تدروس آدانوم (Tedros Adhanom) دبیرکل این سازمان پس از برگزاری چندین جلسه اضطراری در این سازمان این تصمیم را اعلام کرد.
تا کنون ویروس کرونا که منشا آن چین اعلام شده است در ۱۸ کشور جهان گزارش شده است.
دکتر آدانوم اعلام کرد دلیل این وضعیت فوق العاده شرایط موجود در چین نیست، بلکه نگرانی در مورد انتشار این ویروس در کشورهایی است که سیستم بهداشتی و درمانی ضعیف تری دارند.
اعلام وضعیت بین المللی فوق العاده اقدامی است که به ندرت و در موارد بسیار خاص توسط این سازمان صورت می گیرد تا هماهنگی های بین المللی در مورد بیماری ها را افزایش دهد.
سازمان جهانی بهداشت برای اولین بار در سال ۲۰۰۳ و در همه گیر شدن بیماری سارس تصمیم گرفت در سیستم هشدار خود در مورد بیماری ها تجدید نظر کند.
در سال ۱۹۵۱، این سازمان یک پیمان بین المللی و یا چارچوب توافق در مورد نحوه پاسخ دادن به شیوع گسترده بیماری ها و یا سایر بحران های مربوط به سلامت ایجاد کرد.
این چارچوب که مجموعه ای از اقدامات است که دولت ها باید آنها را انجام دهند در سال ۲۰۰۵ و در پی شیوع سندروم تنفسی حاد موسوم به سارس مورد بازبینی قرار گرفت.
این بیماری ۲۶ کشور جهان را تحت تاثیر قرار داده بود و در سال ۲۰۰۳ بیش از ۸ هزار نفر به آن مبتلا شدند و حدود ۸۰۰ نفر جان خود را از دست دادند.
در پی بازبینی در این چارچوب در سال 2005، این سازمان یک سطح هشدار جدید با عنوان "وضعیت فوق العاده سلامت عمومی بین المللی" ابداع کرد.
ادم کامرادت-اسکات (Adam Kamradt-Scott) استاد امنیت بهداشت جهانی در دانشگاه سیدنی در مورد این که سازمان جهانی بهداشت در چه مواردی تصمیم می گیرد چنین وضعیتی اعلام کند می گوید: "هنگامی که مشکلی شروع به رخ دادن می کند مدیر سازمان جهانی بهداشت می تواند یک کمیته اضطراری تشکیل دهد که اعضای آن معمولا کارشناسان سلامت عمومی، ویروس شناسان و سایر کارشناسان هستند. سپس آنها اطلاعات موجود را بررسی می کنند و توصیه های خود را به دبیر کل ارائه می دهند، در مورد این که آیا این وضعیت واجد شرایط اعلام یک وضعیت فوق العاده هست یا نه، و معمولا در چنین مواردی شاهد موردی هستیم که شروع به انتشار کرده است و یا ممکن است به مرزهای بین المللی گسترش پیدا کند و به همین دلیل به واکنش هماهنگ شده بین المللی نیاز دارد."
از زمان ایجاد چارچوب جدید سازمان جهانی بهداشت، اولین وضعیت فوق العاده در سال ۲۰۰۹ و به دلیل شیوع آنفولانزای H1N1 اعلام شد. منشا این بیماری مکزیک بود و به کشورهای مختلف منتقل شده بود.
پس از شیوع اولیه این بیماری در آمریکای شمالی در آور۲۰۰۹، در نهایت در ژوئن ۲۰۰۹ به طور رسمی یک وضعیت فوق العاده بین المللی اعلام شد، یعنی پس از این که این بیماری در ۷۴ کشور جهان گزارش شده بود.
سایر وضعیت های فوق العاده ای که توسط این سازمان اعلام شده بودند مربوط به انتشار بیماری ابولا در سا۲۰۱۴ در غرب آفریقا، شیوع بیماری ویروسی Zika در سال ۲۰۱۵-۲۰۱۶ و یک شیوع دیگر بیماری ابولا در سال گذشته میلادی بود.
پرفسور کامرادت-اسکات می گوید اعلام یک وضعیت فوق العاده اهمیت سیاسی موضوع را افزایش می دهد و باعث می شود دولت ها حمایت بیشتری برای مقابله با بیماری ها داشته باشند.
وی می گوید: "دولت ها در چنین موارد تمایل بیشتری پیدا می کنند تا اجازه دهند کارشناسانشان، از جمله اپیدمیولوژیست ها و کارشناسان سلامت به کشورهای خارجی بروند و با آنها همکاری کنند. یعنی به آنها اجازه می دهند تا کارهای روزمره خود را رها کنند و برای کمک کردن به کشورهای دیگر بروند. به علاوه، گاهی اوقات اعلام چنین وضعیتی باعث می شود تا کمک های مالی بیشتری جمع آوری شود چون توجه سیاسی بیشتری روی این مشکل معطوف می شود و به هماهنگی برای پاسخ دادن به این وضعیت اضطراری سلامت عمومی کمک می کند."
حتی اگر وضعیت فوق العاده بین المللی اعلام شود، سازمان جهانی بهداشت هنوز نمی تواند بدون اجازه دولت ها کارشناسان خود را در کشورها مستقر کند، اما اگر کشوری درخواست کمک کند، آنوقت این سازمان می تواند نیروهای خود را برای کمک به آن اعزام کند.
پرفسور رینا مکینتایر استاد امنیت زیستی جهانی در دانشگاه نیوساوت ولز است.
وی می گوید اعلام وضعیت فوق العاده بین المللی باعث تقویت هماهنگی ها در جامعه بین المللی می شود.
خانم مکینتایر می گوید: "چنین اقدامی به سازمان جهانی بهداشت این امکان را می دهد تا از مقررات بین المللی سلامت برای کنترل اپیدمی استفاده کند. سازمان جهانی بهداشت با کشورهای جهان همکاری خواهد کرد تا نظارت و شناسایی موارد بیماری را ارتقا بخشند و از طریق تجزیه و تحلیل داده های مربوط به اپیدمی و شیوع بیماری سعی کند بیماری را بهتر کنترل کند و در مورد سایر مسائل سلامت عمومی کمک کند."
پرفسور مکینتایر می گوید سازمان جهانی بهداشت عواقبی که می تواند برای بازرگانی و گردشگری کشورهای عضو وجود داشته باشد را نیز به طور جدی مورد توجه قرار می دهد.
برخلاف بیماری سارس، که منشا آن نیز چین بود، طبق گزارش ها ویروس جدید می تواند حتی در دوره نهفتگی یعنی از روز اول تا روز چهاردهم که بسیاری از افراد آلوده به این ویروس هنوز علائمی نشان نمی دهد، از فردی به فرد دیگر منتقل شود.
پرفسور کامرادت-اسکات می گوید تا کنون مشخص شده است که این ویروس جدید، یعنی کروناویروس، به اندازه سارس کشنده نیست.
وی می گوید: "مشخص است که چین کشوری است که تا الان بیشتر از کشورهای دیگر تحت تاثیر بوده است و تا کنون اعلام کرده اند بیش از ۶ هزار نفر به این بیماری مبتلا شده اند ولی ۷۵ تا ۸۰ درصد از موارد در افرادی بوده است که دچار بیماری های خفیف تا متوسط بوده اند و این با شیوع بیماری سارس تفاوت دارد. به همین دلیل، این علامت خوبی است که نشان می دهد احتمالا می توان کروناویروس را بهتر کنترل کرد و ما شاهد موارد زیاد مرگ و میر، طوری که شبیه سارس در سال ۲۰۰۳ باشد نبوده ایم."
دکتر مایکل رایان مدیر برنامه موارد اضطراری سازمان جهانی بهداشت می گوید اقدامات و شفافیت چین برای مقابله با این بیماری قابل تقدیر است.
وی می گوید چین اقدامات فوق العاده ای را برای پاسخ دادن به این چالش انجام می دهد.
دکتر رایان می گوید: "چین نه تنها به مدیریت موارد در این کشور کمک می کند، بلکه به طور فعال با سازمان های دیگر از جمله سازمان جهانی بهداشت و سایر شرکا در سراسر جهان تماس می گیرد تا به آنها کمک کند به طور موثرتری واکنش نشان دهد."
شمار افرادی که در سراسر جهان به کروناویروس مبتلا شده اند تا روز جمعه در حدود ۸ هزار نفر عنوان شده بود.
