اقليم آسترالیا، محيطهاى حياتى و آب و هواى متنوع اين قاره را شکل میدهد که بسیاری از آنها به دلیل کمبود آب، شکنند و زوالپذير هستند. تغییرات اقليمى، آتشسوزیها و خشکسالی بیشتر این محیطها را تهدید میکند و بر نیاز براى تلاشهای محافظتى برای حفظ آنها تأکید میکند.
آسترالیا کشور بزرگی است و با درنظر داشت موقعیت جغرافیایی که در آن زندگی می کنید، در مناظر، وضعيت اقليمى و هواى آن فرق قابل ملاحظه اى وجود دارد.
دوروتیا مکيلار شاعر آسترالیایی در اوایل دهه ۱۹۰۰، مدحيۀ معروف خود از آستراليا را تحت عنوان "کشور من" نوشت که زیبایی و ویرانی این سرزمین قهوهای وسيع را به تصویر کشید و مىگويد كه:
من عاشق یک کشور آفتاب سوخته،
سرزمین دشتهای وسيع،
سلسله کوههای مشكل گذار،
خشکسالیها و بارانهای سیلابی هستم...
اين توصیفی از آسترالیاست که تا امروز صدق مىكند.
کترین گانتر یک اقلیم شناس ارشد در ادارۀ هواشناسی است و برخی از حوادث شدیدی را که می توان در آسترالیا تجربه کرد توضیح میدهد.
او میگوید: "آسترالیا به عنوان یک سرزمین شناخته میشود که هم خشکسالی را تجربه میکند و هم دارای بارانهای سیلخیز میباشد. میتواند سالها خشکسالی داشته باشد که موج گرما را با خود میآورد و خطر آتش سوزی را افزایش میدهد؛ اما در عین حال ممکن است که ماهها شاهد بارندگی باشد، که باعث سرازیر شدن سیلابها میگردد."
The stark landscape of the Monaro Tablelands which is one of 19 ecosystems collapsing in Australia - Image Greening Australia. Credit: Annette Ruzicka
تغییرات اقلیمی شدید آسترالیا
خانم گانتر میگوید عوامل متعددی وجود دارند که میتوانند در تغییرات اقليمى که آسترالیا تجربه مى کند سهم داشته باشند.
او میگوید: "محرکههای آبوهوائی مثل نوسان ال نینو-جنوبی و دوقطبی اقیانوس هند میتواند شانس ما را برای تجربه برخی از این وضعیت شدید افزایش دهند و تغییر آبوهوا هم شانس ما را برای آبوهوای شدید تغییر میدهد.»
آسترالیا ششمین کشور بزرگ در روی زمین است. اما با وجود داشتن مساحت کمی بیش از هفت و نیم میلیون کیلومتر مربع، صرف پنج فيصد همۀ ساحۀ خشكۀ جهان را تشكيل مى دهد.
Australian climate zones based on temperature and humidity - credit BOM.png
این ساحات اقليمى را میتوان بر اساس تغییرات در هوا و رطوبت، نشونماى گياهان و بارندگی فصلی طبقه بندی کرد. و فصول آب و هوای آسترالیا در مناطق مختلف کشور متفاوت اند. به گفتۀ خانم گانتر فصول آب و هوای آسترالیا در مناطق مختلف کشور، متفاوت است.
"جنوب آسترالیا دارای تابستان، خزان، زمستان و بهار است که تابستان از ماه دسمبر تا فبروری دوام میکند. اما شمال آسترالیا فقط دو فصل دارد، فصل مرطوب که از ماه اکتوبر تا اپریل دوام میکند و فصل خشک که از ماه می تا سپتمبر ادامه میداشته باشد.
Lake Keepit in New South Wales - Image Wallula-Pixabay
خانم گانتر می گوید، تغییرات محلی در آب و هوا، و مهمتر از همه، در بارندگی - بر اوضاع اقليم محلی تأثیر می گذارد. او میگوید: "در نزدیکی خط استوا، ما مناطق استوای شمال آسترالیا را داریم که آفتاب زیاد، بارندگیهای فصلی شدید و طوفانهای استوایی را تجربه میکند. در آسترالیای جنوبی، آب و هوایی قارهای سردتر را داریم. مناطق جنوب غربی آسترالیا، اقلیم مدیترانهای را دارند که تابستان این مناطق گرم و خشک میباشد. سواحل شرقی آسترالیا، دارای آب و هوای معتدل و بدون فصل خشک میباشد، که فصل تابستان آن بعضا معتدل، اما بعضی اوقات گرمای شدید دارد. اما در مجموع آسترالیا یک کشور بسیار خشک است و بیشتر مناطق داخلی آسترالیا شاهد بارندگی اندک میباشد."
موجوديت آب و بروز خشکسالی بر زراعت، جوامع و سلامت محیط زیست آسترالیا تأثیر می گذارد.
در آسترالیا، آب با ارزش است و بیش از نصف کشور معمولاً در یک سال کمتر از ۳۵۰ میلیمتر، بارندگی را تجربه میکند. خشکسالی به معنی بارندگی کم نیست، اگر چنین میبود، بیشتر مناطق داخلی آسترالیا تقریبا در خشکسالی دایمی قرار میگرفتند.
آسترالیا همچنان خشک ترین قاره مسکونی در جهان است و بیشتر محیط های ما محدوديت آب دارند که در آن تنوع حياتى ما برای مدیریت این توازن آبی به خوبی تنظیم شده است.
Seasonal rainfall zones of Australia - credit BOM.
پارسونز توضیح میدهد: "در حالیکه برخی از مناطق کشور بارندگیهای سیلابخیز دارند؛ اما با آنهم برای بسیاری از جوامع ما، در دسترس بودن آب یک نگرانی شمرده میشود. جنوبغرب آسترالیا، که یک نقطۀ خشک جهانی محسوب میشود، از سال ۱۹۷۰ الی اکنون، میزان بارندگی بیش از ۲۰ درصد کم شده، که باعث کاهش بیش از ۸۰ درصدی جریان آب شده است."
داکتر پارسونز توضیح می دهد که محیط زیست آسترالیا با ساحات و سرزمينهاى باستانی که طی میلیاردها سال تکامل یافته اند، در حال حاضر با طیف وسیعی از تهدیدات مواجه است.
"در حال حاضر ایکو سیستمهای منحصر به فرد و شکنند ما در معرض تهدید تغییرات اقلیمی، آفتهای طبیعی، از بین رفتن جنگلات، و فعالیتهای شدید انسانی که به ایکو سیستم ضرر میرسانند، قرار دارند. این ضرر در هیچجا به اندازۀ صخرۀ مرجانی یا Great Barrier Reef واضح نیست، اگر در بارۀ تغییرات اقلیمی، اقدام عاجل صورت نگیرد، این صخره، که یکی از شگفتیهای طبیعت میباشد تا سال ۲۱۰۰ از بین خواهد رفت.
Great Barrier Reef یکی از شگفتی های طبیعی جهان و بزرگترین صخره مرجانی روی زمین است.
کیفیت ضعيف آب یک تهدید اساسى برای اين صخرۀ مرجانی بزرگ است. هر سال میلیون ها تن خاك و گل از زمین های در حال فرسایش به اين محل سرازیر می شود، ماهی ها، علف های بحرى و مرجان ها را خفه می کند و توانایی اين صخره برای بهبوديابى از اثرات تغییرات اقليم را کاهش می دهد.
Coral on the Great Barrier Reef - Image Greening Australia
مقابله كردن با چالش های تغییر اقلیم و حفظ محیط زیست نیازمند تلاش و تغییر در سطوح محلی، ملی و جهانی است.
Catherine Ganter is a senior climatologist at the Bureau of Meteorology - Image BOM. Dr Blair Parsons is the Director of Impact at Greening Australia - Image Greening Australia.
رویدادهای آب و هوای شدید در آسترالیا خطر احتمالى را براى مردم و زيربنا ها همراه دارند، بناً خانم گانتر از ادارۀ هواشناسی مى گويد مهم است که آماده باشیم.
همچنان میتوانید با مراجعه به وبسایت یا دونلود كردن اين اداره، از آخرین پیشبینیها و اخطارهاى هواشناسی مطلع شوید و بايد از توصیههای خدمات اضطراری محلی پیروی کنید.