همه کودکان زمانی از دوران کودکی دچار آسیب دیدگی و جراحت می شوند. این مساله برای کودک استرس آور است و به طور بالقوه می تواند برای والدین بیش از کودکان اضطراب آور باشد. والدین ممکن است عصبی شوند و احساس گناه کنند و اختلالات استرسی ناشی از آن می تواند برای برخی از والدین حتی بعد از حادثه و بهبودی کودک هم ادامه داشته باشد.
تحقیقات جدیدی توسط محققان دانشگاه کویینزلند انجام شده و در آن رفتار خانواده هایی که درگیر سوختگی کودکان بودند در فرآیند تعویض پانسمان بررسی شده است. در این مطالعه هجده ماهه، نود و دو خانواده در زمان تعویض اولین پانسمان زخم کودک در یک بیمارستان در شهر بریزبن مورد مطالعه قرار گرفتند. کودکان این خانواده ها در بازه سنی یک تا شش سال قرار داشتند.
والدینی که عصبی تر و مضطربتر بودند، در طول فرآیند توانایی کمتری در حمایت از فرزند خود داشتند. نرخ رفتار عصبی و درد کودکانی که والدینشان توانایی کمتری در حمایت از آنها داشتند نیز در فرآیند تعویض پانسمان بیشتر بود.
ذهن ما برای تمرکز در آن واحد، حد و حدودی دارد. بنابراین، ذهنی که با چیزهای دیگر از قبل پر شده، در مقایسه با ذهنی که بر درد متمرکز شده، درک کمتری از درد دارد و کمتر آزار می بیند. به همین دلیل است که در فرآیند تعویض پانسمان یا درمان های دردناک دیگر، پرت کردن حواس کودک می تواند به کاهش درد او کمک کند.
نتایج این تحقیقات نشان می دهد که لازم است والدین بعد از جراحت کودک و در حین درمان، حمایت های بیشتری دریافت کنند. این حمایتها، هم به نفع والدین است و هم به سود کودک. درمانی بدون استرس، به معنای آسیب کمتر برای همه و درد و فشار عصبی کمتر برای کودک است.
این پژوهش همچنین نشان می دهد که فشار عصبی کمتر باعث بهبود سریعتر زخم در کودکان می شود. بهبود سریعتر زخم هم به نوبه خود باعث دخالت درمانی کمتر شده و کودک می تواند سریعتر به مدرسه و بازی کردن برگردد.
هیچ کس دوست ندارد که کودکش را در زخمی و آسیب دیده ببیند اما خوب است که برای روز مبادا که لازم شد کودکان را به بیمارستان ببرید، چند حقه در آستین داشته باشید که برای خودتان و بیشتر از آن برای کودکان مفید است.
اما چه کار کنیم؟
اول از همه سعی کنید که از همان اول فرآیند درمان حواس کودک را پرت کنید. مثلا از اسباب بازی، غذا، موسیقی، عکس، تلویزیون، حرف زدن و چیزهایی از این قبیل استفاده کنید. معمولا خودتان بهتر می دانید که چه چیزی بهتر و بیشتر حواس کودکتان را پرت می کند. بعد سعی کنید که همواره نزدیک کودک باشید. لمس کردن به کودک این اطمینان را می دهد که شما کنارش هستید.
بعضی از کودکان دوست دارند که فرآیند درمان را تماشا کنند و برخی هم دوست ندارند. اگر کودکان خواست تماشا کند، جلویش را نگیرید، ولی همچنان سعی کنید که حواسش را پرت کنید.
باید خودتان هم خونسرد و آرام باشید. حتی اگر دیدید که فرآیند درمان سخت و تماشا کردنش دشوار است، باز هم باید آرام بمانید و این آرامش را به کودک منتقل کنید.
می توانید از کودک بخواهید که به شما نگاه کند و دستهایتان را بفشارد، یا از او بپرسید که آن شخص در تلویزیون کیست؟ از او بخواهید که به پرستار بگوید که بعد از اینکه کار پانسمان انجام شد می خواهد چکار کند. یا مثلا بگویید: یادت هست که وقتی به پارک رفتیم و داستانی بسازید. کار دیگر این است که از کودک بخواهید که به شما نشان دهد که چطور می تواند نفس عمیقی بکشد.
و چه کارهایی نباید انجام دهیم؟
نباید به کودک بگوییم که درمان چقدر دردناک خواهد بود و یا زخم چقدر بد و زشت است. نباید از رفتار او ایراد بگیریم. نباید دردش را دستکم بگیریم و بگوییم که تمام شد، چیزی نشده است و حالش خوب است و در عین حال نباید با همدردی زیاد حس درد کشیدن را در او تقویت کنیم.
طبیعی است که والدین بعد از آسیب دیدن فرزند کوچکشان عصبانی باشند. همه والدین در مقاطعی از زمان با احساس تقصیر و فشار عصبی در مورد جراحت فرزندانشان دست و پنجه نرم می کنند. پس بهتر است در چنین مواقعی با خود مهربان باشید و به خودتان یادآوری کنید که آنچه در توانتان است را برای بهبود فرزندتان انجام می دهید.
مهم است که در طول درمان، به جای فکر کردن درباره شدت جراحت و نگرانی، بر کمک به فرزند خود تمرکز کنید. اگر فکر می کنید انجام این کار برایتان سخت است، از یک بزرگسال دیگر کمک بخواهید که شما را همراهی کند.
علاوه بر این، همواره می توانید با پرستارها، پرسنل خدمات اجتماعی و پزشکتان در این باره گفتگو کنید.
