ประเด็นสำคัญ
- WHO ประกาศภาวะฉุกเฉินด้านสาธารณสุขทั่วโลก ขณะที่กรณีโรค Mpox พุ่งสูงขึ้นในแอฟริกา
- การแพร่ระบาดในกลุ่ม 1b ทำให้ผู้เชี่ยวชาญวิตกกังวลและกลัวว่าการระบาดในแอฟริกาเป็นเพียง "ส่วนเล็กๆ ของภูเขาน้ำแข็ง"
- DRC และเพื่อนบ้านเผชิญกับความท้าทายด้านทรัพยากร ขณะที่ WHO เรียกร้องให้มีการตอบสนองทั่วโลกแบบประสานกัน
องค์การอนามัยโลก (WHO) ประกาศให้การระบาดของเชื้อ mpox (โรคฝีดาษลิง) ในแอฟริกาเป็นภาวะฉุกเฉินด้านสาธารณสุขระดับโลก โดยส่งสัญญาณเตือนภัยสูงสุดต่อสถานการณ์ที่เลวร้ายลง
WHO กังวลกับจำนวนผู้ป่วยที่เพิ่มขึ้นในสาธารณรัฐประชาธิปไตยคองโก (DRC) และการแพร่ระบาดไปยังประเทศใกล้เคียง จึงได้เรียกประชุมผู้เชี่ยวชาญอย่างเร่งด่วนเพื่อศึกษาการระบาด
"วันนี้ คณะกรรมการฉุกเฉินได้ประชุมกันและแจ้งผมว่าในความเห็นของคณะกรรมการ สถานการณ์ดังกล่าวถือเป็นภาวะฉุกเฉินด้านสาธารณสุขที่มีความสำคัญระดับนานาชาติ ผมยอมรับคำแนะนำนั้น" นายเทดรอส อัดฮานอม เกเบรเยซุส ผู้อำนวยการใหญ่ WHO กล่าว
ภาวะฉุกเฉินด้านสาธารณสุขระหว่างประเทศ (PHEIC) ถือเป็นระดับที่น่าวิตกกังวลสูงสุดภายใต้ข้อบังคับด้านสุขภาพระหว่างประเทศ ซึ่งมีผลผูกพันทางกฎหมายกับ 196 ประเทศ
“การตรวจพบและแพร่กระจายอย่างรวดเร็วของเชื้อ mpox กลุ่มใหม่ในคองโกตะวันออก การตรวจพบเชื้อ mpoxในประเทศเพื่อนบ้านที่ไม่เคยรายงานพบเชื้อ mpoxมาก่อน และความเสี่ยงที่จะแพร่กระจายต่อไปในแอฟริกาและที่อื่นๆ เป็นเรื่องที่น่าวิตกกังวลมาก” เทดรอสกล่าว
“มันชัดเจนว่าการตอบสนองระหว่างประเทศที่ประสานงานกันเป็นสิ่งจำเป็นในการหยุดยั้งการระบาดเหล่านี้และช่วยชีวิตผู้คน
“นี่เป็นสิ่งที่เราทุกคนควรเป็นกังวล”
การระบาดน่าวิตกกังวล ในกลุ่มย่อย1b
หน่วยงานด้านสุขภาพของสหประชาชาติประกาศภาวะฉุกเฉินด้านสาธารณสุขหนึ่งวันหลังจากที่หน่วยงานเฝ้าระวังด้านสุขภาพของสหภาพแอฟริกาประกาศภาวะเดียวกันเนื่องจากการระบาดที่เพิ่มขึ้น
เทดรอสตั้งข้อสังเกตว่าในปีนี้มีผู้ติดเชื้อมากกว่า 14,000 รายและผู้เสียชีวิต 524 รายในคองโกมากกว่ายอดรวมของปีที่แล้ว เขาเน้นย้ำถึงการแพร่กระจายที่น่ากังวลของกลุ่มย่อย 1b โดยเฉพาะอย่างยิ่งผ่านเครือข่ายทางเพศในคองโกและในประเทศเพื่อนบ้าน เช่น บุรุนดี เคนยา รวันดา และยูกันดา
ดิมี โอโกอินา ซึ่งเป็นผู้นำคณะกรรมการฉุกเฉินกล่าวว่าสมาชิกทั้ง 15 ประเทศเห็นพ้องต้องกันว่าการพุ่งสูงขึ้นของเชื้อ mpox เป็นเหตุการณ์ที่ไม่ธรรมดา เขากล่าวว่าสมาชิกหลายคนกลัวว่าสถานการณ์ที่ทราบกันในแอฟริกาเป็นเพียง "ส่วนเล็กๆ ของภูเขาน้ำแข็ง" เพราะหากไม่มีการเฝ้าระวังที่เข้มงวดยิ่งขึ้น "เราจะไม่เห็นภาพรวมทั้งหมด"
Mpox คืออะไร และมีอาการอย่างไร?
Mpox (เดิมเรียกว่า Monkeypox หรือโรคฝีดาษลิง) เกิดจากไวรัสออร์โธพอกซ์ซึ่งมีความใกล้ชิดกับไวรัสที่ทำให้เกิดโรคไข้ทรพิษ วาริโอลา โรคไข้ทรพิษติดต่อได้เฉพาะกับมนุษย์เท่านั้น แต่ mpox เป็นไวรัสในสัตว์ที่แพร่ระบาดในมนุษย์ได้เป็นครั้งคราวหลังจากที่ถูกลิงหรือสัตว์อื่นกัดหรือข่วน
เป็นไวรัสทางเดินหายใจและสามารถแพร่กระจายสู่มนุษย์ได้โดยไม่ต้องสัมผัส อาจผ่านทางละอองในอากาศ อย่างไรก็ตาม มักไม่แพร่กระจายระหว่างมนุษย์ได้ง่าย และมักพบได้เฉพาะในผู้ที่สัมผัสใกล้ชิดเท่านั้น จากการศึกษาพบว่าประมาณ 3 เปอร์เซ็นต์ของผู้สัมผัสโรค mpox จะติดเชื้อ
หนึ่งหรือสองสัปดาห์หลังจากสัมผัสเชื้อ การติดเชื้อจะเริ่มด้วยไข้ ปวดศีรษะ ต่อมน้ำเหลืองบวม และปวดเมื่อยกล้ามเนื้อ โดยปกติแล้วผื่นที่ผิวหนังจะปรากฏขึ้นภายในหนึ่งถึงสามวันหลังจากเริ่มมีไข้ และในกรณีส่วนใหญ่มักเกิดขึ้นที่ใบหน้า มือ และเท้า
Mpox virus has been spreading at an unprecedented rate across Africa since January. Source: Getty / Mehmet Yaren Bozgun
ในเดือนพฤษภาคม 2022 จำนวนผู้ป่วยโรค mpox ทั่วโลกพุ่งสูงขึ้น โดยส่วนใหญ่ส่งผลกระทบต่อผู้ชายเกย์และรักร่วมเพศเนื่องจากกลุ่มย่อย 2b องค์การอนามัยโลกประกาศภาวะฉุกเฉินด้านสาธารณสุขตั้งแต่เดือนกรกฎาคม 2022 ถึงเดือนพฤษภาคม 2023 โดยมีผู้ป่วยประมาณ 90,000 รายและเสียชีวิต 140 ราย
ตั้งแต่เดือนกันยายน 2023 กลุ่มย่อย 1b ได้แพร่กระจายไปทั่วสาธารณรัฐประชาธิปไตยคองโก ทำให้เกิดโรคที่รุนแรงขึ้นและมีอัตราการเสียชีวิตที่สูงขึ้น
สถานะ PHEIC หมายถึงอะไร
PHEIC ได้รับการประกาศเพียงเจ็ดครั้งเท่านั้นตั้งแต่ปี 2009: เนื่องจากไข้หวัดใหญ่สายพันธุ์ H1N1, โปลิโอไวรัส, อีโบลา, ไวรัสซิกา, อีโบลาอีกครั้ง, โควิด-19 และโรค mpox
แมเรียน คูปแมนส์ ผู้อำนวยการศูนย์การจัดการโรคระบาดและภัยพิบัติแห่งมหาวิทยาลัย Erasmus Rotterdam กล่าวว่าการประกาศ PHEIC ส่งผลให้ทั่วโลกต้องเฝ้าระวังมากขึ้น
แต่ "ยังคงให้ความสำคัญเหมือนเดิม คือ การลงทุนด้านศักยภาพในการวินิจฉัย การตอบสนองด้านสาธารณสุข การสนับสนุนการรักษา และการฉีดวัคซีน" เธอกล่าว พร้อมเตือนว่านี่จะเป็นความท้าทาย เนื่องจากสาธารณรัฐประชาธิปไตยคองโกและประเทศเพื่อนบ้านกำลังขาดแคลนทรัพยากร
