Highlights:
- Làm vườn từ lâu đã được chứng minh là có lợi cho sức khỏe và hạnh phúc, đã được đưa vào các chương trình trị liệu dựa trên lâm sàng.
- Làm vườn càng có ý nghĩa hơn đối với các cộng đồng nhập cư với truyền thống văn hóa trồng trọt.
- Người tị nạn từ Afghanistan xem việc trồng trọt như một liệu pháp để đối phó với nỗi đau do chiến tranh.
Câu chuyện này là một phần của sáng kiến sức khỏe và hạnh phúc của đài SBS Mind Your Health. Quý vị có thể truy cập vào để nghe và xem các câu chuyện, podcast và video bằng tiếng Anh và nhiều ngôn ngữ khác.
Vườn là một không gian mang lại sự yên bình, thư thái và tĩnh tâm đối với nhiều người. Điều này đã dẫn đến các chương trình trị liệu dựa trên lâm sàng trong một số môi trường, bao gồm cả dịch vụ chăm sóc người già và người khuyết tật.
Giáo sư về Hoạt động Thể chất và Sức khỏe, Anne Tiedemann, cho biết có rất nhiều bằng chứng cho thấy làm vườn và hoạt động ngoài trời mang lại những lợi ích về sức khỏe tâm thần.
“Làm vườn là một hoạt động tuyệt vời và chắc chắn có thể mang lại nhiều lợi ích. Chúng tôi biết rằng đó là một thói quen thực sự quan trọng đối với sức khỏe của mọi người,” bà Tiedemann nói.
Làm vườn càng có ý nghĩa hơn đối với các cộng đồng nhập cư ở Úc, những người có truyền thống văn hóa gắn liền với trồng trọt được truyền qua nhiều thế hệ. Và làm vườn được xem là một hình thức trị liệu cho những người tị nạn mới đến.
Giáo sư Tiedemann giải thích: “Những người từ cùng một nền tảng văn hóa có thể cảm thấy thoải mái khi đồng hành cùng nhau [trong khi làm vườn]. Chẳng hạn như họ có thể biết kết hợp mục đích trồng trọt và chăm sóc một thứ gì đó.”
Truyền thống, ngày passata và niềm tự hào về khu vườn
Phóng viên Andrea Pagani của đài SBS giải thích rằng các gia đình người Úc gốc Ý thường kết hợp làm vườn với các sự kiện theo mùa được ghi nhận qua nhiều thế hệ ở quê hương.
Một sự kiện như vậy là 'ngày passata', nơi các gia đình tụ tập để hái những quả cà chua chín, nấu và đóng chai.
Passata is a tomato puree that has been strained from seeds and skins. Credit: Submitted by Dmitri Levin
Ông Pagani nói: “Những người đàn ông lớn tuổi canh bếp lửa và cái thùng lớn để nấu tất cả cà chua."
Ông nói rằng theo truyền thống, phụ nữ chịu trách nhiệm khử trùng chai lọ và ngay cả trẻ em cũng được giao những công việc như đặt lá húng quế tươi vào hộp trước khi đậy kín lại.
Những truyền thống như vậy đã đến Úc thông qua các đợt di cư và đã góp phần “duy trì bản sắc” của người Úc gốc Ý trong nhiều thập niên, thậm chí được thể hiện qua các thế hệ thứ hai và thứ ba.
Ông Pagani nói: “Những người Ý sinh ra ở Úc, về cơ bản là người Úc hoàn toàn… nhưng họ vẫn đến nhà của nhau và làm món cà chua vào ngày passata, vì vậy đó vẫn là một sự kiện trọng đại, một sự kiện gia đình trọng đại,” ông Pagani nói.
“Đó là một kiểu Giáng sinh của chúng tôi và là cơ hội để gia đình quây quần bên nhau và trò chuyện.”
Những người Afghanistan định cư ở Úc cũng trồng hoa và rau theo mùa, một tập quán gắn liền với các mối quan hệ nội bộ gia đình, nhà sản xuất điều hành SBS Pashto Abdullah Alikhil cho biết.
Ông nói: “Rất nhiều gia đình trao đổi những loại cây đó với nhau, đó là điều rất thu hút, họ bắt đầu cuộc trò chuyện và gắn kết cộng đồng."
“Chúng tôi có những gia đình trồng rất nhiều rau ở sân sau và đó là điều họ rất thích. Bạn thường đến thăm một ngôi nhà và nhìn thấy những quả dưa leo tươi mới hái và bày trên bàn, đó là điều mà họ thực sự cảm thấy tự hào và họ nói ‘chúng mới hái từ khu vườn của tôi, hãy ăn thử nhé’.”
A tropical vegetable, cucumbers thrive when the weather is hot and water is plentiful. Credit: Westend61/Getty Images/Westend61
Làm vườn như một hoạt động hỗ trợ định cư cho người tị nạn
Ông Alikhil nói rằng Afghanistan là một quốc gia không giáp biển và nông nghiệp được coi là một bài tập thể dục cho những người “yêu thiên nhiên”, và là một thú vui được kế thừa bởi các thành viên cộng đồng đến Úc tị nạn.
Làm vườn đã được chứng minh là một hình thức trị liệu cho người tị nạn, những người phải đối mặt với muôn vàn thách thức phức tạp khi đến một quốc gia mới. Vì thế, nhiều chương trình bao gồm Dự án Vườn cộng đồng đã được thành lập.
Ông Alikhil giải thích rằng, đối với những người tị nạn Afghanistan trong cộng đồng, việc trồng trái cây, rau và hoa không chỉ hỗ trợ cho việc định cư ở Úc mà còn mang lại tác động xoa dịu để đối phó với nỗi đau mà họ phải chịu đựng do chiến tranh ở đất nước họ.
“Định cư là một quá trình mà họ làm quen với đất nước mới, văn hóa và cả ngôn ngữ nữa. Điều duy nhất không đòi hỏi bất kỳ kỹ năng văn hóa hay ngôn ngữ nào là mảnh vườn, đó là những gì họ có và họ sở hữu nó."
“Làm vườn giúp họ bình tĩnh và gần gũi với thiên nhiên, đó là cơ hội để họ quên đi bất kỳ tổn thương nào mà họ có thể gặp phải từ tình hình đang diễn ra ở Afghanistan và cả việc định cư của họ ở đây.”
Làm quen và trồng những gì không có sẵn ở Úc
Nhà báo người Hy Lạp của đài SBS Dina Gerolymou cho biết các loại rau và cây trồng trong vườn của người Úc gốc Hy Lạp thường là những loại được trồng ở quê hương, trồng theo mùa và thường dùng để chế biến các món ăn.
“Người Hy Lạp ở Úc thích làm vườn và họ thích tự trồng trái cây và rau củ; họ rất tự hào khi sử dụng sản phẩm của chính họ trong bếp để nấu những món ăn yêu thích cho con cháu của họ." bà Gerolymou nói.
“Có một cảm giác thành tựu và tự hào khi có một khu vườn xum xuê, nó mang lại cho họ cảm giác đạt được thành tích.”
Mặc dù nhiều loại rau có sẵn quanh năm, nhưng bà Gerolymou giải thích rằng việc các thành viên của cộng đồng Hy Lạp nấu một món ăn mùa hè vào mùa đông là điều không bình thường.
“Vào mùa đông, bạn có rau dại, rau diếp xoăn endive, chicory, lettuce, củ dền, khoai tây và vào mùa hè, bạn có cà chua, dưa leo, ớt chuông, đậu và rau dền chẳng hạn."
“Người Hy Lạp ở Úc đã trồng rau dền từ rất lâu. Tại sao? Bởi vì họ không thể tìm thấy nó trong các cửa hàng ở Úc. Và cũng vì họ đã quen với những loại rau này trong vườn."
“Đó là tái tạo những gì họ có ở quê hương. Trồng trái cây, rau và thảo mộc mà họ quen thuộc giúp họ duy trì mối liên hệ với nơi chôn nhau cắt rốn của mình.”
Làm vườn thúc đẩy ý thức cộng đồng
Ông Pagani cho biết làm vườn và trồng rau là một cơ chế quan trọng để thiết lập các cộng đồng ở Úc, như đã thấy trong lịch sử giữa những người Ý di cư trồng thuốc lá ở phía đông bắc Victoria trong những năm 1920.
“Việc thành lập các cộng đồng là rất quan trọng, có điều gì đó để chia sẻ vượt ra ngoài công việc, bởi vì hãy nhớ rằng, những người nông dân làm việc ở Thung lũng King hoặc Thung lũng Alpine là những cộng đồng lớn của Ý làm việc liên quan rất nhiều đến thuốc lá."
“Làm ruộng và làm vườn là điều mà họ có thể chia sẻ ngoài công việc, vì vậy nó đã giúp tạo ra các mối quan hệ xã hội.”
Khả năng tạo sự gắn kết xã hội này rất quan trọng trong quá khứ khi không có internet và việc nhận được thư từ gia đình có thể mất tới bốn tháng.
Ông Pagani nói rằng làm ruộng và làm vườn đã giúp những người lao động cùng nhau tạo ra một 'gia đình' mới.
