ÖNE ÇIKANLAR
- 17 milyondan fazla kayıtlı seçmen önümüzdeki yıl bitmeden düzenlenecek referandumda oy verecek.
- Tasarının geçmesi ile beraber referandum gününü kesinleştirecek süreç başladı.
- Referandum bugünden itibaren en erken iki ay ve en geç altı ay içinde yapılacak.
Bugün Senato’nun Parlamento’da Yerli Sesi yasa tasarısını 52’ye karşı 19’la onaylamasıyla beraber önümüzdeki altı ay içinde referandumun yapılması kesinleşti.
2017 tarihli Yürekten Uluru Bildiri’sinin taleplerinden biri olan Ses’in anayasal bir kurum olup olmamasına Avustralyalılar karar verecek.
Yerli işleri Bakanı Linda Burney, referandumun onaylanması durumunda Aborijin ve Torres Körfezi Adalı toplum için yapısal bir değişimin devreye gireceğini ve yerli halklarla nüfusun geri kalanı arasındaki fırsat ve hata standardı farkını giderme çabalarına ivme katacağını söyledi. Sesin güçlü bir baskı unsuru olacağını ve hem Parlamento hem de federal hükümete yerli toplumu etkileyen konularda tavsiyelerde bulunacağını söyleyen bakan, “Dengeli, hesap veren, toplum odaklı ve mevcut yapılarla çalışan bir kurum olacak” diye konuştu.
LISTEN TO
Turkish: The Uluru Statement from the Heart
SBS Turkish
04/11/202004:47
İşçi Partisi, Parlamento’da Yerli Sesi’nin federal hükümetlere yerli toplumlarını ilgilendiren konularda tavsiyede bulunacağını belirtiyor.
2022 Mayıs ayında seçimleri kazandıktan sonra yaptığı ilk açıklamada üç yıllık dönemde Parlamento’da Yerli Sesi referandumu sözü veren Başbakan Anthony Albanese, “Bu hayatımızda bir defa karşılaşacağımız ve büyük ülkemizi daha da ilerletecek bir fırsat” diye konuştu.
“Doğrusunu söylemek gerekirse, beni şu anda dinleyenlerin çoğunun hayatında bir etkisi olmayacak. Ancak bugün Avustralya’da en kötü koşullarda yaşayan insanların hayatında bir iyileşme sağlayabilir. Bu bazı konularda ilerleme fırsatı. Yerli Avustralyalılar için bir şeyler yapmak değil, Yerli Avustralyalılarla değişimi gerçekleştirmek” diye konuştu.
Ancak Ses’i eleştirenlerin bazıları tavsiye eden bir kurumun etkisiz olacağını söylerken bazıları da anayasal bir kurumun fazla güçlü olacağını düşünüyor.
PARLAMENTO''DA YERLİ SESİ
Evet veya Hayır? Parlamento’da Yerli Sesi’nde tarafların argümanları
Koalisyondan destek
Senato’daki oylamadan önce konuşan Yerli İşleri Bakanı Linda Burney tasarının onaylanmasından sonra referandum kampanyalarının başlayacağını belirtti.
Referandumda Hayır kampanyasını destekleyeceğini açıklayan ana muhalefetteki Koalisyon yine de tasarıya onay verdi. Birkaç tane Liberal Parti vekili referandum broşürünün Hayır bölümüne katkıda bulunmak için tasarıya ret oyu verdi.
Liberal Parti’nin önde gelenlerinden Michaelia Cash Yerli Sesi’nin onaylanmasının Avustralya anayasasını geri dönülemez bir şekilde değiştireceğini ve İşçi Partisi’nin kurumun işleyişine yönelik detay vermediğini söyledi. “Ancak bu ülkenin insanlarına inanıyoruz ve bu konuda fikirlerini beyan etme hakları olduğuna inanıyoruz” diye konuştu.
Yerli İşleri Bakanı Linda Burney Canberra’da Parlamento’da Source: AAP / Mick Tsikas
Koalisyonun parçası olan Ulusal daha önce referandumda Hayır kampanyasına destek vereceklerini açıklamıştı.
Ulusal Parti’nin Genel Başkanı David Littleproud geçen Kasım’da Parlamento’da Yerli Sesi’nin yerli toplumla nüfusun geri kalanı arasındaki farkı kapatacağına inanmadığını söylemişti. Close The Gap (Farkı Kapat) programı nüfusun geri kalanıyla yerli toplum arasındaki sağlık, eğitim ve fırsatlara erişim farkını 2031’a kadar kapatmayı amaçlayan bir inisiyatif. 12 yıldır devam eden programın 19 hedefinden dördünde planlanan ilerlemelerin kaydedildiği belirtiliyor.
Littleproud anayasal bir Ses kurumunun çözüm olduğuna inanmadığını, milyarlarca dolar harcanan Close the Gap programının hatalı bir şekilde uygulandığını söyledi. Çözümün toplumsal seviyede uygulamalar olduğunu belirten parti lideri, anayasal bir Parlamento’da Yerli Sesi’nin yarar sağlamayacağını iddia etti.
Yeşillerin Yerli İşleri Sözcüsü Dorinda Cox Avustralya’nın İlk Halkları için çok önemli bir gün olduğuynu söyledi. Parlamento’da Yerli Sesi’nin Uluru Bildirisi’nde belritilen Gerçek ve ABNlaşma süreçlerinden sonra oluşturulması gerektiğini düşünen Cox yine de mevcut referanduma destek veriyor.
Referandumda Hayır kampanyasını desteklemek için Yeşiller’den istifa eden bağımsız senatör Lidia Thorpe, Cox’un konuşmasını sürekli kestyi.
DjabWurrung, Gunnai ve Gunditjmara kadını olan Thorpe referandumun kabul edildiği Pazartesi gününü “asimilasyon günü” olarak tanımlayıp Avustralyaların boykot etmesi çağrısında bulundu.
Bağımsız Senatör Lidia Thorpe Senatodaki tartışmalara tepki gösteriyor. Source: AAP / Lukas Coch
“İlk Halkların egemenliğinin tanınması şu anda içinde bulunduğumuz koloni yönetimini ve berbat kurumu dağıtır. Evet, ben burada sızıyorum. Kafesleri sallamak ve beyazların üstünlüğünü koruyan bu kurumu yıkmak için buradayım” dedi.
Üzerinde “Gammin” yazan bir tişört giyen Thorpe, önceliğin Aborijinlerin gözaltında ölümünü soruşturan kraliyet komisyonunun tavsiyelerinin uygulanmasını talep etti. “Gammin bildiğimiz gibi sahte ve sözde anlamına geliyor. Sesin hayatımızı ne kadar güzelleştireceğini duyuyoruz burada. Ancak referandumdan sonrasına kadar hiçbir şey yapmayacağız. Şu anda çocuklarımız hapislerde işkence görüyor” dedi.
Hanson'ın sözleri
Öte yandan aşırı sağcı One Nation (Tek Ulus) partisinin lideri Senatör Pauline Hanson’ın söyledikleri referandum kampanyalarındaki söylem hakkında bazı endişelere yol açtı.
Çalınan Nesiller konusunda, yerli çocukların ailelerinden alınmasalardı hayatta kalamayacağını söyleyen Hanson tepki çekti. “Hepimiz sürekli Çalınan Nesiller hakkında tartışmaları dinliyoruz. O dönemde oldu. Peki, kendinize sorun: Neden oldu?”
1997 tarihli Bringing Them Home raporu, yerli çocukların ailelerinden alınıp beyaz ailelere verilmesini insan haklarının ihlali olarak belirlemişti. Çalınan Nesillerin çocukları ve torunlarının sağlık sıkıntısı yaşama, gözaltına alınma ve işsiz kalma riskinin diğerlerine nazaran daha yüksek olduğunu ortaya çıkarmıştı.
İşçi Partisi’nden Malarndirri McCarthy referandumda Ses’e destek çağrısında bulundu ve Ses’in Yerli Avustralyalılar için büyük anlamı olacağını söyledi.
Referandumdan Evet çıkarsa Parlamento’da Yerli Sesi kurumunun detaylarına milletvekilleri karar verecek.
Referandumdan Evet çıkması için hem seçmenin çoğunluğunun hem de eyaletlerin çoğunun olumlu yönde cevap vermesi gerekiyor. Eyalet olmayan Kuzey Bölgesi ve Avustralya Başkent Bölgesi’nin oy hakkı bulunmuyor.
PARLAMENTO''DA YERLİ SESİ
Parlamento’da Yerli Sesi referandumunda broşür endişesi
