vừa có bài báo nhắc lại cái chết thương tâm của một bé trai 12 tháng tuổi thiệt mạng ở Bệnh viện Townsville, khu vực chuyên nuôi mục súc sống ở miền Tây Queensland - nạn nhân mới nhất của bệnh viêm não màng não do amip (PAM) để cảnh báo các phụ huynh.
Bệnh viêm não màng não do amip là gì? Biểu hiện bệnh ra sao? Và làm sao phòng tránh?
Bác sĩ Phan Đình Hiệp, Phó Chủ tịch Hiệp hội Y tế người Úc gốc Việt Victoria, có cuộc trò chuyện với SBS Vietnamese về căn bệnh não có tỉ lệ tử vong cao này.
1 PAM là bệnh nhiễm như thế nào?
PAM, viết tắc của Primary Amebic Meningoencephalitis, Viêm Não - Màng Não nguyên thủy do Amip.
Bệnh nhiễm là do ký sinh trùng Naegleria fowleri đơn bào xâm nhập vào não người bệnh thông qua đường mũi (niêm mạc), theo dây thần kinh khứu giác, với một tác động tương đối mạnh nào đó.
Khi vào não, ký sinh trùng này hủy hoại tế bào não, gây xuất huyết, phù nề.
2 Biểu hiện của bệnh như thế nào?
Có biểu hiện sau khi tiếp xúc với ký sinh trùng khoảng 1 tuần, một số ít có thể có cảm giác ngửi mùi bất thường.
Biểu hiện điển hình có thể thấy
- Sốt cao, nhức đầu khá nặng, Buồn nôn ói mửa
- Cứng gáy, sợ ánh sáng
- Có thể bị mất thăng bằng, hôn mê, co giật, rối loạn tâm thần (lo lắng, hoang tưởng)
Tỉ lệ tử vong cao (ngay cả được điều trị).
3 Ở trong môi trường nào thì có khả năng nhiễm PAM?
Ký sinh trùng này sống trong môi trường nước ngọt (freshwater) ấm nóng như là hồ, đầm, lạch, suối nước nóng tự nhiên, hay các con sông, và kể cả hệ thống cấp nước ở các đô thị nhưng kém chất lượng, không bảo trì hay xử lý vệ sinh nước đạt yêu cầu.
Tránh tắm ở những môi trường nước ngọt tù đọng Source: Pixabay
4. Vì sao các chuyên gia y tế công ở Úc cảnh báo dân chúng về PAM?
Tỉ lệ tử vong rất cao.
Nhận thức của cộng đồng và y giới về bệnh này còn rất hạn chế (số lượng ít, chưa có những nghiên cứu sâu rộng).
Đây là thời điểm người Úc đứng trước nhiều rủi ro nhất, thời điểm mùa xuân và sang hè, thời tiết bắt đầu mùa nóng ấm cùng văn hóa bơi lội của người Úc, các chuyến đi chơi vào dịp nghỉ lễ cuối năm đến những miền nhiệt đới.
Với người dân, cảnh báo chỉ dừng ở mức gia tăng nhận thức về bệnh viêm não màng não do amip, đặc biệt là cần hiểu biết các biện pháp phòng tránh rủi ro.
Hiểu đúng về PAM là cần thiết, không cần hoảng sợ đến nỗi không đi bơi nữa, vì tỷ lệ bệnh, số người mắc không nhiều.
Phụ huynh cần biết
1.Tránh tắm ở các ao, hồ, sông tự nhiên - các nguồn nước ngọt nóng ấm tù đọng khi đi du lịch
2.Tránh để nước va vào mũi mạnh (như nhảy ùm xuống, lặn đáy, hay xịt vòi nước vào nhau, hay ngay cả rửa mũi cho viêm xoang nhưng dùng nguồn nước chưa an toàn)
3.Có thể phải bịt mũi khi nhảy hay noseplug tức là kẹp mũi khi bơi lội, hoặc ít ra cũng nên để mặt trên mặt nước, nếu phải tiếp xúc với nguồn nước chưa an toàn
4.Các hồ bơi đạt tiêu chuẩn hay tắm biển không có nguy cơ gây bệnh này
5.Bệnh không lây từ người này qua người kia, không lây qua đường nước uống
