نکات مهم
- پیمان تجاری «مشارکت اقتصادی جامع منطقه ای» که چین از آن حمایت می کند به عنوان کودتایی خوانده شده است که پکن از آن با هدف گسترش نفوذ خود در سرتاسر منطقه و تسلط بر بازار آسیا بهره می گیرد.
- این پیمان تجاری که کارشناسان آن را بزرگترین پیمان تجاری جهان از منظر تولید ناخالص ملی (GDP) قلمداد می کنند، پس از هشت سال فراز و فرود توسط استرالیا و ۱۴ کشور دیگر جهان در روز یکشنبه به امضا رسید.
کارشناسان می گویند بزرگترین توافق تجاری جهان می تواند به افزایش نفوذ چین منجر شود و به همین دلیل است که هند در سال ۲۰۱۹ از این توافق خارج شده است.
پیمان تجاری «مشارکت اقتصادی جامع منطقه ای» که چین از آن حمایت می کند به عنوان کودتایی خوانده شده است که پکن از آن با هدف گسترش نفوذ خود در سرتاسر منطقه و تسلط بر بازار آسیا بهره می گیرد.
این پیمان تجاری که کارشناسان آن را بزرگترین پیمان تجاری جهان از منظر تولید ناخالص ملی (GDP) قلمداد می کنند، پس از هشت سال فراز و فرود توسط استرالیا و ۱۴ کشور دیگر جهان در روز یکشنبه به امضا رسید.
توافق «مشارکت اقتصادی جامع منطقه ای» چیست؟
ایده توافق مشارکت اقتصادی جامع منطقه ای که از آن با نام اختصاری RCEP نام برده می شود در سال ۲۰۱۲ شکل گرفت. این توافق در واقع یک پیمان تجاری بین ۱۰ عضو کشورهای عضو اتحادیه کشورهای جنوب شرق آسیا موسوم به «آسه آن» (ASEAN) و کشورهای چین، ژاپن، کره جنوبی، استرالیا و نیوزیلند است.
هند نیز قرار بود این پیمان تجاری را امضا کند اما سال گذشته از آن خارج شد.
این توافق تجاری در حدود ۲.۱ میلیارد نفر انسان در کره زمین را تحت پوشش قرار خواهد داد چرا که اعضای آن در واقع سهمی معادل ۳۰ درصد تولید ناخالص ملی کل جهان را به خود اختصاص می دهند.
هدف از این توافق تجاری، کاهش تعرفه ها، گسترش تجارت در بخش های خدماتی و تشویق سرمایه گذاری برای کمک به اقتصادهای در حال ظهور کشورهای عضو است به گونه ای که آنها بتوانند خود را به باقی کشورهای جهان برساند.
انتظار می رود این توافق به طور ویژه سبب کاهش زمان و هزینه شرکت ها شود. گفته می شود این امر از طریق تسهیل صادرات محصولات این شرکت ها به هر نقطه ای در کشورهای عضو این پیمان تجاری و آن هم بدون برآورده کردن پیش نیازهای مجزا برای هر کشور صورت خواهد گرفت.
در بخش هایی از این توافق گسترده تجاری به موضوع «حقوق معنوی» نیز پرداخته شده است. اگرچه در این توافق، ساز و کارهایی در جهت محافظت از محیط زیست و حقوق کارگران ارائه نشده است.
راجیو بیسواس اقتصاددان ارشد یک شرکت مشاور تجاری به نام IHS Markit می گوید اولویت اصلی مذاکرات بعدی توافق مشارکت اقتصادی جامعه منطقه ای بر روی تجارت الکترونیکی متمرکز خواهد بود.
هنوز مشخص نیست که آیا این توافق تجاری از سال آینده به مرحله اجرا گذاشته خواهد شد یا خیر.
این توافق چرا مهم است؟
Vietnam's Prime Minister Nguyen Xuan Phuc waves during the 4th Regional Comprehensive Economic Partnership (RCEP) Summit. Source: AFP
این توافق از آن رو مهم است که در آن مقررات تجاری جدیدی برای مناطق مشخص شده است.
این توافق همچنین از حمایت چین برخوردار است. اگرچه این پیمان تجاری ایالات متحده آمریکا را شامل نمی شود.
ناظران می گویند این توافق موجب استحکام بیشتر بلند پروازی های ژئوپلیتیک چین در منطقه خواهد شد؛ یعنی مکانی که این کشور در آن با رقابت اندکی از طرف ایالات متحده آمریکا روبروست، چرا که دانلد ترامپ رئیس جمهور امریکا در این توافق تجاری شرکت نکرده است.
یک توافق تجاری موسوم به Trans-Pacific Partnership (TPP) ابتدا قرار بود به بزرگترین پیمان تجاری جهان تبدیل شود اما واشنگتن تصمیم گرفت از آن خارج شود چرا که آمریکا معتقد بود که این توافق سبب از دست رفتن مشاغل آمریکایی خواهد شد.
ناظران می گویند توافق تجاری مشارکت اقتصادی جامعه منطقه ای (RCEP) به جامعیت TPP یا CPTPP (آنگونه که از جانشین خود با این نام یاد می شود) نیست .
آقای الکساندر کاپری کارشناس تجارت از دانشکده بیزینس در دانشگاه ملی سنگاپور گفت: «این توافق یک توافق کامل و منطقی نیست. مشکل کنونی در خصوص RCEP آن است که شما در اینجا شاهد ۱۵ کشور کاملا متنوع هستید که در مراحل متفاوتی از منظر توسعه قرار دارند و هر یک از آنها اولویت های داخلی خود را دارند».
چرا هند به این توافقنامه نپیوست؟
هند سال گذشته به دلیل نگرانی از ورود کالاهای ارزان قیمت چینی به این کشور از این توافق خارج شد. اگرچه هند می تواند در آینده در صورتی که صلاح بداند به این توافق بپیوندد.
همین امر موجبات نگرانی برخی از کشورها را در خصوص دستیابی به این بازار فراهم کرد، زیرا برخی فکر می کنند که تولیدکنندگان داخلی ممکن است با سرازیر شدن کالاهای ارزان قیمت چینی، بیشترین آسیب را متحمل شوند.
صنایعی همچون صنایع منسوجات، لبنیات و کشاورزی به عنوان سه صنعت آسیب پذیر معرفی شده اند.
آقای نارندرا مودی نخست وزیر هند حتی در داخل کشورش با فشارهای گسترده ای روبرو شد تا موضع سختگیرانه ای را در قبال این توافق تجاری پیش رو بگیرد.
این توافق برای ایالات متحده آمریکا چه معنایی دارد؟
این احتمال وجود دارد که دولت جدید ایالات متحده آمریکا تحت رهبری آقای جو بایدن رئیس جمهور منتخب این کشور بر روی منطقه جنوب شرقی آسیا تمرکز کند.
برخی از ناظران اگرچه می گویند هنوز مشخص نیست که آیا آقای بایدن قصد پیوستن به CPTPP را دارد یا خیر.
این موضوع در حال حاضر یک موضوع سیاسی حساس در ایالات متحده آمریکا است.
آقای کاپری می‌گوید دولت جدید ایالات متحده آمریکا این موضوع را از نزدیک دنبال خواهد کرد.
