قدمت استرالیا به عنوان یک کشور مستقل به بیش از ۱۱۸ سال پیش می رسد ولی مقوله شهروندی این کشور بسیار جدیدتر است.
در آستانه هفتادمین سالگرد شهروندی استرالیا، نگاهی داریم به این که شهروندی استرالیا چرا و چگونه شروع شد.
استرالیا در روز اول ژانویه سال ۱۹۰۱ میلادی به طور رسمی به کامنولت استرالیا یعنی یکی از کشورهای مشترک المنافع تبدیل شد، یعنی پس از این که پارلمان انگلیس با تصویب قانونی به شش مستعمره خود در استرالیا اجازه داد تا حق داشته باشند در قالب کشوری مستقل خود را اداره کنند.
اما تا روز ۲۶ ژانویه سال ۱۹۴۹، یعنی حدود ۵ دهه بعد، طول کشید تا مردمی که در استرالیا زندگی می کردند به عنوان شهروندان استرالیا شناخته شوند.
هفت مرد از چکسلواکی، اسپانیا، دانمارک، یونان، فرانسه، یوگسلاوی و نروژ اولین افرادی بودند که شهروندی استرالیا را اخذ کردند.
در مراسمی که در روز سوم فوریه سال ۱۹۴۹ با حضور بن چیفلی (Ben Chifley) نخست وزیر استرالیا برگزار شد این افراد تابعیت قبلی خود را لغو کردند و به عنوان یک شهروند استرالیا سوگند یاد کردند.
تیل مارسترند (Thiel Mastrand) از کشور نروژ یکی از این مردان بود و بخشی از مراسم ادای سوگند وی در سال ۱۹۴۹ در یک گزارش خبری از تلویزیون پخش شد.
پارلمان فدرال استرالیا در روز ۲۱ دسامبر سال ۱۹۴۸ قانون شهروندی استرالیا (Australian Citizenship Act) را تصویب کرد.
در این قانون ذکر شده بود که "شهروندی استرالیا پیوندی مشترک است که شامل حقوق و وظایف متقابل می شود و همه استرالیایی ها را متحد می کند و در عین حال به تنوع آنها احترام می گذارد.
پیش از سال ۱۹۴۹ مردمی که در استرالیا زندگی می کردند تحت قوانین امپراطوری انگلیس به عنوان "اشخاص" یا subjects شناخته می شدند نه شهروند استرالیا.
برایان گلیگان (Brian Galligan) استاد بازنشسته دانشگاه ملبورن می گوید تغییرات ایجاد شده در سال ۱۹۴۹ صرفا تغییرات فنی حقوقی بودند.
وی می گوید: "در اقدامات رسمی مانند قانون تابعیت و غیره، شما شهروند ملکه می شدید، نه شهروند استرالیا با وجودی که عملا همین معنی را داشت. و استرالیا البته تا حد زیادی یک کشور امپراطوری انگلیس بود. بنابراین باید بگوییم که استرالیایی ها در واقع از سال ۱۹۰۱ شهروند بودند و قانون شهروندی سال ۱۹۴۹ صرفا از این عبارت به یک شکل رسمی حقوقی استفاده کرد."
پرفسور گلیگان می گوید تمایل برای شهروندی رسمی تا حدی به دلیل سرخوردگی از امپراطوری انگلیس پس از جنگ جهانی دوم و نیاز به یک حس همبستگی ملی ایجاد شده بود.
وی می گوید: "استرالیایی ها بیشتر از این که خود را به عنوان ویکتوریایی، تاسمانیایی و نیوساوت ویلزی بشناسند، خود را به عنوان استرالیایی شناختند و شاید بگویید که این اقدام دیر انجام شده بود اما در نهایت اقدامی بود که باعث به رسمیت شناختن این حقیقت شد که آنها همه شهروندان استرالیا هستند و این در قانون شهروندی به رسمیت شناخته شده بود."
پس از یک دوره مهاجرت اندک به استرالیا در طول جنگ های جهانی و رکود بزرگ، اواخر دهه ۱۹۴۰ میلادی شاهد ورود گسترده مهاجران به استرالیا بود.
پرفسور گلیگان می گوید آن دسته از مهاجرانی که شهروند استرالیا می شدند باید تابعیت قبلی خود را لغو می کردند تا از این طریق وفاداری خود را به استرالیا ثابت کنند.
وی می گوید: "ایده این بود که اگر شهروند کشور A مثلا شهروند استرالیا باشید، باید وفاداری کامل به آن کشور داشته باشید. و اگر همزمان شهروند یک کشور دیگر هم باشید در آن صورت وفاداری شما تقسیم می شود. ولی وقتی بحث جنگ و خدمت به کشورتان مطرح می شد، مشکلاتی در مورد افرادی که به دو کشور وفادار بودند وجود داشت. می دانید، این باعث می شد تا بخش هایی از جامعه وجود داشته باشند که قابل اعتماد نیستند."
تیل مارسترند، یک مهاجر نروژی، یکی از اولین افرادی بود که در سال ۱۹۴۹ شهروند استرالیا شد.
وی در سال ۱۹۴۸ میلادی پس از این که از اردوگاه اسرای جنگی چانگی (Changi) سنگاپور جان سالم به در برده بود وارد استرالیا شد.
در طول جنگ جهانی دوم زمانی که سنگاپور تحت کنترل ژاپن در آمد، هزاران نفر از نظامیان و غیرنظامیان اروپایی به عنوان اسرای جنگی در زندان چانگی که در شرق سنگاپور واقع است زندانی بودند.
وی برای مدت کوتاهی به نروژ بازگشت ولی سپس همراه خانواده اش تصمیم گرفتند تا به استرالیا بیایند چرا که به وی پیشنهاد شده بود تا مدیریت یک کارخانه تولید الوار را بر عهده گیرد.
آقای مارسترند در سن ۸۶ سالگی در تاسمانیا درگذشت.
دختر وی، خانم وال باسبی (Val Busby) که هنوز در تاسمانیا زندگی می کند می گوید استرالیا به وی فرصت یک شروع تازه را ارائه کرد و اجازه داد تا از خاطرات چانگی و شرایط آب و هوایی سخت نروژ فرار کند.
وی در مورد دلیل مهاجرت پدرش به استرالیا می گوید: "آنجا برای او خیلی سرد بود چون بعد از جنگ خیلی ضعیف شده بود و در تاسمانیا به او یک شغل پیشنهاد شده بود تا مدیریت یک کارخانه تولید الوار را بر عهده بگیرد، کاری که او قبلا در مالایا انجام داده بود.او این پیشنهاد را پذیرفت و ما به سامرست در تاسمانیا آمدیم، منطقه ای که حدود 5 دقیقه با وینیارد (Wynyard) فاصله داشت."
خانم باسبی می گوید پدرش به ندرت در مورد تجاربش در اردوگاه چانگی صحبت می کرد و بیشتر در مورد عشقش به استرالیا سخن می گفت.
وی می گوید: "او خیلی به این افتخار می کرد که موفق شده بود یک استرالیایی باشد که می خواست. و او همیشه یک استرالیایی بود. او کشور محل تولد خود را دوست داشت ولی عشق بزرگ او استرالیا بود و عاشق این بود که اینجا باشد و همیشه قدردان این موضوع بود. این یک کشور فوق العاده است. این طور نیست؟"
