NHỮNG GÌ ĐÃ ĐƯỢC TUYÊN BỐ
Dữ liệu COVID-19 từ nước Anh gợi ý cho biết rằng những người được chích vắc-xin có nguy cơ bị chết vì vi-rút này cao hơn so với những người không được chích vắc-xin.
NHẬN ĐỊNH CỦA AAP FACTCHECK
Sai. Một phân tích công bằng về dữ liệu này cho thấy là ở mọi nhóm tuổi, những người không được chích vắc-xin có nhiều khả năng bị chết vì COVID-19 hơn rất nhiều.
Một số bài viết trên mạng xã hội đang lấy dữ liệu COVID-19 từ nước Anh như một bằng chứng về việc những người được chích vắc-xin có nguy cơ tử vong cao hơn những người không được chích vắc-xin. ở New Zealand nói rằng dữ liệu này cho thấy vắc-xin “làm gia tăng tỉ lệ tử vong do vi-rút, chứ không phải làm giảm tỉ lệ này”.
Tuy nhiên, tuyên bố này dựa vào sự diễn giải sai về các con số chính thức về COVID-19 của nước này. Mặc dù đúng là phần lớn những người chết do COVID-19 ở Anh đều đã được chích vắc-xin, nhưng điều này có thể là do tỉ lệ chích vắc-xin cao – đặc biệt ở những nhóm dễ bị tổn thương trong cộng đồng.
Khi các con số này được so sánh giữa số người trong các nhóm đã được chích vắc-xin và không được chích vắc-xin, dữ liệu này cho thấy những người không được chích vắc-xin có nhiều khả năng tử vong hơn rất nhiều sau khi có kết quả xét nghiệm dương tính với coronavirus.
, giáo sư về thống kê của Đại học Cambridge, và đại sứ của Royal Statistical Society (Hiệp hội Thống kê Hoàng Gia), – người cũng là đồng tác giả của cuốn sách mang tên (Covid Theo Các Con Số) – nói rằng một thực tế là đa số những người chết do COVID-19 ở nước Anh đều đã được chích vắc-xin, là “những gì chúng ta lường biết trước đối với loại vắc-xin hiệu nghiệm nhưng không phải là hoàn hảo, hồ sơ về mức độ nguy cơ thay đổi rất nhiều giữa các nhóm tuổi và cách thức vắc-xin được triển khai”.
Trong một thư điện tử gửi tới AAP FactCheck, Giáo sư Spiegelhalter nói rằng, ở Anh Quốc, đa số những người cao tuổi hơn, dễ bị tổn thương hơn, đều đã được chích vắc-xin, nhưng việc chích vắc-xin “không phải là hoàn hảo” và điều này nghĩa là chắc chắn sẽ có ””.
"Những ca tử vong này nhiều hơn số ca tử vong ở những người không được chích vắc-xin, nhưng điều đó không có nghĩa là vắc-xin không hiệu nghiệm. Cuối cùng, nếu tất cả mọi người đều được chích vắc-xin, thì chắc chắn mỗi cái chết vì COVID đều là cái chết của người đã được chích vắc-xin," ông nói.
Tại thời điểm viết bài này,
Giáo sư Spiegelhalter sử dụng phép so sánh tương đồng với đai an toàn trong xe hơi để giải thích dữ liệu này và cung cấp bối cảnh. Ông nói rằng , “điều đó không có nghĩa là đai an toàn không hữu ích, mà điều đó chỉ có nghĩa là hầu như tất cả mọi người đều thắt đai an toàn, và đai an toàn không phải là hoàn hảo”.
"Một cách nhìn khác về việc này là: một phần nhỏ của một con số lớn có thể vẫn lớn hơn một phần lớn của một con số nhỏ,” ông nói.
“Chúng ta cần phải nhìn vào tỉ lệ tử vong trong 100.000 người, và rồi chúng ta thấy là vắc-xin làm giảm nguy cơ xuống được rất nhiều cho các cá nhân.”
Trong , cơ quan an ninh y tế Anh (UK Health Security Agency - UKHSA) thêm một thông báo cảnh báo vào dữ liệu của mình để nói “có nguy cơ về việc diễn giải sai” nếu các con số chưa qua xử lý trong các báo cáo này được sử dụng để rút ra các kết luận khái quát hơn về tính hiệu nghiệm của vắc-xin.
“Trong bối cảnh tỉ lệ bao phủ vắc-xin rất cao trong dân số, ngay cả với một loại vắc-xin rất hiệu nghiệm, thì điều được biết trước là một tỉ lệ lớn các trường hợp bị nhiễm, các trường hợp nhập viện và tử vong có thể sẽ vẫn xảy ra ở các cá nhân đã được chích vắc-xin, đơn giản là vì tỉ lệ đã được chích vắc-xin trong dân số là cao hơn tỉ lệ chưa được chích vắc-xin và không có vắc-xin nào là hiệu nghiệm 100 phần trăm cả," thông báo có ghi.
“Điều này là đặc biệt đúng, do việc chích vắc-xin đã được ưu tiên ở những cá nhân dễ bị hoặc có nhiều nguy cơ bị bệnh trầm trọng hơn.”
Để giúp ngăn ngừa việc diễn giải sai các con số này, các báo cáo còn bao gồm tỉ lệ các trường hợp bị nhiễm, nhập viện và tử vong vì COVID-19 trong 100.000 người, được phân chia theo tình trạng chích vắc-xin.
Báo cáo theo dõi của UKHSA chỉ ra rằng trong mọi nhóm tuổi, những người chưa được chích vắc-xin có nhiều khả năng bị chết vì COVID-19 hơn rất nhiều so với những người đã được chích vắc-xin (xin xem Bảng 4a và 4b).
Thí dụ, đã có 117 cái chết trong số 100.000 chưa được chích vắc-xin ở tuổi từ 80 tuổi trở lên trong vòng 28 ngày kể từ khi có kết quả xét nghiệm dương tính với COVID-19 trong thời gian bốn tuần lễ qua.So với 45,7 cái chết trong số 100.000 người đã được chích vắc-xin đầy đủ trong cùng nhóm tuổi.
Đối với những người ở tuổi từ 70-79, tỉ lệ tử vong là 49,2 trên 100.000 đối với những người chưa được chích vắc-xin, so với 15,8 trên 100.000 đối với những người đã được chích vắc-xin đầy đủ. Ở các nhóm tuổi trẻ hơn, sự khác biệt trong kết quả thậm chí còn rõ rệt hơn: những người ở tuổi từ 50-59, chẳng hạn, có nhiều khả năng bị chết vì COVID-19 cao gấp hơn sáu lần so với nếu họ chưa được chích vắc-xin.
Báo cáo này tóm tắt dữ liệu bằng cách ghi chú là "tỉ lệ tử vong ... về căn bản, là cao hơn ở những người chưa được chích vắc-xin, so với các cá nhân đã được chích đầy đủ".
Báo cáo còn lưu ý là dữ liệu này có thể bị làm lệch đi do việc chích vắc-xin được ưu tiên cho những người thuộc nhóm có nguy cơ cao, những người có thể còn có nhiều khả năng bị chết hơn vì các nguyên nhân không phải COVID-19 mặc dù bị nhiễm vi-rút.
Các tuyên bố tương tự đang bóp méo dữ liệu COVID-19 từ Anh đã được các công cụ kiểm chứng dữ kiện thực tế bóc trần và .
NHẬN ĐỊNH
Trái ngược với tuyên bố này, dữ liệu mới đây từ Anh cho thấy là ở mọi nhóm tuổi, những người không được chích vắc-xin có nguy cơ bị chết vì COVID-19 cao hơn so với những người đã được chích vắc-xin khi dữ liệu này được so sánh với các con số trong từng nhóm. Việc so sánh dữ liệu chưa qua xử lý về những cái chết không lý giải được cho tỉ lệ chích vắc-xin cao, đặc biệt ở những người dễ bị đau ốm trầm trọng nhất.
Sai – Tuyên bố này là không chính xác.
AAP FactCheck là thành viên được công nhận của International Fact-Checking Network.Muốn được cập nhật về những kiểm chứng dữ kiện thực tế mới nhất của chúng tôi, hãy theo chúng tôi trên Facebook, Twitter và Instagram.
