هزاران زن در ایران در پی مرگ مهسا امینی در هنگام بازداشت توسط گشت ارشاد، علیه حکومت ایران قیام کردند.
تعداد زیادی از زنان در شهرهای سراسر ایران، حجابی را که مجبور به پوشیدن آن هستند به آتش کشیدند.
حجاب - یا روسری - اغلب به عنوان یک نماد بسیار سیاسی تلقی می شود و اکنون در مرکز شورش علیه مقامات تندرو ایرانی قرار دارد.
این اعتراضات به سرعت به شهرهای استرالیا نیز کشیده شده است.
روز گذشته سه شنبه ۲۷ سپتامبر در کانبرا، تعدادی از ایرانیان در محوطه ساختمان پارلمان استرالیا تجمع کردند و شعار "women, rights, freedom!" سر دادند و بنرهایی با عبارت «Freedom of choice!» در دست داشتند.
چرا زنان در ایران موهای خود را کوتاه می کنند و روسری خود را می سوزانند؟
در ۱۶ سپتامبر، خانم مهسا (ژینا) امینی پس از دستگیری توسط گشت ارشاد به اتهام حجاب نامناسب، به کما رفت و جان باخت.
در پی این حادثه ناگوار، تعداد زیادی از زنان در بسیاری از شهرهای ایران، جان خود را در سرپیچی آشکار با مقامات، به خطر انداخته و روسری های خود را سوزاندند و به نشانه اعتراض موهای خود را در خیابان ها کوتاه کردند.
اما در کشورهایی مانند فرانسه و برخی از بخش های هند، جایی که زنان پیوسته برای حق خود برای داشتن حجاب مبارزه کرده اند، اما از انجام این کار منع شده اند، داستان متفاوت است.
اکنون پرسش این است که قوانین اسلامی دقیقاً در مورد پوشیدن روسری چه می گویند و چرا دولت ها در مورد نحوه پوشش زنان مسلمان تصمیم می گیرند؟
اسلام در مورد حجاب چه می گوید؟
دریا اینر، محقق و مدرس مطالعات اسلامی در دانشگاه چارلز استورت، می گوید حجاب - که در زبان عربی به معنای "پوشش" است - به طور کلی به عنوان روسری شناخته می شود.
زنان مسلمان مطابق با تفسیر پذیرفته شده دو آیه از کتاب مقدس خود، قرآن، حجاب بر سر می کنند.
به گفته دکتر اینر، این آیات توسط بسیاری از دانشمندان خوانده شده است تا تأکید شود که زنان مسلمان باید مو، گردن و گوش خود را در حالی که لباس های بلند و گشاد به تن دارند، به نشانه عفت بپوشانند.
برخی معتقدند که این قابل درک است که زنان مسلمانی که حجاب دارند فقط باید در اطراف زنان دیگر و خویشاوندان مرد نزدیک خود مانند پدران، برادران، شوهران، عموها و پسرانشان حجاب از سر بردارند.
اما مسلمانان معتقدند حجاب چیزی فراتر از یک روسری است.
آنها معتقدند که حجاب نوعی رفتار اجتماعی متواضعانه است که در آن از مسلمانان، اعم از زن و مرد، انتظار می رود تا خود را با آن در ملاء عام نشان دهند. این شامل رفتار، آداب و گفتار آنها می شود.
چرا زنان مسلمان حجاب دارند؟
دکتر اینر گفت که "ساده ترین توضیح" برای پوشیدن حجاب این است که دین او به او گفته است که این کار را انجام دهد تا عبادت خود را به صراحت نشان دهد.
دکتر اینر گفت: "این یعنی، من سعی می کنم از دستورالعمل هایی پیروی کنم که دینم به من داده تا چگونه متواضع باشم و این انتخاب من است."
در همین راستا، شکیرا حسین، عضو افتخاری مرکز ملی مطالعات اسلامی معاصر در دانشگاه ملبورن نیز گفت که حجاب برای زنان مسلمان "نماد ایمان و فروتنی آنهاست".
دکتر حسین گفت: «به طور گسترده تر و به ویژه زمانی که این امر در شمار اقلیت مذهبی محسوب می شود، نمادی از تعلق به آن جامعه است».
او گفت که دلایل این امر می تواند شامل ترس از آزار و اذیت، اسلام هراسی و موانع در جستجوی کار باشد - اما لزوما محدود به آنها نیست.
او گفت: «دیگرانی هستند که معتقدند این امر از نظر دینی واجب نیست، اما به دلیل همبستگی با زنان مسلمان دیگر، آن را به عنوان بیانیه تعلق به جامعه مذهبی خود یا به عنوان موضعی علیه اسلام هراسی انتخاب می کنند».
آیا می توان زنان را مجبور به داشتن حجاب کرد؟
به گفته دکتر اینر، اسلام عبادت های اجباری را ممنوع کرده است. بنابراین، زنان مسلمان را نمی توان مجبور به حجاب کرد، بلکه آنها باید به "اراده خود" این کار را انجام دهند.
او گفت: "انسان ها برای انتخاب خود به حال خود رها می شوند و اگر شما این کار را نه به خاطر خدا، بلکه به خاطر رژیم سیاسی کشور خود انجام می دهید، این می تواند مشکل ساز باشد."
وی گفت: «از منظر اسلام، انجام یک عبادت بدون اراده می تواند حس دوگانگی یا نفاق را القا کند که در اسلام نهی شده است. این دیدگاه الهی نیست. این بدیهی است که این امر، مفهوم اصلی بنده بودن برای خدا را کمرنگ می کند."
پس چرا زنان در ایران مجبور به پوشیدن حجاب هستند؟
ایران، قبل از انقلاب سال ۱۹۷۹ (۱۳۵۷ خورشیدی) در حال تبدیل شدن به یک دولت سکولار بود.
در سال ۱۹۳۶ حجاب در ایران توسط رضا شاه پهلوی، ممنوع شد.
یک دهه قبل از آن نیز در ترکیه، همین اقدام اجرا شد.
دکتر حسین گفت که زنان بی حجاب درآن دوره به عنوان "نماد مدرنیته" دیده می شدند.
او گفت: «دلیل این امر این نبود که دولت در آن زمان، یک دولت فمینیستی بود. دولت فقط احساس می کرد که حضور زنان در انظار عمومی با روسری، کشور را به تحجّر باز می گرداند».
هنگامی که انقلاب در سال ۱۹۷۹ شکل گرفت، آیت الله روح الله خمینی رهبر جمهوری اسلامی برای تأسیس «جمهوری اسلامی» حجاب را اجباری کرد.
دکتر اینر گفت که از بی حجابی به زور تا حجاب به زور، "رژیم به اصطلاح اسلامی" از موضوع ظاهر زنان به عنوان ابزاری سیاسی استفاده کرد.
دکتر اینر گفت: "این رژیمی است که فقط در کلام خود از اسلام استفاده می کند و لزوماً اسلام را مسئول کارهای خود نمی کند."
وی افزود: «زنانی که روسری های خود را می سوزانند، این کار را برای اعتراض به یک آیه قرآن انجام نمی دهند. آنها این کار را برای نشان دادن ناامیدی خود، و اعتراض به نحوه کنترل پوشش بدن خود و در نحوه رفتار رژیم با آنها به عنوان یک اقلیت انجام می دهند».
در همین حال دکتر حسین افزود: «این بخشی از یک زمینه گسترده تر تحمیل این شکل از دینداری بر جامعه و البته، مردسالاری و کنترل زنان است».
آیا زنان مسلمان حق انتخاب حجاب در سایر نقاط جهان را دارند؟
در حالی که در ایران، زنان برای برداشتن حجاب خود می جنگند، زنان مسلمان در هند برای حفظ حق خود برای پوشیدن روسری در مدرسه با یک نبرد بزرگ دادگاهی روبرو هستند.
در کارناتاکا، دختران مسلمان پس از ممنوعیت پوشیدن لباس های مذهبی در موسسات آموزشی در ماه فوریه سال جاری، درخواست های خود را به دادگاه عالی ارائه کردند.
در فرانسه نیز پوشیدن روسری و «سایر نمادهای مذهبی» در تمام مدارس دولتی و همچنین برای کارمندان دولتی ممنوع شد.
در سال ۲۰۱۰، این کشور نخستین کشور اروپایی بود که ممنوعیت سراسری «برقع» را در مکان های عمومی مانند پارک ها و وسایل نقلیه عمومی به اجرا گذاشت.
زنانی که در فرانسه با برقع در ملاء عام دستگیر می شوند با جریمه ای ۱۵۰ یورویی یا الزام برای شرکت در کلاس های شهروندی مواجه می شوند.
اگرچه این نیز گفتنی است که در ایران نیز مجازات بی حجابی می تواند شامل حبس، جریمه نقدی یا شلاق باشد.
"بورکینی" یا همان لباس بلند برای شنا در ساحل که اغلب توسط زنان با حجاب پوشیده می شود، نیز در چندین ساحل در جنوب فرانسه ممنوع است.
این قوانین توسط دولت فرانسه در "مبارزه با جدایی طلبی و حمله به شهروندی" و برای ایجاد بیشتر یک جامعه سکولار وضع شد.
آیا زنان مسلمان باید حجاب داشته باشند؟
در حالی که برخی از زنان مسلمان حجاب دارند، برخی دیگر هستند که حجاب ندارند، اما همچنان مسلمان هستند.
در این میان، برخی نیز سال ها آن را پوشیده اند، اما در سال های بعد نظر خود را تغییر دادند - و بالعکس.
دکتر حسین گفت محققان در تفسیر خود از اجباری بودن حجاب و میزان نیاز به پوشش، تفاوت نظر دارند.
اما حجاب به عنوان یک الزام دینی تلقی می شود که باید به خواست خود زن انجام شود. زنان می توانند در هر مقطعی از زندگی خود، زمانی که احساس می کنند برای پایبندی به حجاب آمادگی دارند، آن را انتخاب کنند.
دکتر حسین گفت: "طبق این تفسیر، این تعهدی است که فرد داوطلبانه انجام می دهد. شما می توانید آن را به عنوان یک تعهد تلقی کنید، اما انجام یا عدم انجام آن به خود شما بستگی دارد."
وی افزود: «برخی از زنان هستند که معتقدند این یک تکلیف شرعی است، اما به هر دلیلی ترجیح داده اند آن را نپوشند.»
دکتر اینر گفت که زنان در ایران، فرانسه و هند با مبارزه ای مشابه روبرو هستند و آن اینکه "مقامات تلاش می کنند بدن ما را کنترل کنند".
یاسمین عبدالمجید، فعال و نویسنده، در توییتر نوشت: "داشتن یا نداشتن حجاب، کار هیچ دولت یا مردی نیست».
در همین حال تارا کریشناسوامی فعال هندی نیز زنان در هر دو کشور را که برای حقوق خود می جنگند، شجاع توصیف کرد.
خانم کریشناسوامی گفت: "در ایران، حذف حجاب از سوی زنان، شجاعانه است. در هند، زنان با حجاب شجاع هستند. این تناقض نیست؛ در هر دو مورد، ایستادگی در برابر هژمونی مردسالارانه و یک دولت ظالمانه است."
