Công nhân ngoại quốc dựa vào một người chủ để bảo trợ cho họ trong quá trình xin tư cách thường trú nhân phải trải qua hai năm sống trong tình trạng lấp lửng trong khi hồ sơ xin visa của họ đang được duyệt xét.
Hai năm đó… là một thời gian dài trong thương trường.
Lyndal Ryan từ tổ chức United Voice ACT cho biết, “khi các doanh nghiệp sụp đổ – điều khá thường xuyên xảy ra, đặc biệt là trong một số ngành kỹ nghệ – họ để lại một bãi tha ma, và điều đó đặc biệt gây khó khăn cho công nhân đang ở đây với visa làm việc”.
Người lao động ngoại quốc khi đó phải đổ xô ra ngoài chật vật tìm người chủ mới để thay thế bảo trợ, và bắt đầu lại quy trình nộp hồ sơ xin visa tốn kém lần nữa.
Nhưng nếu họ thất bại, hoặc như một số người đã phát hiện ra, các quy định đã bị thay đổi trong khi tai nạn xảy ra, họ buộc phải quay về quê nhà.
'Tất cả đã biến mất'
Wei Mira Chen, 30 tuổi, quốc tịch Trung Quốc, đã hai lần sắp chạm đến chiếc vé thường trú nhân của Úc.
Nhưng cả hai lần, công ty thuê cô làm việc sụp đổ, làm cơ hội định cư Úc vuột khỏi tầm tay cô.
“Chúng tôi đã từng nghĩ rằng chúng tôi đã có một tương lai ở Úc, vậy mà bây giờ nó đã biến mất,” cô nói với SBS News.
Đầu tiên, cô Chen làm việc như một đầu bếp, nộp hồ sơ xin visa thường trú với sự bảo trợ của các chủ nhân nhà hàng Jamie’s Italian ở Perth – một chuỗi nhà hàng do đầu bếp nổi tiếng người Anh Jamie Oliver thành lập.
Khi chủ sở hữu Keystone Group tuyên bố phá sản, các chủ nhân mới của Jamie’s Italian ở Canberra đã tuyển dụng cô làm việc và nhận bảo trợ – vậy là cô đã đi gần 4000 cây số để nhận công việc mới, và tốn 3500 đô la để nộp đơn xin visa mới.
Junior chef Wei 'Mira' Chen is facing deportation after two businesses willing to sponsor her collapsed. Source: SBS News
Nhưng vào tháng Tư năm ngoái, cô đã nhận được một cuộc điện thoại u ám từ đầu bếp trưởng, yêu cầu cô đến nơi làm việc vào ngày nghỉ.
“Ông ta nói ‘không cần phải mang tạp dề của cô theo’ thì tôi nhận ra ngay có điều gì đó rất không ổn, và khi tôi đến nơi, họ nói ‘chúng tôi ngừng hoạt động kinh doanh từ hôm nay’.”
"Khi tôi đến nơi, đầu bếp trưởng nói ‘chúng tôi ngừng hoạt động kinh doanh từ hôm nay’."
“Tôi đứng hình, sau hai năm, tại sao chuyện này lại xảy ra với tôi một lần nữa vậy trời?”
Trong khi Bộ Nội vụ vẫn chưa đưa ra quyết định về hồ sơ xin visa của cô Chen, cô đang phải đối mặt với một sự từ chối nhất định và trục xuất trong vòng 28 ngày kể từ ngày ra quyết định.
Kể từ lần nộp đơn gần nhất, các quy định đã thay đổi, điều đó có nghĩa là ngay cả khi cô Chen có thể tìm được một công việc khác, một nhà bảo trợ khác, cô không còn đáp ứng đủ các tiêu chí visa nữa, khi cô còn thiếu một năm so với kinh nghiệm làm việc ba năm mà quy định mới đòi hỏi.
“Tôi rất bực bội và rất thất vọng,” cô Chen nói.
Nghe đọc thêm
Nhiều ưu đãi cho di dân chịu về vùng nông thôn
Nếu cô bị buộc phải rời Úc, cô dự định trở về Trung Quốc cùng chồng, và xem xét mở một quán cà phê ở quê nhà.
Cô Chen cho biết, cô đã viết một bức thư gửi cho đầu bếp nổi tiếng Jamie Oliver về tình trạng của cô hồi năm ngoái nhưng chỉ có im lặng.
Jamie Oliver Restaurant Group đã không trả lời các câu hỏi từ SBS News.
Cố ý làm chậm
Các cố vấn di trú cho biết cô Chen là nạn nhân của việc kéo dài thời gian duyệt xét đơn xin visa quá lâu, thời gian chờ đợi điển hình cho visa 187, loại visa mà cô Chen nộp hồ sơ, đang ở mức 21 tháng.
Nicholas Houston, giám đốc tổ chức di trú VisAustralia có trụ sở tại Canberra, cho biết lao động di dân đang ở Úc với visa chờ (bridging visa) trong lúc chờ đợi quyết định cho hồ sơ của họ và đối mặt với nhiều rủi ro.
“Từ quan điểm của người xin visa, nó có thể tạo ra rất nhiều khó chịu, lo lắng và căng thẳng,” ông nói với SBS News.
“Nếu không có việc làm, thì một người không nên nhận được PR cho một công việc không tồn tại và điều đó công bằng, nhưng vấn đề lại nằm ở chỗ khung thời gian và phương pháp duyệt xét các hồ sơ xin visa, đó mới là vấn đề.”
Ông Houston cáo buộc Bộ Nội vụ đã cố tình cho phép thời gian chờ đợi kéo dài ra để tạm dừng làn sóng di dân, dẫn giải rằng, thậm chí thời gian chờ đợi lâu hơn đang được áp dụng đối với visa bảo lãnh cha mẹ và vợ chồng.
“Họ tạo ra một hàng dài chờ đợi căn bản chỉ để kiểm soát số lượng người di dân, thay vì thay đổi luật để hạn chế khả năng của các chủ nhân bảo trợ lao động ngoại quốc, ví dụ vậy, thì họ lại cho phép các khung thời gian chờ đợi kéo dài ra.”
"[Chính phủ] tạo ra một hàng dài chờ đợi căn bản chỉ để kiểm soát số lượng người di dân."
Ông cho biết thời gian chờ đợi đã tăng gấp đôi, từ 18 tháng lên 36 tháng đối với các hồ sơ visa bảo lãnh cha mẹ.
Kirk Yan, một cố vấn di trú từ Melbourne cũng đồng tình rằng thời gian chờ đợi đã gia tăng đáng kể và các hạn ngạch của chính phủ đã không được đáp ứng.
Tuần trước, sau khi chính phủ tuyên bố sẽ giảm 30,000 người trong tổng số người di dân nhận vào trên toàn quốc, ông Yan nói rằng ông không ngạc nhiên khi Bộ này không vội vàng duyệt xét các đơn xin visa.
Theo các tài liệu mà ông Yan có thể góp nhặt theo quyền tự do thông tin, tính riêng số hồ sơ trong danh sách chờ đợi loại visa bảo lãnh cha mẹ có đóng tiền đã vượt qua con số 43,000 hồ sơ, chỉ tính đến tháng Hai năm nay.
“Rất nhiều người di dân mới đến từ Trung Quốc, họ là con trong gia đình chỉ có một con, và họ muốn có bố mẹ bên cạnh,” ông nói.
Về phía chính phủ, họ cho biết nhu cầu visa gia tăng, cần xem xét kỹ lưỡng các hồ sơ và thực hiện các bước kiểm tra cần thiết nên thời gian duyệt xét lâu hơn.
“Thời gian duyệt xét visa phụ thuộc vô một loạt các yếu tố bao gồm khối lượng đơn nhận được, sự hoàn chỉnh của các hồ sơ, thời gian cách ứng viên đáp ứng kịp thời mọi yêu cầu từ Bộ, và sự phức tạp của các đánh giá liên quan đến tính toàn vẹn, sức khỏe, tính cách và an ninh quốc gia,” một phát ngôn nhân của Bộ Nội vụ giải thích trong một thông cáo gửi đến SBS News.
Bộ cũng đã giới thiệu một visa cha mẹ tạm thời mới, cho phép cha mẹ của di dân ở lại trong nước tới 5 năm, để giúp các gia đình đoàn tụ dễ dàng hơn.
Wei 'Mira' Chen at work at Jamie's Italian. Source: Supplied
Quyền lợi bị mất
Cùng với chi phí cho hai lần nộp đơn xin visa bị mất, cô Chen cũng bỏ lỡ các quyền lợi của mình khi hai công ty thuê mướn cô làm việc sụp đổ.
Trong khi các nhân viên khác có thể có được những quyền lợi này thông qua các chương trình của chính phủ, cô Chen không đủ điều kiện để đòi lại số tiền hơn 13,000 đô la, số tiền tương đương với số ngày nghỉ phép chưa dùng đến của cô, vì cô không phải là thường trú nhân của Úc.
Tổ chức United Voice tin rằng hệ thống này cũng không công bằng vì nó mang lại cho doanh nghiệp quá nhiều quyền lực đối với các nhân viên đang chờ xin visa.
“Người lao động có thể quá sợ hãi khi không dám đưa ra bất kỳ loại khiếu nại nào vì nếu chủ nhân của họ chấm dứt việc thuê mướn họ thì họ có thể bị trục xuất.”
Nghe SBS Radio bằng tiếng Việt mỗi tối lúc 7pm tại
