Acï Peter Dutton cɔl bïk visa kedhiɛ ye kek yiɛ̈n kɔc ke Palestine jäl në Gaza pëën, ke ye jam në biänë gël baai.
Raan tɔ̈ në akut de akuma yic ee akut de kɔc ke Australia (ASIO) gɔ̈k ke "acïï käŋ ye tïŋ ku kör" kɔc cë jäl në Australia, ku luel ye ka cë "tïït de baai tääu në riääk yic".
"Ɣɛn ë cë tak ke kɔc lëu bïk bɛ̈n thïn në ye mɛn . . . acie kë piɛth bë loi," acï luel.
Acï Dutton lueel lɔnadɛ̈ ke Hamas ee "akutnhom cï gɔ̈t në rin ke kɔc ye kɔc nɔ̈k" ku akutnhïïm acïï lëu bïk kɔc ya ŋic apuɔth "ke ŋickë keek wala bïk röt gam".
Dutton ee jam ye lööŋ cë kek tääu në ye mɛn acie kɔc ye kɔc tek thook, ku ka cë jai ke cë tɔŋ ë kɔc ke baai cɔk dït.
Naa cak tɔ̈u, ke akutnhom de kɔc ye kɔc nɔ̈k acï wëlke lueel ke ye "kë rac apɛi ku ye kɔc rac puɔ̈ɔ̈th".
"Në luɛɛl de yic lɔn bï akutnhom de kɔc ëbɛ̈n ya gël bïk cïï kör bïk rëër në Australia, Dutton acï kɔc rac nhïïm ya ŋoot ëke ye kɔc rac nhïïm ku ye kɔc nɔŋ gup riääk yök ke cïn kë ye kek thɔ̈ɔ̈ŋ," acïk bɛ̈n tääu në wël ke jam yiic.
Acïk lueel lɔnadɛ̈ ke wël cï keek lueel acïn kë ye nyuɔɔth, "acïn kɔc ke bɛ̈i kɔ̈k peei ku atekthok" ku ye "riɔ̈ɔ̈c ku tɛ̈ŋ yic" bɛ̈i.
Në kööl de Dhiëc, ke bäny de baai acï Dutton gɔ̈k ke kör bï "riɔ̈ɔ̈c cɔk bɔ̈ nhial".
Kë cï lueel acï bɛ̈n wën cïnë raan muk mukthuul në ASIO cɔl Mike Burgess kɔc ke thiɛɛth thɔ̈ɔ̈r bïk "tïït" në thoŋden, ku lueel "thok cï riääk ee tɔŋ bɛ̈i".
Në ye mɛn ke kɔc cë kek yök në ABC yic, ke Burgess ee jam ye ASIO ee thëm de gël de visa looi cë man adɛ̈ ke ye kë lëu bë kɔc riɔ̈ɔ̈c.
“Kë ril yic ee: anɔŋ käk ë gël,” acï luel.
ASIO Director-General Mike Burgess said the institution is oversee potentially concerning visa applications from those fleeing Gaza. Source: AAP / Lukas Coch/AAP Image
Acï luel lɔnadɛ̈ ke käke luɔi nɔŋ "kuɔɔny de wël" acie kërac. Ku kɔc ye nyuɔɔth lɔn ye kek lööŋ ka lööŋ ke extremist kuɔny.
Acï luel lɔn nadë ke gɛ̈më wëu ka kuɔny ë käŋ tënë Hamas alëu bë ya kë cë kek gël në kë cenë Australia Hamas gam ke ye akutnhom ë kɔc ë tɔŋ.
Ye kɔc yïndë kek kat në Gadha kek cë bɛ̈n në Australia?
Në kaam de pɛië thiɛ̈r ku rou ku pɛië bɛ̈t ye nïïn thiɛ̈r ku rou, ke kɔc ke Palestine ake cë lööŋ ke visa tääu në ye mɛn. Ee 29 në buɔtic ke kɔc cï gam.
Akutnhom de lööŋ ke baai ee cë luel cë man adɛ̈ ke kɔc ke 7,111 cë kek yök në Palestine yic acë kek rɛɛc ku kɔc ke 2,922 cë kek yök ke cë lɔ në bɛ̈i kɔ̈k yic ku cë kek yök në thää lik yiic.
"Në kee kɔckë yiic, ke raan 2,568 ake ye kɔc cë bɛ̈n neem, raan 354 ake ye kɔc cë kek yök në dhɔ̈l kɔ̈k yiic cë man adɛ̈ ke kɔc ke baai 95, kɔc ke baai 39, kɔc cë lɔ në bɛ̈i kɔ̈k yiic 74, kɔc ke mïïth ke thukul 51, kɔc kɔ̈k ke Temporary 87 acï luel.
Akutnhom acï lueel lɔn nadë ke raan ëbɛ̈n bɔ̈ në ɣän cï riääk yiic "acïï thök në dhöl töŋ de visa".
"Kë tɔ̈ në raan ëbɛ̈n yic ee wuɔ̈ɔ̈c, ku akutë lööŋ ke baai ee kɔc yɔ̈ɔ̈k apɛi bïk pïïrden ya tïŋ të nɔŋ en kë cë kek yök në visa cë kek yök," acïk luel.
Në wël cë kek luel në akutë pial ë guɔ̈p de Gaza yic, ke kɔc juïc ke Palestine atɔ̈ keke cë nɔ̈k në tɔŋë Israel ku tɔŋë piny.
Ye visa yïndë yen lëu bë kɔc cë jäl yök ku ye dhöl yïndë yennë ye loi?
Kɔc juïc cë jäl në Gaza ku lekë Australia acë ye looi në dhöl ë thää lik, agut cë dhöl ë kɔc cë bɛ̈n neem, ku ka cë lööŋ ke gël ë thää cë kek bɛ̈n.
Visa ë thää lik aa thök ë pɛ̈i kadiäk agut cï pɛ̈i thiɛ̈ɛ̈r ku rou, ku raan muk yen acïï lëu bï luui wala bï yök piööc ku pial guöp.
Akutnhom acï lööŋ tääu ëmɛn lɔn bï kɔc bɛn" në ɣän cï riääk yiic apɛi" cï bɛ̈n në visa ë thää lik ku cïï lëu bïk yök "dhöl ë visa ë thää lik wala dhukciëën" bïk visa de Bridging E thiëëc.
Ee "thaar thiin koor" ë gël de visa ye raan muk puɔ̈l bï rëër Australia "në löŋ yic ke keek bïk tɔ̈u den ë bɛ̈ɛ̈i kɔ̈k yiic looi në yök de visa dït wala bïk ajuɛɛr looi bïk jäl Australia".
Visas ë thää lik ku visas ë gël ë thää lik aye tɔ̈u ë lööŋ ke gël ku lööŋ ke ciɛɛŋ. Kënë aye lueel lɔn bï raan thëm ë thää kör ë visa ë thää lik ku të koor kek visa ë gël.
Raan ë gël ë kɔc ë bɛ̈ɛ̈i kɔ̈k yiic (IARC) Ali Mojtahedi acï luel tënë SBS Examines lɔn ye visa ë gël ë raan ë gël ë bɛ̈ɛ̈i yiic, ka kör gël ë bɛ̈ɛ̈i yiic, puɔ̈l bï rëër ë Australia ë thää ëbɛ̈n ka ë thää lik, ye thööŋë të cï kek bɛ̈n thïn në 2019 dhɔŋ.
Kɔc wïc visa de gël aye tɔ̈u në lööŋ juëc yiic, nɔŋiic lëu bï kek ya tïŋ në ASIO të cï kek tääu në dhöl ë gël yic.
Visas alëu bë jai të na raan kën cë rɔt mat në lööŋ ke gël ë Australia ku të cï kek lööŋ ke pïïr/gël ë lööŋ thöl.
Na bɔ̈ në cɔ̈t de Dutton yic bï kɔc ye jäl në Gaza cɔk kääc, ke Mojtahedi acï lueel ke nɔŋ "riɛl dït apɛi" bï visa kedhiɛ jäi "në lööŋ ke ciɛɛŋ yic".
"Visa alëu bë rɛɛc në kë cenë raan nɔŋ kë cë rɔt mat kenë akutnhom cë rɔt mat në lööŋ ke tɔŋic, ke raan cë lööŋ ke tɔŋ looi, ke nɔŋ kë cë rɔt loi në ye mɛn ke raan cë rɔt mat në tɔŋic, cë tɔŋ cɔk tɔ̈ në 2019 yic. Akutnhom de kɔc ka bï ya raan cï ASIO thɔ̈ɔ̈ŋ ke ye kë rɛɛc tënë gël," acï luel.
Mr Mojtahedi ee jam ye ASIO alëu bë raan yök ke ye "kë rac tënë tiɛ̈t" të nɔŋ kek "luɔɔi de tɔŋ cë rɔt loi në thiɛɛth yic ka cë tɔŋ de kɔc cɔk loi rɔt, në kä kɔ̈k yiic". Ke akuma ŋoot ke nɔŋ kë dhal yen në tɛ̈n benë kɔc juëc ye wïc bïk visa ya mac thïn, ke kɔc kɔ̈k acïk bɛ̈n jam wu thiɛɛth de ye wɛ̈t kän alëu bï ya naŋ kë bï ya riɔ̈ɔ̈k në ciɛɛŋ de kɔc yiic.
Bäny Akutnhom de Rɔ̈ŋ de Australia, Sandra Elhelw, ee jam ye Australia "paan tiɛ̈m në ciɛɛŋ juic, ku mɛ̈ɛ̈t de ciɛɛŋda acïï lëu bë lööm ke ye këdɛ̈ŋ".
"Wël ye kɔc tek yiic në bäny ke thiɛɛth yiic aye akutnhïïm kɔ̈k tääu në kɔc nhïïm, ku yekë mät de kɔc riɔ̈ɔ̈k në baai yic ëbɛ̈n."
Ms Elhelw ee jam ye ajuɛr cë rɔt loi në kɔc cë jäl në Gaza yic ee cë rɔt loi në kɔc kɔ̈k cë jäl në Gaza yic në thɛɛk cë lɔ.
"Ɣok adhil ajuɛɛr töŋ de kuɔɔny looi tënë raan ëbɛ̈n, ke cïn wuɔ̈ɔ̈c në kë de atekthok, thoŋ, të bïï ë kɔc thïn, wala gäm."
LISTEN TO
Islamophobia in everyday life
SBS English
30/07/202407:21
