بر اساس آمار دولتی که روز گذشته (چهارشنبه، ۲۷ جولای) منتشر شد، تورم سالانه در آسترالیا در سه ماهه منتهی به ماه جون به ۶.۱ درصد رسیده که این نرخ از سه‌ماهه جون در سال ۲۰۰۱ بدین‌سو سابقه نداشته است.
نرخ تورم در سه‌ماهه منتهی به ماه مارچ امسال به ۵.۱ درصد بلند رفته بود.
افزایش بهای نفت و املاک از بزرگ‌ترین عوامل بالا رفتن نرخ تورم بوده است و عواملی مانند همه‌گیری کووید-۱۹ و حمله روسیه به اوکراین که باعث مشکلات در زنجیره تأمین گردیده، مقصر اصلی این وضعیت دانسته شده‌اند.
نرخ تورم در حالی بیشتر از پیش بالا می‌رود که بانک مرکزی آسترالیا (RBA) در سه ماه گذشته پی‌درپی نرخ سود/بهره بانکی را برای مهار آن افزایش داده است. افزایش نرخ رسمی سود توسط بانک مرکزی که هدف آن پایین کشیدن نرخ تورم به محدوده ۲ تا ۳ درصد است، بر نحوه تعیین نرخ بهره بانک‌های قرضه‌دهنده تأثیر می‌گذارد.
نرخ رسمی سود در آسترالیا در سه ماه گذشته از سطح تاریخی ۰.۱ درصد به ۱.۳۵ درصد رسیده است.
تورم با شاخص قیمت مصرف‌کننده اندازه‌گیری می‌شود. Source: SBS
شرکت 'مودیز آنالیتیکس' (Moody's Analytics) روز گذشته (چهارشنبه، ۲۸ جولای) پیش از انتشار نرخ تورم گفت: «بانک مرکزی آسترالیا به تهاجمی‌ترین چرخه انقباضی خود در تاریخ ادامه می‌دهد و احتمال دارد نشر تورم سه‌ماهه جون منجر به افزایش نرخ سود با حداقل ۵۰ واحد (نیم درصد) دیگر در ماه آگست شود.»
بانک مرکزی در ماه‌های آینده به افزایش نرخ رسمی سود ادامه می‌دهد و انتظار می‌رود تا پایان سال آن را به هفت درصد برساند.
واژه 'تورم' در صدر بحث‌های سیاسی آسترالیا در سال جاری بوده است. اما این واژه به چه معناست؟
تورم چه معنا می‌دهد؟
مت گرادنوف، اقتصاددان در 'انستیتوت آسترالیا'، تورم را «افزایش مداوم قیمت‌ها» تعریف می‌کند.
آقای گرادنوف گفت: «نکته مهم این است که افزایش باید مداوم باشد.»
او توضیح داد: «به عنوان مثال، اگر قیمت پترول به همین منوال بالا برود، باعث تورم می‌شود. اما اگر روند افزایش قیمت پترول متوقف شود و حتا در سطوح بالاتر ثابت بماند، در واقع، این باعث تورم اضافی نمی‌شود.»
چه باعث تورم می‌شود؟
آقای گرادنوف گفت، تورم می‌تواند ناشی از فشار عرضه یا تقاضا باشد. در حال حاضر، جنگ در اوکراین و اثرات همه‌گیری باعث تورم ناشی از عرضه شده است.
او گفت: «در حال حاضر تورم از مشکلات در زنجیره تأمین ناشی می‌شود.»
او افزود: «در دوران همه‌گیری، مردم از خرید خدمات به خرید اجناس/کالا رو آوردند، زیرا خدمات اغلب شامل تعاملات رو در رو می‌شدند.»
«اجناس/کالاها نیاز به حمل‌ونقل دارند، در حالی که خدمات چنین نیستند. به عنوان مثال، اگر برای اصلاح مو یا به سینما بروید، این شما هستید که به آن‌جا می‌روید. اما اگر چیزهایی می‌خرید، آن‌ها باید فرستاده شوند، اغلب از خارج.»
«و بنابراین، آنچه واقع شد این بود که خطوط حمل‌ونقل در نتیجه تقاضای اضافی مسدود شدند و سرعت کارها کاهش یافت و در نتیجه آن‌ها قیمت‌های خود را بالا بردند.»
آقای گرادنوف گفت، افزایش قیمت نفت تأثیر قابل توجهی بر هزینه کلی زندگی داشته و تأثیرات تغییرات اقلیمی نیز یکی از عوامل بوده است.
او گفت: «سیل‌ها در آسترالیا باعث شد قیمت مواد غذایی- معروف‌تر از همه، کاهو- بالا برود.»
آیا تورم انواع مختلف دارد؟
اصطلاح تورم در واقع می‌تواند چندین معنا را افاده کند. برای مثال، می‌تواند به کاهش ارزش پول اشاره کند. اما به طور کلی، وقتی صحبت از تورم می‌شود، منظور «شاخص قیمت مصرف‌کننده» (Consumer Price Index | CPI) است.
آقای گرادنوف گفت: «تمایل ما این است که تورم را به عنوان شاخص قیمت مصرف‌کننده در نظر بگیریم. این به معنای افزایش قیمت چیزهایی است که مصرف‌کنندگان تمایل به خرید و استفاده آن‌ها دارند.»
او گفت، سی‌پی‌آی فقط چیزهایی را اندازه می‌گیرد که پس از خرید مصرف می‌شوند، نه سرمایه‌گذاری‌هایی مانند خرید مِلک را و افزود که «اگر قیمت‌های مسکن، که عمدتاً ناشی از افزایش قیمت زمین است، در حال بالا رفتن باشند، در واقع این اصلاً منجر به تورم نمی‌شود، زیرا یک محصول مصرفی محسوب نمی‌شود، بلکه سرمایه‌گذاری محسوب می‌شود.»
آیا تورم همیشه بد تلقی می‌شود؟
هرچند تورم اغلب به عنوان یک پدیده بد تلقی می‌شود، اما آقای گرادنوف می‌گوید که اگر نرخ آن خیلی بالا نباشد، نشانه رشد اقتصاد است.
او گفت: «اندکی تورم خوب است.»
او افزود: «در واقع، اگر تورم نداشتیم، احتمالاً بانک مرکزی و دولت وارد عمل می‌شدند تا اقتصاد را تحریک کنند، زیرا نبود کلی تورم معمولاً با رشد اقتصادی واقعاً کند یا بدون رشد همراه است.»
«چیزی که ما نمی‌خواهیم، افزایش غیرمنتظره بزرگ در تورم است. آن وقت است که ما نگران می‌شویم.»
«اما تورم ثابت مداوم مشکلی ندارد و در واقع مطلوب تلقی می‌شود.»
بانک مرکزی چیست و چگونه با تورم برخورد می‌کند؟
بانک مرکزی یک نهاد مالی مستقل است که به پارلمان فدرال پاسخ‌گو است. این بانک نرخ‌های وام/قرضه را برای سایر بانک‌ها تنظیم می‌کند. آقای گرادنوف گفت، بانک مرکزی با تعدیل نرخ بهره/سود، می‌تواند بر عرضه و تقاضا تأثیر بگذارد که به نوبه خود، با تورم سروکار دارد.
به گفته او، بانک مرکزی به عنوان بانک دولت عمل می‌کند و فقط می‌تواند با دولت و سایر بانک‌ها معامله کند و حافظ تعادل در سیستم مالی کشور است.
او گفت: «مهم‌ترین چیز از نظر تورم این است که آن‌ها برای انجام یک سری کارها از سیاست پولی استفاده می‌کنند که عبارت است افزایش یا کاهش نرخ سود.»
آقای گرادنوف توضیح داد که اگر اقتصاد در حالت خوبی باشد، میزان تقاضا در بازار بالاست.
«اگر شما مالک یک کسب‌وکار باشید، ناگهان تقاضای زیادی برای محصولات خود دریافت می‌کنید. نیروی کار شروع به کمبودی می‌کند، اما مردم همچنان به در می‌کوبند و محصولات شما را می‌خواهند که در این صورت، شما تمایل به افزایش قیمت‌های خود پیدا می‌کنید.»
«اگر تمام کسب‌وکارها همین کار را بکنند، ما با تورم مواجه می‌شویم. بنابراین مازاد تقاضا چیزی است که باعث تورم می‌شود.»
به گفته او، در این‌گونه حالات، کاری که بانک مرکزی می‌کند این است که نرخ سود را بالا می‌برد.
«و افزایش نرخ سود به این معناست که بخشی از مردم عام آسترالیا که قرضه مسکن دارند، اکنون باید پول بیشتری برای تأدیه وام مسکن خود هزینه کنند.»
«آن‌ها سود بیشتر پرداخت می‌کنند، پس پول کمتری برای خرج کردن روی چیزهای دیگر دارند. بنابراین، ناگهان تقاضای آن‌ها برای سایر چیزها کمتر می‌شود.»
«بنابراین زمانی که تقاضا در حال رشد است و باعث تورم می‌شود، بانک مرکزی نرخ سود را بالا می‌برد تا سعی کند آن تقاضا را کاهش دهد و در نتیجه تورم را کاهش دهد.»
«پس در نتیجه، افزایش نرخ سود باعث کاهش تقاضا در اقتصاد می‌شود.»
وضعیت آسترالیا در مقایسه با سایر کشورهای گروه ۲۰ چطور است؟
آقای گرادنوف گفت، هرچند سطح تورم در آسترالیا در مقایسه با گذشته نزدیک آن بالاست، اما در مقایسه با سایر اقتصادهای برتر دنیا (کشورهای عضو گروه ۲۰) که با اثرات همه‌گیری کووید-۱۹ و جنگ در اروپا دست‌وپنجه نرم می‌کنند، در وضعیت بهتری قرار دارد.
گروه ۲۰ یک مجمع بین‌دولتی متشکل از ۱۹ کشور و اتحادیه اروپاست. این گروه در راستای رسیدگی به مسایل عمده مرتبط با اقتصاد جهانی، مانند ثبات مالی بین‌المللی، کار می‌کند.
آقای گرادنوف گفت: «اگر قسمت عمده تورم ناشی از این شوک‌های جهانی باشد، جای تعجب نیست که بیشتر کشورها تورم بالای را تجربه می‌کنند.»
نرخ تورم در کشورهای گروه ۲۰ از ۲.۳ درصد تا ۷۸.۶ درصد متغیر است. Source: SBS
«اگر به کشورهای گروه ۲۰ ببینیم، آسترالیا نزدیک به انتهای جدول است.»
«در واقع اکثر کشورهای گروه ۲۰ از ما بالاتر هستند. بنابراین ما تورم قوی‌تری نسبت به بقیه جهان نداریم.»
«اما اگر به تاریخ آسترالیا نگاه کنید، تورم در حال حاضر بسیار بالاست. برای مدتی طولانی، در طول ۱۰ سال گذشته، ما به نوعی به تورم بین حدود کمتر از ۲ درصد خو گرفته‌ایم.»
«تورم ناشی از شوک عرضه معمولاً یک اثر یک‌باره بر تورم دارد. بنابراین، اگر قیمت نفت بسیار بالا برود و قیمت پترول بالا برود و بعد از آن دیگر بالا نرود چون چیزی وجود ندارد که آن را فراتر از آن ببرد، تورم افزایش نمی‌یابد.»
