một số lượng lớn cử tri Latino và người da đen hơn bất kỳ đảng viên Cộng hòa nào trong thế kỷ này, tôi nghĩ vậy."
Tuy nhiên, Giáo sư Plaino cho rằng câu chuyện không chỉ xoay quanh vấn đề kinh tế.
"Đương nhiên là có vấn đề giới tính. Trump đã đối lập một giới tính với giới tính khác—nam giới chống lại nữ giới—theo cách mà, theo tôi, chưa từng ai làm trước đây. Cũng có vấn đề là nhiều người cho rằng người Mỹ đơn giản là không hứng thú với việc bầu chọn một phụ nữ làm tổng thống. Điều này thật tồi tệ, nhưng đó là những gì mà số liệu cho thấy."
Tiến sĩ Denise Goodman từ Đại học Donash cho rằng những giá trị văn hóa sâu sắc khác cũng góp phần đưa ông Trump trở lại Tòa Bạch Ốc.
Bà cho rằng những lo âu và định kiến về chủng tộc đã được các nền tảng mạng xã hội nhấn mạnh và củng cố, làm giảm bớt mối quan ngại mà mọi người có thể có về những gì ông ấy nói và cách ông ấy nói.
"Đó là cái mà chúng tôi gọi là định kiến về bản sắc xã hội... Nó là khi chúng ta có xu hướng tin vào những điều hoặc con người phù hợp với nhóm của mình... Điều này chắc chắn đã thể hiện rõ trong cuộc bầu cử này. Ông ấy rất giỏi trong việc khai thác những dạng định kiến đó, khiến mọi người dễ dàng nghiêng về phía định kiến này, dù họ có nhận ra hay không."
Nhà phân tích chính trị và chuyên gia thăm dò Michael O'Neil cho rằng trong bối cảnh đó, thông điệp của Donald Trump về người nhập cư đã trở nên thuyết phục.
"Nhập cư là một vấn đề lớn, và vấn đề của đảng Dân chủ là trong nhiều năm nắm quyền, họ bị coi là không làm gì cả. Và một điều mà người dân muốn khi họ cảm nhận có vấn đề, đó là họ muốn ai đó hành động. Dù hành động đó có thể không đúng, họ chắc chắn vẫn muốn thấy sự can thiệp."
Đối với Giáo sư danh dự Bernard Fraga từ Đại học Emory, tất cả những yếu tố này đã được phản ánh qua tỷ lệ cử tri đi bỏ phiếu cao hơn ở những nơi quan trọng, đặc biệt là ở các bang chiến địa.
"Tôi nghĩ nếu bạn nhìn vào Georgia, ở đây có một câu chuyện rất thú vị. Chúng tôi có dữ liệu rất tốt về những ai đã bỏ phiếu, đặc biệt là trước ngày bầu cử - chiếm khoảng 80% cử tri của Georgia - và điều chúng tôi nhận thấy là tỷ lệ cử tri đi bầu thực tế đã tăng nhẹ so với năm 2020. Vì vậy, đây không hẳn là câu chuyện về việc đảng viên Dân chủ ở nhà, mà thực sự là Trump đã có thể huy động được thêm nhiều cử tri Cộng hòa hơn so với năm 2020."
Vậy điều gì sẽ xảy ra tiếp theo?
Cuối cùng, Tiến sĩ Altman cho rằng không thể - và còn quá sớm - để nói trước.
"Rất khó để biết trước vì Trump là người khó đoán. Nếu ông ấy thực hiện một số điều mà ông đã nói sẽ làm, điều đó sẽ đồng nghĩa với việc đảo ngược một số chính sách thuộc dạng phúc lợi xã hội của Joe Biden. Và nó sẽ đồng nghĩa với việc gia tăng sự trả thù chính trị. Tôi không thể nghĩ ra từ nào hay hơn, vì chính Trump đã nói rõ rằng ông muốn trừng phạt các kẻ thù của mình. Cách mà điều này sẽ diễn ra, tôi không biết."
Giáo sư Plaino tin rằng một trong những hành động lớn đầu tiên của Donald Trump sẽ là bảo vệ bản thân khỏi nhiều vụ kiện tụng hiện đang chống lại ông.
"Họ sẽ tìm cách để các vụ kiện bị hủy bỏ hoặc kết thúc theo bất kỳ cách nào có thể. Theo tôi, sẽ không ai cố gắng truy tố một tổng thống đắc cử, hoặc tệ hơn là một tổng thống đương nhiệm, vào thời điểm này."
Một số cử tri đã dự đoán rằng cộng đồng của họ sẽ là mục tiêu trong bất kỳ chính sách nhập cư mới nào, bởi sự nhấn mạnh của ông ấy vào vấn đề này trong chiến dịch tranh cử.
Jacob Payen, từ Liên minh Cộng đồng Haiti ở Ohio, cho biết các thành viên trong nhóm đã phải đối mặt với sự quấy rối.
"Đã có một quan niệm sẵn rằng có thể sẽ có một cuộc trục xuất hàng loạt, và chúng tôi không muốn điều đó xảy ra - nếu điều đó là sự thật. Vì cộng đồng của tôi đã trải qua một hành trình dài để đến được Springfield."
Cũng có những câu hỏi về việc một nhiệm kỳ tổng thống khác của Trump sẽ mang lại ý nghĩa gì trên trường quốc tế.
Donald Trump đã nhiều năm chỉ trích các thành viên NATO không đáp ứng các mục tiêu chi tiêu quân sự đã được thỏa thuận, và trong chiến dịch tranh cử, ông cảnh báo rằng không chỉ từ chối bảo vệ bất kỳ quốc gia nào "trì hoãn" việc đóng góp tài chính, mà còn khuyến khích Nga “muốn làm gì thì làm” đối với những nước đó.
Nhà phân tích Kevin Kellems, từng phục vụ trong chính quyền Bush và Bộ Quốc phòng, cho biết.
"Có khả năng, tùy thuộc vào những gì xảy ra trong các cuộc đàm phán với Vladimir Putin, rằng chiến tranh sẽ trở nên có khả năng xảy ra hơn. Nếu Hoa Kỳ từ bỏ đất đai và người dân ở Ukraine, Vladimir Putin sẽ nhắm đến Nga, Phần Lan, Trung và Tây Âu, bất cứ nơi nào ông ấy thấy có điểm yếu. Điều này làm tăng khả năng Hoa Kỳ phải chiến đấu ở Tây Âu… Nói cách khác, kết quả của cuộc bầu cử này có thể quyết định khả năng liệu Hoa Kỳ có kết thúc trong một cuộc chiến tranh trên bộ ở châu Âu hay không."
Tiến sĩ Altman cho rằng ông đang dự đoán sự hỗ trợ của Hoa Kỳ dành cho Ukraine sẽ giảm đáng kể - và đó chỉ là khởi đầu.
"Chúng ta biết rằng Trump có mối quan hệ tốt và gần gũi với Vladimir Putin. Tôi nghĩ điều này cũng sẽ đồng nghĩa với việc trao thêm quyền tự do cho Netanyahu ở Israel... Nó sẽ dẫn đến việc Hoa Kỳ rút khỏi Hiệp định Paris—Trump đã làm rõ điều đó. Hoa Kỳ sẽ không còn thúc đẩy các biện pháp giảm thiểu biến đổi khí hậu toàn cầu."
Leslie Vinjamuri, giám đốc chương trình Hoa Kỳ và châu Mỹ tại Chatham House, cho biết người châu Âu lo ngại về những gì một chính quyền Trump mới có thể mang lại, đặc biệt là với những cam kết trong chiến dịch tranh cử về thuế nhập khẩu và xuất khẩu.
"Điều này diễn ra vào thời điểm khi các nền kinh tế châu Âu đang ở mức cạnh tranh thấp, và họ không muốn trở thành đối tượng của một chính sách khắt khe và đơn phương từ Mỹ, áp đặt thuế quan và buộc họ phải hợp tác theo một chương trình nghị sự rất nghiêm ngặt khi liên quan đến Trung Quốc."
Nhìn chung, Larry Sabato từ Trung tâm Chính trị Đại học Virginia cho biết, có lý do để lo ngại về tương lai khi đất nước đã chuyển xa hơn về phía cánh hữu và đảng Cộng hòa có khả năng kiểm soát cả Hạ viện lẫn Thượng viện.
Ông nói rằng nếu điều đó xảy ra, sẽ có rất ít sự kiểm soát đối với khả năng hành động của Donald Trump theo bất kỳ cách nào ông ấy muốn.
"Houston, chúng ta có vấn đề. Tôi xin lỗi. Đó chỉ là sự thật thôi. Tôi biết mọi người thường không thích nghe điều này, nhưng nó hoàn toàn đúng. Chúng ta có một vấn đề về tính cách cá nhân với Donald Trump. Và khi bạn kết hợp điều đó với quyền lực không phải là vô hạn, nhưng tập trung hơn bất kỳ tổng thống nào gần đây từng có, chúng ta sẽ phải đối mặt với một cuộc khủng hoảng vào một lúc nào đó. Đó là một dự đoán quá dễ dàng."
