آسترالیایی‌ها در آخرهفته گذشته پیشنهاد ایجاد صدای بومیان در پارلمان را قاطعانه رد کردند و اکنون شاید پیش‌بینی‌های ناخوشایندی در مورد چشم‌انداز انتخاباتی حزب کارگر بشنویم.
برخی‌ها به این نظرند که شکست رفراندوم جایگاه سیاسی نخست‌وزیر آنتونی آلبانیزی را به طور جدی تضعیف می‌کند و رهبر اپوزیسیون پیتر داتون را در سکوی پرش به سوی لاج (اقامتگاه رسمی نخست‌وزیری) قرار دهد.
هرچه نباشد اولین کلماتی که در سخنرانی پیروزی در شب انتخابات بر زبان آقای آلبانیزی جاری شدند، «تعهد کامل به بیانیه قلبی اولورو» بودند. باخت در رفراندوم ۱۴ اکتبر باعث می‌شود که این تعهد بلندپروازانه در برخورد با اولین مانع از رده خارج شود.
جاسینتا نامپیجینپا پرایس، سخنگوی اپوزیسیون در امور بومیان و از مخالفان سرسخت تشکیل 'صدا در پارلمان' به نخست‌وزیر هشدار داده که بعد از این همه‌پرسی، مواظب موقعیت خود باشد.
خانم پرایس ماه گذشته در باشگاه ملی رسانه‌ها گفت: «نظر من این است که رهبری آلبانیزی در خط مقدم قرار خواهد گرفت.»
اما آیا واقعاً شکست در همه‌پرسی باعث زوال حکومتی می‌شود که آن را برگزار کرده می‌کند؟
فرانک بونگیورنو، مورخ دانشگاه ملی آسترالیا، می‌گوید که لزوماً این طور نیست.
او می‌گوید: «معمولاً شکست رفراندوم منتج به آسیب دوامدار برای حکومت‌ها نمی‌شود، قطعاً در مورد آسترالیا این‌طور نیست و به استعفای نخست‌وزیران منجر نمی‌شود.»
او می‌افزاید: «در تاریخ هیچ چیزی وجود ندارد که نشان دهد حکومتی به دلیل شکست خوردن در یک رفراندوم زخم کاری برداشته باشد.»
سابقه رفراندوم‌ها در آسترالیا
در ۱۲۲ سالی که از تشکیل دولت فدرال آسترالیا می‌گذرد، در کل ۴۵ سوال برای تغییر قانون اساسی از آسترالیایی‌ها پرسیده شده و پاسخ آن‌ها به ۳۷ تا از این سوال‌ها منفی بوده است. در واقع آسترالیایی‌ها در ۲۰ نوبت به ۴۵ پرسش رفراندوم رای داده‌اند.
در ۱۳ مورد، پاسخ آسترالیایی‌ها به تمام پرسش‌ها در برگه همه‌پرسی 'نه' بوده است- برخی از آن‌ها حاوی چند سوال بوده و برخی دیگر فقط یک سوال داشته‌اند.
این ۱۳ مورد را می‌توان به دو گروه تقسیم کرد:
- چهار مورد همزمان با انتخابات برگزار شده‌اند
- نُه مورد به طور جداگانه برگزار شده‌اند.
اولین کلماتی که در سخنرانی پیروزی در شب انتخابات بر زبان آقای آلبانیزی جاری شدند، «تعهد کامل به بیانیه قلبی اولورو» بودند. باخت در رفراندوم ۱۴ اکتبر باعث می‌شود که این تعهد بلندپروازانه در برخورد با اولین مانع از رده خارج شود. Credit: AP
رفراندوم ۱۴ اکتبر همزمان با انتخابات برگزار نشد، پس شاید واکاوی همه‌پرسی‌های مشابه راهگشا باشد.
دیدن به نُه رفراندوم مستقلی که شکست خورده‌اند و پیامدهای آن‌ها برای حکومت‌های برگزارکننده، خبر خوشی برای آقای آلبانیزی دارد.
اولین رفراندوم مستقل در سال ۱۹۱۱ برگزار شد و حزب حاکم کارگر که آن را برگزار کرده بود، در انتخابات بعدی‌اش شکست خورد. اما چنین چیزی فقط دو بار رخ داده که دومی در سال ۱۹۴۹ بود.
جان هاورد رفراندوم جمهوری را در سال ۱۹۹۹ برگزار اما خودش فعالانه علیه آن مبارزه کرد. Source: AAP / Rob Griffith
تلاش رابرت منزیس برای ممنوع کردن حزب کمونیست در سال ۱۹۵۱ با شکست مواجه شد، اما منجر به شکست او در انتخابات نشد و بعد از آن ۱۵ سال دیگر در قدرت باقی ماند.
همه‌پرسی جمهوری در سال ۱۹۹۹، آخرین آن‌ها بود. جان هاورد، نخست‌وزیر وقت، این همه‌پرسی را برگزار کرد، اما خودش به‌شدت علیه ایده جمهوری مبارزه کرد. همه‌پرسی شکست خورد و او در انتخابات ۲۰۰۱ دوباره به قدرت برگشت.
وقتی همه‌پرسی‌ها همزمان با انتخابات برگزار شده‌اند
شاید فکر کنید که رد سوال رفراندومی که همزمان با انتخابات فدرال برگزار می‌شود، برای حکومت برگزارکننده دردسرساز باشد.
اما در واقعیت همیشه چنین نبوده است.
آسترالیا در سال‌های ۱۹۱۳، ۱۹۱۹، ۱۹۷۴ و ۱۹۸۴ چهار همه‌پرسی همزمان با انتخابات داشته است و در سه مورد حزب حاکم پیروز انتخابات بوده است.
در یک مورد، حزب حاکم از قدرت کنار زده شد.
در سال ۱۹۷۵، فرماندار کل حکومت گاف ویتلم را قبل از این‌که شانس خود را در انتخابات بعدی امتحان کند، منحل کرد.
اما در ۱۹۸۴، کارگر نه تنها در انتخابات پیروز شد، بلکه تحت رهبری باب هاوک و پاول کیتینگ برای یک دهه دیگر در قدرت باقی ماند.
چرا نتایج انتخابات و رفراندوم به همدیگر وابسته نیستند؟
رای‌دهندگان آسترالیایی چه در یک همه‌پرسی رای دهند و چه در انتخابات، نسبت به تغییر محتاط هستند.
شکست رفراندوم صدا در ۱۴ اکتبر امسال به این معناست که آسترالیایی‌ها در مجموع ۳۷ تغییر پیشنهادی در قانون اساسی را رد و تنها هشت مورد را تأیید کرده‌اند. و سه مورد آن‌ها در عین روز در سال ۱۹۷۷ اتفاق افتادند.
در عین حال، آسترالیا از سال ۱۹۳۰ تاکنون ۳۵ انتخابات فدرال داشته که تنها در نُه مورد منجر به تغییر حکومت شده‌اند.
باب هاوک در رفراندوم ۱۹۸۴ شکست خورد، اما در انتخابات بعدی در ۱۹۸۷ پیروز شد. Source: Getty / Patrick Riviere
آقای کوورتروپ می‌گوید: «مردم واقعاً از این طریق پیام خود را به حکومت می‌رسانند.»
«رای‌دهنده از این طریق می‌گوید، 'خوب، آن‌ها نباید بیش‌ازحد مغرور شوند. من فقط به این دلیل رای نه' می‌دهم که درسی برای آن‌ها باشد.' روان‌شناسی‌اش همین است.»
اما در حالی که رفراندوم به رای‌دهندگان فرصت می‌دهد خشم خود بر حکومت را تخلیه کنند، تغییر حکومت پیشنهاد متفاوتی است.
آقای بونگیورنو می‌گوید: «در واقع وقتی به انتخابات می‌رسید، از بسیاری جهات انتخاب بین دو جانب است، در این مورد است که چه کسی برای سه سال آینده بر کشور حکومت می‌کند. مردم در انتخابات به روش‌های کاملاً متفاوتی [نسبت به رفراندوم] محاسبه می‌کنند.»
شکست رفراندوم چه پیامدی برای کارگر خواهد داشت؟
اگرچه ممکن است درس‌های تاریخی برای آنتونی آلبانیزی آرامش‌بخش باشند، اما پیامدهای سیاسی شکست رفراندوم کاملاً روشن نیستند.
بونگیورنو می‌گوید که کارگر سرمایه‌گذاری سیاسی هنگفتی روی بیانیه اولورو کرده است و شکست در ۱۴ اکتبر به معنای شکست در اولین تلاش است.
او می‌گوید: «شما تصور می‌کنید که شکست به‌نوعی درخشش حکومت را از بین می‌برد. اما سلب درخشش از حکومت و در واقع تضعیف موقعیت انتخاباتی آن در درازمدت، دو چیز کاملاً متفاوت هستند.»
«من فکر نمی‌کنم پیش‌بینی پیامدهای سیاسی آن واقعاً آسان باشد.»
فرانک بونگیورنو، مورخ دانشگاه ملی آسترالیا، می‌گوید که شکست رفراندوم در واقع ممکن است به اپوزیسیون صدمه وارد کند. Source: AAP / Michael Errey
آقای بونگیورنو خاطرنشان می‌کند که یک کارزار ضدرفراندوم طاقت‌فرسا و زشت می‌تواند زمینه درخشش سیاسی را از اپوزیسیون نیز سلب کند.
«هر اتفاقی در رفراندوم بیفتد- چه رای 'آری' باشد یا 'نه'- مطمئناً زمینه آسیب قابل توجهی برای اپوزیسیون وجود دارد.»
«من فکر می‌کنم این به ماهیت کمپینی بستگی دارد که اپوزیسیون پیش برده است؛ اغلب خود را در کنار متحدانی ناشایست یافته است... من فکر می‌کنم ممکن است هزینه‌ای برای آن پرداخت شود.»
