Η 27η Ιανουαρίου είναι η διεθνής ημέρα Μνήμης των θυμάτων του Ολοκαυτώματος. Ένας από τους επιζήσαντες του Άουσβιτς, ήταν ο Ελληνοεβραίος, Albert Yacoel, ο οποίος μετά τον πόλεμο μετανάστευσε στην Αυστραλία με την οικογένειά του.

Η ημερομηνία έχει επιλεγεί για να συμπίπτει με την ημέρα απελευθέρωσης του μαρτυρικού στρατοπέδου του Άουσβιτς, το 1945. Χθες, συμπληρώθηκαν 80 χρόνια.

Στο πλαίσιο αυτό, η Ελλάδα τιμά τους περίπου 60.000 Έλληνες-Εβραίους που χάθηκαν, με ένα νέο Μουσείο Ολοκαυτώματος που ετοιμάζεται να κατασκευαστεί στην Θεσσαλονίκη, δίνοντας φωνή σε όσους υπέφεραν και έχασαν την ζωή τους. Ένας από τους επιζήσαντες του Άουσβιτς, ήταν ο Ελληνοεβραίος, Albert Yacoel, ο οποίος μετά τον πόλεμο μετανάστευσε στην Αυστραλία με την οικογένειά του.

Για την ιστορία του έχουμε μιλήσει σε περασμένες εκπομπές, φιλοξενώντας μεταξύ άλλων και την κόρη του Νίνα Άντζελο, η οποία σήμερα ζει στα κεντρικά παράλια (Central Coast) της Νέας Νότιας Ουαλίας. Ο Albert Yacoel είχε αφήσει πολύωρη προφορική μαρτυρία για την εμπειρία του Ολοκαυτώματος όπως την έζησε. Η κόρη του μας είχε πει ότι άφησε ηχογραφημένο υλικό περίπου επτά ωρών.

LISTEN TO

Πώς ο Ελληνοεβραίος πατέρας μου και η Πολωνοεβραία μητέρα μου γνωρίστηκαν στο Άουσβιτς και επέζησαν

SBS Greek

17/06/202434:55

Play

O Albert Yacoel, ήταν Έλληνας Εβραίος, ο οποίος κατάφερε να επιβιώσει τις θηριωδίες των Ναζι στα στρατόπεδα συγκέντρωσης και ιδιαίτερα στο Άουσβιτς. Απεβίωσε την δεκαετία του ’90 εδώ στην Αυστραλία.

LISTEN TO

Εκδήλωση με θέμα «Οι Εβραίοι της Ελλάδας»

SBS Greek

26/09/202308:21

Play

Η κόρη του Nina Angelo τον άκουγε να μιλάει για την εμπειρία του Ολοκαυτώματος κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Μετά τον θάνατο του πατέρα της, εργάζεται ακούραστα για να διασφαλίσει ότι η ιστορία του δεν θα ξεχαστεί.

Ανακάλυψε σπάνιες ηχογραφήσεις στα αγγλικά. Πιο λεπτομερείς συνεντεύξεις είχαν καταγραφεί και στα γαλλικά, και υπάρχουν σε μουσείο στην Ουάσιγκτον όπως ανακάλυψε η 77χρονη σήμερα Νίνα δεκαετίες αργότερα.

Η Νίνα Άντζελο

Nina Angelo

μετέφρασε τις γαλλικές συνεντεύξεις του πατέρα της, μετατρέποντας το υλικό σε βιβλίο και στη συνέχεια σε ηχητικό βιβλίο. Τα λόγια του πατέρα της διαβάζει ο αείμνηστος Ελληνο-Αυστραλός ηθοποιός Λεξ Μαρίνος.

Ο Albert Yacoel ήταν μεταξύ των 60 χιλιάδων Ελλήνων Εβραίων που εκτοπίστηκαν βίαια κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου από την Θεσσαλονίκη. Οι περισσότεροι κατέληξαν στο Άουσβιτς-Μπίρκεναου, ένα ναζιστικό στρατόπεδο συγκέντρωσης και εξόντωσης. Ήξερα ότι ήταν στο Άουσβιτς, γιατί είχε πάνω στο σώμα του σημαδεμένους αριθμούς. Γνώριζα ότι είχα χάσιε μέλη της οικογένειάς του, είπε η κυρία Άντζλεο.

Ο Albert Yakoel στην Ελλάδα πριν το Β' παγκόσμιο πόλεμο Source: Supplied / Nina Angelo

Ωστόσο, η κυρία Άντζελο λέει ότι η αποκάλυψη των λεπτομερειών της εμπειρίας του στο στρατόπεδο συγκέντρωσης ήταν μια επώδυνη διαδικασία. «Δεν πίστευα αυτά που άκουγα. Ήταν τρομακτικά», ανέφερε.

Η μητέρα της Nina Angelo, Janina 'Janka' Yacoel. Source: Supplied / Nina Angelo

Στο Άουσβιτς, ο Άλμπερτ Yacoel εργαζόταν για τους Canada Commandos, μια ομάδα επιφορτισμένη με τη συλλογή των περιουσιών από τα τρένα του Ολοκαυτώματος μετά την αποβίβαση των Εβραίων κρατουμένων. Ήτνα ο μόνος Έλληνας, σύμφωνα με την μαρτυρία του, που ακούμε στο κεντρικό ηχητικό του θέματος, πάλι μέσω της φωνής του Λεξ Μαρίνος.

Ανταλλάσσοντας τιμαλφή με επιπλέον τρόφιμα, ο Αλμπερτ Yacoel μπόρεσε να σώσει τον εαυτό του και τους άλλους. Φαγητό προσφερόνταν επίσης σε νεαρές γυναίκες.

Η Νίνα Άντζελο ως παιδί με τον πατέρα της Albert Yacoel. Source: Supplied / Nina Angelo

Η εβραϊκή κοινότητα της Θεσσαλονίκης προέρχονταν από Εβραίους που εκδιώχθηκαν από την Ισπανία τον 15ο αιώνα. Τα μέλη της συμμετείχαν ενεργά στην ελληνική κοινωνία, μέχρι που οι περισσότεροι έχασαν τη ζωή τους στα στρατόπεδα.

Ο Έλληνας πρέσβης στην Αυστραλία Σταύρος Βενιζέλος αναφερόμενος στο ιστορικό τους δηλώνει ότι από τους περίπου 60.000 Εβραίους της Θεσσαλονίκης επέζησαν περίπου 2000. Πλην της Θεσσαλονίκης εκδιώχθηκαν Εβραίοι από την Ρόδο, την Κω, την Λέρο και άλλη μέρη της Ελλάδας.

Η Nina Angelo, μικρό παιδί, με τους γονείς της Albert και Janka Yacoel Source: Supplied / Nina Angelo

Αφού επέζησε από το Άουσβιτς και καθώς ο πόλεμος πλησίαζε προς το τέλος του το 1945, ο πατέρας της Νίνας Άντζελο ήταν μεταξύ των επιζώντων που μεταφέρθηκαν σε όλη τη Γερμανία καθώς οι σύμμαχοι προχωρούσαν.

Τελικά έφτασαν στο ναζιστικό στρατόπεδο συγκέντρωσης στο Μαουτχάουζεν της Αυστρίας, όπου ο Άλμπερτ Yacoel ήταν μεταξύ χιλιάδων που απελευθερώθηκαν το 1945.

Albert Yacoel worked as a Kanada Kommando at Auschwitz. Source: Supplied / Nina Angelo

Η μητέρα και ο πατέρας της Νίνας, που είχαν συναντηθεί στο Άουσβιτς, βρέθηκαν ξανά τυχαία, σε μια καντίνα του Ερυθρού Σταυρού στο Παρίσι. Αργότερα παντρεύτηκαν στο Λονδίνο. Η Νίνα γεννήθηκε στην Ελλάδα και το 1949 η οικογένεια μετανάστευσε στην Αυστραλία. Η άφιξη της Νίνας στο Σύδνεϋ έγινε μάλιστα πρωτοσέλιδο.

Οι γονείς της Νίνα Άντζελο Albert και Janka Yacoel που ε΄λιχνα πρωτοσυναντηθεί στο Άουσβιτς. Source: Supplied / Νίνα Άντζελο

Η ιστορία της σχεδόν ολοκληρωτικής εξόντωσης των Σεφαραδιτών Εβραίων της Θεσσαλονίκης, θα είναι το επίκεντρο του πολύ-αναμενόμενου Μουσείου Μνήμης και Εκπαιδευτικού Κέντρου Ολοκαυτώματος, όπως αναφέριε ο Έλληνας Πρέσβης στην Καμπέρρα κ. Βενιζέλος.

Ο πρέσβης της Ελλάδας στην Καμπέρρα, Σταύρος Βενιζέλος. Source: Supplied

Η Νίνα επιθυμεί να μοιραστεί την οικογενειακή της ιστορία. Παρά την κακή υγεία της, ελπίζει επίσης να παραστεί στα επίσημα εγκαίνια του Μουσέιου.

Να αναφερθεί ότι η Βουλή των Ελλήνων τον Ιανουάριο του 2004 καθιέρωσε και στην Ελλάδα την 27η Ιανουαρίου ως «Ημέρα Μνήμης των Ελλήνων Εβραίων Μαρτύρων και Ηρώων του Ολοκαυτώματος».

Το πρωτοσέλιδο φύλλο της εφημερίδας του Σύδνεϋ, Daily Mirror από το 1949, όταν Nina Angelo (δεξιά) έφθασε στην Αυστραλία- Στην αγκαλιά της κρατάει τις κούκλες που είχε μαζί της από την Ελλάδα. Source: Supplied / Nina Angelo