از زمانی که تاریخ بشر به صورت مکتوب ثبت شده است، چگونگی شکل گرفتن جوامع انسانی قابل پیگیری و بررسی است. به عنوان مثال با مطالعه تاریخ استرالیا، می توان به چگونگی شکل گیری جمعیت این کشور در دویست سال اخیر پی برد و دلایل مهاجرت ها و اقوام و نژادهای مختلفی که این جمعیت را شکل داده اند شناخت. اما هنگامی که صحبت از چندین هزار سال قبل است، بدیهی است که در آن دوران نه تنها خط و تاریخ نویسی وجود نداشت، بلکه انسان در آن دوران از مظاهر ابتدایی تمدن هم فاصله بسیاری داشت.
در چنین مواقعی بررسی رخدادها، مهاجرت ها و ترکیب جمعیتی جوامع انسانی، بر اساس شاخه های خاصی از علم انجام می شود که مبتنی بر مطالعات دقیق باستان شناسی و ژنتیکی است.
در این برنامه به اکتشافی جدید که در هفته های گذشته دنیای علم ژنتیک را تکان داد، خواهیم پرداخت که بی ارتباط با استرالیایی ها نیست.
دو گروه از دانشمندان، با بررسی دقیق علمی اعلام کردند که رابطه ژنتیکی بسیار دوری بین مردم بومی آمازون در برزیل و مردمان بومی استرالیا وجود دارد. اما این دانشمندان درباره منبع این اشتراک ژنتیکی اختلاف نظر دارند.
همه دانشمندان بر این نکته که ریشه این شباهت به دوران بسیار قدیم بر می گردد، اتفاق نظر دارند و آن را به مهاجران آسیایی-اروپایی نسبت می دهند که به آمریکا مهاجرت کردند و بومیان استرالیا هم از نوادگان آنها هستند.
گروه اول از دانشمندان که این شباهت را کشف کرده اند معتقدند که دو گروه مختلف از مهاجران، بیش از پانزده هزار سال پیش از سیبری به آمریکا مهاجرت کردند. اما گروه دوم اعتقاد دارد که نسل بومیان آمریکا توسط تنها یک گروه مهاجر شکل گرفته و بعدها ژن آسیایی-استرالیایی با آنها آمیخته شده است، به این معنی که ژن استرالیایی، به واسطه ازدواج بومیان آمریکا با دارندگان ژن استرالیایی به تدریج در منطقه آمازون گسترش یافته است.
هر دو پژوهش بر پایه مستندات قوی و مقایسه الگوهای ژنتیکی اشخاص مختلفی از گروه های ژنتیکی متفاوت و مکان های جغرافیایی گوناگون انجام شده است و اسکلتهای باستانی کشف شده در این مناطق هم مورد بررسی قرار گرفته است.
David Reich از دانشگاه هاروارد ایالات متحده که نویسنده ارشد یکی از این مقالات است که در ماه گذشته منتشر شد، این اکتشاف را کاملا غافلگیرکننده می داند، چیزی که دانشمندان به هیچ عنوان امکانی برای آن متصور نبودند.
یکی از دستیاران دکتر Reich در این تحقیق متوجه این شباهت شد و آن دو با تصور اینکه اشتباه می کنند، بارها روش های مختلف تحلیل داده های ژنتیکی را آزمودند، اما نهایتا به این نتیجه رسیدند که این شباهت واقعی است، وجود دارد و قابل انکار نیست.
بر اساس این یافته جدید، گروه دیگری جدا از گروهی که پیشتر به عنوان تنها نیاکان سرخ پوستان آمازون شناخته می شدند نیز به آمریکا مهاجرت کردند. دکتر Reich و تیمش، این گروه را «جمعیت Y» نامگذاری کردند. آنها ممکن است قبل، بعد و یا همزمان با گروه اصلی که «آمریکاییان نخستین» نامیده می شوند به آمریکا رفته باشند.
این گروه Y که از آنها نام برده شد، گروهی است که حامل ژن بومی استرالیایی بوده است.
اینکه جمعیت Y چگونه به آمریکای جنوبی رسید، خود سوالی است که جواب قطعی برای آن پیدا نشده است، اما دانشمندان معتقدند که این استرالیایی ها با قایق در چند هزار سال اخیر به آمریکا نرفته اند. آنها حدس می زنند که مهاجرت این افراد از طریق تنگه برینگ که سیبری را از آلاسکا جدا می کند، اتفاق افتاده باشد.
بومیان فعلی شمال و مرکز آمریکا، فاقد این ژن هستند و این رد پای ژنتیکی تنها در منطقه آمازون در آمریکای جنوبی دیده می شود.
مقاله دیگری که در ژورنال Science منتشر شده است، نتایج تحقیق گروه دوم دانشمندان است که در دانشگاه کپنهاگ دانمارک و مرکز Geogenetics این کشور انجام شده است. صد و یک نویسنده از سراسر جهان در طول چند سال در تنظیم آن مشارکت داشتند. به گفته Maanasa Raghavan که یک زیست شناس مولکولی در کپنهاگ و یکی از دانشمندان اصلی این پروژه است، هدف این پروژه جمع آوری اطلاعات ژنتیک، باستان شناسی و دیگر انواع پژوهشها بر مردم گذشته و حال منطقه قاره آمریکا برای روشن شدن چگونگی شکل گرفتن جمعیت این قاره است.
نتایج تحقیقات آنها مشخص کرد که آمریکاییان بومی از نظر ژنتیکی از نژاد آسیایی هستند که پیشینه این اشتراک ژنتیک به بیست و سه هزار سال پیش بر می گردد. این گروه، برخلاف تیم نخست از دانشگاه هاروارد، معتقدند که همه مردم آمریکا از فرزندان یک گروه مهاجر هستند.
اما این تیم هم ردپای استرالیایی ها را در برخی از بومیان آمریکای جنوبی یافته است، اگرچه به اعتقاد آنها این ژن استرالیایی به قدرتی که هاروارد توصیف کرده نیست.
به گفته دکتر Raghavan، عامل خام ژن استرالیایی در هر دو مقاله یکسان است. اما دو گروه درباره دلیل رسیدن این عامل به آنجا نظرات متفاوتی دارند.
نظریه ای در مورد این شباهت وجود دارد که مورد تایید هیچدام از این دو گروه پژوهشی نیست. این نظریه با توجه به شکل جمجمه های یافت شده در آمریکای جنوبی می گوید که گروهی که PaleoAmericans نامیده می شوند و به استرالیایی ها شباهت داشتند، پیش از نیاکان اغلب آمریکاییان نخستین به این قاره آمدند. پژوهش های جدید به بررسی این نظریه پرداخته و به استناد شکل دقیق جمجمه ها و مطالعات ژنتیکی آن را رد می کنند.
Rasmus Nielsen، دانشمند متخصص در زمینه شناخت کامپیوتری ژنتیک از دانشگاه کالیفرنیا و یکی از نویسندگان ارشد مقاله ژورنال Scienceمی گوید که او هیچ تناقضی در اطلاعات اولیه دو مطالعه انجام شده نمی بیند.
David Meltzer مردم شناس و باستان شناس دانشگاه Southern Methodist که یکی دیگر از نویسندگان مقاله ژورنال Science است می گوید که تفاوت نتیجه گیری دو گروه محققان، یک مشکل غیر قابل حل نیست و پاسخ آن می تواند با تحلیل بیشتر DNA انسانهای باستانی و یا کشف یک اسکلت جدید به دست آید.
دکتر Reich از دانشگاه هاروارد هم معتقد است که این دو مقاله در تناقض نیستند اما تیم او در مورد رد پای استرالیایی ها در آمریکا تحقیقات بیشتر و عمیقتری انجام داده است. او می گوید که تحقیقات آنها بر اینکه استرالیایی ها یکی از دو گروه شکل دهنده جمعیت آمریکا هستند صحه می گذارد.
