پسر یک مقام کلیدی افغان که بگونه غیرعمدی از سوی نیروهای آسترالیایی در افغانستان کشته شد، می‌گوید برای او غرامت مالی اهمیت کمی دارد. او می‌گوید که پناهندگی اعضای خانواده اش که فعلاً از ترس طالبان در خفا زندگی می‌کنند، اولویت دارد.
در حال حاضر حکومت آسترالیا پلان پرداخت غرامت به خانواده‌های قربانیانی‌که توسط عساکر آسترالیایی در افغانستان کشته شده اند، را تشریح کرده است. این طرح بعد از سال‌ها دادخواهی از سوی سازمان‌ها و گروه‌های حقوق بشری در اوایل این ماه به نشر رسید.
پرداخت غرامت برای قربانیان افغان یکی از توصیه‌های کلیدی گزارش بریرتون در سال ۲۰۲۰ بود که شواهد معتبر ۳۹ قتل احتمالی زندانیان و غیرنظامیان افغان توسط نیروهای خاص آسترالیایی را به نشر رساند.
بر اساس طرح غرامت، یک وکیل جدید جبران خساره تحقیقات افغانستان (AICA) ادعاهای توصیه شده توسط نیروی دفاعی را دریافت خواهد کرد.
به شخصی غرامت پرداخته خواهد شد که یکی از اعضای خانواده قربانی باشد، نباید عضو کدام سازمان تروریستی باشد و تحت تحریم‌ها نیز نباشد یا هم با کسی که تحت تحریم قرار دارد همکاری نداشته باشد. به نظر می‌رسد که نباید عضو گروه طالبان باشد.
Rozi Khan, a former police chief in Afghanistan, was considered a key ally of Western forces in Afghanistan. Source: Supplied
روزی‌خان قوماندان امنیه ولایت اروزگان بود. سربازان آسترالیایی و هالندی برای چندین سال در این ولایت حضور داشتند. پس از قوماندانی امنیه وی بحیث ولسوال، ولسوالی چوره ولایت اروزگان ایفای وظیفه می‌کرد و با نیروهای خارجی همکاری گسترده داشت. او یکی از متحدین کلیدی غرب محسوب می‌شد.
هالند روزی خان را بخاطر نجات گروهی از سربازان هالندی از یک کمین در سال ۲۰۰۷، قهرمان می‌داند.
آقای خوشحال می‌گوید، هنگامی‌که پدرش ناوقت شب حوالی ساعت ۱۱ تماس تیلیفونی دریافت کرد، او نیز در خانه بود.
او گفت: «یکی از دوستان پدرم به وی زنگ زد و گفت که خانه شان محاصره شده است.»
«ما آن‌جا رفتیم، هوا تاریک بود و ما چیزی را دیده نمی‌توانستیم. ما یک موتر پولیس را با خود داشتیم و به سمت ما مرمی شلیک شد. پدرم شهید شد، من و خسربره ام زخمی شدیم.»
Hayatullah Khoshal (in blue traditional garb) shakes hands with Dutch officials at a 2013 ceremony where he received a certificate for Afghans who helped Dutch soldiers in Afghanistan. Source: Supplied
خانواده خوشحال در شکایتی که اندکی پس از این حمله در کمیسیون حقوق بشر افغانستان ثبت کرد و اس‌بی‌اس پشتو آن‌را بدست آورده است، این حمله را «یک عمل غیرقانونی و غیرمنصفانه» خوانده است.
آقای خوشحال ادعا می‌کند در آن زمان از سوی حکومت افغانستان از او خواسته شده بود که این موضوع را کلان نکرده و از تعقیب آن خوددار کند.
او گفت: «حامد کرزی که در آن زمان رئیس جمهور افغانستان بود، بدون اجازه ما، حکومت آسترالیا را بخشیده بود و از ما خواست که او را نیز ببخشیم.»
Former prime minister Kevin Rudd reportedly rang to apologise to former Afghanistan president Hamid Karzai about the incident that led to the death of Rozi Khan. Source: AAP / Sergeant John Carroll/Department of Defence
او می‌گوید که فعلاً برای وی غرامت اهمیت کمتری دارد و اولویت اصلی پناهندگی اعضای خانواده اش است که در افغانستان مانده اند و از طالبان ترس پنهانی زندگی می‌کنند.
به گفتۀ آقای خوشحال برای ویزه بشردوستانه آسترالیا درخواست داده است؛ اما تا حالا از حکومت آسترالیا پاسخی دریافت نکرده است.
بخش خبری اس‌بی‌اس برای دریافت نظریات وزارت‌های دفاع و داخله آسترالیا تماس گرفته است.
Afghanistan expert William Maley says Australian authorities will have to administer compensation for Afghan victims with "great discretion" to avoid risks for civilians. Credit: SBS News
او گفت: «میان مرگ در نتیجه جنگ و مرگ در نتیجه جنایت جنگی تفاوت وجود دارد.»
«آنچه یک شخص معمولاً برای غیرقانونی شمردن یک قتل نیاز دارد، قصد سوء است و ثابت کردن آن در جریان یک حادثۀ آتش دوستانه هنگامی‌که عملیات بزرگ نظامی در حال اجرا است، مشکل است.»
با درنظرداشت حاکمیت طالبان در افغانستان و مشکلات پرداخت غرامت، طرح، از AICA یا وکیل می‌خواهد که تا این احتمال را نیز مدنظر بگیرد که غرامت به افرادی پرداخت نشود که زیر تحریم باشند یا هم با گروه‌های تروریستی یا سازمان‌های جنایت‌کار در تماس باشند.
Hayatullah Khoshal (in blue garb, centre) at his home in remote Afghanistan. He says his home was later damaged by the Taliban after its 2021 takeover of the country. Source: Supplied
آقای مالی می‌گوید که طرح غرامت باید توسط مقامات آسترالیایی عملی شود.
"در حال حاضر حکومت آسترالیا طالبان را سازمان تروریستی نمی‌داند؛ اما تحریم‌ها علیه این گروه پابرجاست.
آقای مالی می‌گوید که طرح غرامت باید توسط مقامات آسترالیایی عملی شود.
"Iحمدالله فطرت معاون سخنگوی طالبان به اس‌بی‌اس پشتو گفت: «در بدل همه این جنایات، برای قربانیان حوادث، باید از سوی کشورهای درگیر در افغانستان، نیز غرامت پرداخته شود.»
«غرامت مالی‌که از سوی دولت آسترالیا ذکر شده و یا هرگونه اعتراف به جرایمی‌که توسط نیروهای آنها ارتکاب یافته، بسیار ناچیز است و نمی‌تواند جرایم مرتکب شده توسط نیروهای آسترالیایی در افغانستان را تحت پوشش قرار دهد و یا آنها را از این جنایات تبرئه کند.»
